Thaise studenten protesteren massaal tegen de monarchie

In de verzengende hitte en tussen 4.000 mensen stond Warawut. Hij had op sociale media een oproep tot protest van de Student Union of Thailand zien passeren. Hun eisen? Een eind aan de intimidatie van regeringscritici, een nieuwe grondwet en de ontbinding van het parlement.

Dat was midden juli. Op 10 augustus kwam daar nog een controversiële eis bij: hervorm de monarchie. In Thailand, dat officieel een constitutionele monarchie is, zwaait de koning nog steeds de plak. Op belediging van de monarch staan volgens de zogenaamde lèse-majesté-wetten lange gevangenisstraffen.

Na maanden van protest lijkt die koninklijke almacht te wankelen. Een enorme protestbeweging houdt de staat in zijn greep, met wekelijkse protesten in de hoofdstad Bangkok en meer dan 20 provincies.

Warawut, docent fysica aan Thepsatri R. University in Lopburi, is een van de weinige academici die de protesten openlijk steunt en de wekelijkse protesten bijwoont. 'In Thailand - en al zeker in een bureaucratische instelling als een universiteit - is het de gewoonte je politieke mening te verbergen', meent hij. Volgens hem hebben slechts een handvol docenten expliciet hun steun uitgesproken.

Geen steun van universiteiten

Intimidatie jegens studenten en docenten is wijdverspreid, stelt een woordvoerder van The Asian Forum for Human Rights and Development (FORUM-ASIA), een mensenrechtenorganisatie: 'Meerdere universiteiten hebben protesten op hun terrein verboden, studenten en docenten die deelnamen aan protesten onder verscherpt toezicht geplaatst en verklaringen gepubliceerd waarin ze de protesten afkeuren.'

In de zomer kregen rectoren nog de opdracht studenten te waarschuwen om niet deel te nemen aan protesten.

Studenten verzetten zich tegen de starre monarchie, het leger en de regering, die samen de conservatieve drievuldigheid uitmaken in een land waarvan het volk steeds progressiever wordt. De huidige koning Maha Vajiralongkorn Bodindradebayavarangkun, oftewel Rama X, heeft nog steeds een grote invloed over het leger en de regering. Laatstgenoemde kwam in 2014 aan de macht na een militaire coup en was bedoeld om de monarchie steviger te verankeren in Thaise bodem.

'De Thaise monarchie heeft zich de laatste vijftig jaar weten te ontwikkelen tot de machtigste instelling van Thailand, met behulp van het leger en de rechtbanken', zegt Paul Wesley Chambers, expert Thaise politiek en professor aan Naresuan University in Thailand.

Eén reden voor de protesten is dat koning Vajiralongkorn aanzienlijk minder geliefd is bij de bevolking dan zijn vader en voorganger, koning Bhumibol. Maar voor studenten gaat het over meer dan dat. 'We willen gelijkheid en macht aan het volk. In het verleden zouden we gearresteerd zijn geweest, gewoonweg door onze mening te uiten. Wij willen spreken waarover niet gesproken mag worden', zegt een student van Thammasat University, waar de protesten begonnen.

Noodtoestand

Alsof de onrust nog niet genoeg was, kondigde de regering op 15 oktober de noodtoestand af. Daarmee kwamen enkele verregaande besluiten: bijeenkomsten vanaf vijf personen werden verboden, de persvrijheid werd beknot en de ordediensten konden burgers verbieden welbepaalde gebieden te betreden.

'De daden van de regering zijn pogingen om de beweging te smoren, wiens oproep voor hervorming resoneert bij het gewone volk', stelt FORUM-ASIA in een persverklaring.

Afgelopen woensdag heeft eerste minister Prayuth Chan-ocha de noodtoestand opgeheven, nadat massale protesten de besluiten van de regering hadden gefnuikt. Wat een poging was om het boze volk te kalmeren, heeft zich nu tegen hem gekeerd: protestleiders geven hem drie dagen om af te treden.

De ontevredenheid lijkt ook de grens overgestoken te zijn. In Cambodja en Laos zijn al meerdere protestleiders opgepakt, wat een sluimerende verzetsbeweging heeft aangewakkerd. Enkelingen spreken van een 'Indochinese Lente', in een verwijzing naar de Arabische Lente, een reeks revoluties in de Arabische wereld tussen 2010 en 2012.

Toch blijven experten behoedzaam. 'Er zijn drie scenario's', meent Chambers. 'Eén: de staat onderdrukt het protest en dat zal uit het publieke leven verdwijnen. Twee: door de arrestatie van protestleiders zal de beweging uitdoven. Drie: het zal de val van de regering teweegbrengen, met enkele hervormingen tot gevolg. De eerste twee zijn veel waarschijnlijker.'