Studieleningen in de Verenigde Staten: licht aan het einde van de tunnel?

Aan het einde van vorig jaar stond de totale teller voor studieschulden in de Verenigde Staten op 1.707.332.290.000 dollar. President Joe Biden wordt onder druk gezet door de progressieve vleugel van het politieke landschap en wil de financiële druk op de schouders van Amerikaanse studenten verminderen: hij heeft ambitieuze plannen om maar liefst 1 miljard dollar aan schulden kwijt te schelden.

Kostenplaatje

Volgens cijfers van het Georgetown Public Policy Institute vereist 65% van alle jobs in de Amerikaanse economie een postsecundaire opleiding. Voor velen is hoger onderwijs echter haast onbetaalbaar: gemiddeld bedraagt het inschrijvingsgeld voor een opleiding aan een Amerikaanse instelling $13.016 (ruwweg €10.900) per academiejaar, duidt het National Center for Education Statistics (NCES).

Om hun studies te bekostigen, worden veel studenten in de Verenigde Staten gedwongen om een lening aan te gaan. De Federal Reserve Bank of New York berekende dat meer dan 44 miljoen Amerikanen een lopende studielening hebben, goed voor een immense schuldenberg van bijna 1.429 miljard euro. De gelukkigen krijgen een studiebeurs toegewezen op basis van financiële noden (student grant) of verdienstelijke prestaties (scholarship), zoals vele jonge atleten die voor de prestigieuze sportteams van hun universiteit uitkomen.

Studentikoze voordelen

Om studenten met een studielening tegemoet te komen tijdens de eerste maanden van de COVID-19-crisis, kondigde het bureau Federal Student Aid (FSA) op 20 maart van vorig jaar al enkele maatregelen aan. Daardoor konden kredietnemers bij een overheidsinstelling hun betalingen tijdelijk opschorten, werden in gebreke gebleven leningen niet meer geïnd en verlaagde de overheid de rentevoet naar 0%. De besluiten ten bate van alle (ex-)studenten met een lopende lening werden in januari reeds verlengd tot minstens 30 september 2021.

Dat speelt vooral in het voordeel van de studenten, getuigt Isabelle Gil, toekomstig doctoraatsstudent Diergeneeskunde aan de University of Illinois Urbana-Champaign: 'Zowel de huidige als de recent afgestudeerde studenten die zich in een precaire financiële situatie bevinden, kunnen dankzij de vigerende maatregelen en Joe Bidens Student Loan Reform Plan toch hoger onderwijs genieten.'

'Als iedereen toegang heeft tot hoger onderwijs zonder grote financiële lasten, wordt ook het werkveld gelijkgetrokken en moeten afgestudeerde studenten niet noodzakelijk op zoek naar de best betaalde job. Uiteindelijk zal zo de ongelijkheid in het onderwijssysteem verminderen en de druk op studenten verlagen.'

Student Loan Reform Plan

Op donderdag 18 maart kondigde minister van Onderwijs Miguel Cardona het plan aan om schulden kwijt te schelden. Als de lener kan bewijzen opgelicht te zijn of als financieel wanbeleid aan een onderwijsinstelling boven water komt, maken (ex-)studenten kans op een terugbetaling. Voorwaarde is wel dat de lening in kwestie afgesloten werd bij een overheidsinstantie. Zo komen ongeveer 72.000 personen in aanmerking voor een compensatie.

Door de besluitname van minister Cardona, alsook door de huidige maatregelen die de financiële lasten van leners verlichten, worden enkel kredietnemers aan overheidsinstellingen geholpen. Studenten voor wie de bekomen leningen bij overheidsdiensten of toegekende studiebeurzen niet volstaan, moeten soms een lening aangaan bij private banken. Die komen regelmatig op de proppen met rentevoeten van 10% of meer. Leningen van dat kaliber worden vooralsnog niet vergoed door de ontlastende maatregelen.

Daarnaast wil het Witte Huis tot $10.000 aan schulden per student vergeven. Initieel werden er bedragen van $50.000 of zelfs volledige kwijtschelding van schulden geopperd, maar president Biden zou niet bereid zijn om zulke bedragen kwijt te schelden: studenten met een hoger inkomen of aan duurdere instelling zouden zo disproportioneel bevoordeeld worden.

Progressieve Democraten als meerderheidsleider in de Senaat Chuck Schumer, senator Elizabeth Warren en lagerhuislid Alexandria Ocasio-Cortez zijn fervente voorstanders van initiatieven die studenten financieel helpen. Zij hameren op een toegankelijk onderwijssysteem als basis van een meer evenwichtig maatschappijsysteem. De druk op Joe Biden wordt al een tijdje opgevoerd; door het kwijtschelden van $50.000 per persoon zouden 36 miljoen Amerikanen als bij toverslag schuldenvrij worden.

Nieuwe wetgeving op de helling

President Joe Biden sprak eerder al een voorkeur uit om de kwijtschelding van studentenleningen via de wetgevende macht te organiseren. Maar daar knelt ook het schoentje: om de nieuwe wet goed te keuren, zal het voorstel allicht minstens 60% van de stemmen in de Senaat moeten bemachtigen. Door te filibusteren, een vaak gehanteerde techniek om wetsvoorstellen tegen te houden, is een meerderheid van 60 van de 100 senatoren nodig om een wetsontwerp toch goed te keuren.

Het behalen van die 60% lijkt geen gemakkelijk karwei: in de Senaat zetelen 50 Republikeinen, 48 Democraten en 2 onafhankelijken, die inzake sociaal beleid geneigd zijn zich achter het standpunt van de Democraten te scharen.

De senatoren uit het Republikeinse kamp kunnen zich bepaald niet vinden in het nieuwe voorstel, en zelfs enkele conservatieve Democraten, zoals Joe Manchin III uit West-Virginia, hebben een bezwaar tegen het kwijtschelden van studieleningen. In het beste geval zijn dus al minstens tien Republikeinse senatoren nodig die het wetsvoorstel positief gezind zijn.

Tegenwind uit het Republikeinse kamp

Niet iedereen is dus opgezet met de plannen van president Biden. Sceptici menen dat financiële ontlastingen oneerlijk en te duur zijn. Zo zouden enkel personen met een lopende lening in aanmerking komen voor geldelijke steun, en personen wiens lening reeds is afbetaald niet. Het lijkt er zelfs naar dat ook in het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden, het grootste wetgevende orgaan van de federale overheid, bijna alle Republikeinen en een behoorlijk aantal Democraten niet ingenomen zijn met Bidens voorstel.

Betsy DeVos, voormalig minister van Onderwijs, kantte zich eerder al tegen de kwijtschelding van studieschulden. Tijdens haar ambtstermijn in het kabinet-Trump weigerde ze pertinent geldelijke vrijstellingen door te voeren. Ze geeft toe dat president Biden de kwijtscheldingen kan doorvoeren middels zijn uitvoerende macht, maar dat zulke grootschalige financiële acties niet correct zijn.

De presidentiële uitvoerende macht laat toe dat Biden door middel van een zogenaamde executive order de Amerikaanse studenten financieel toch nog ontlast, hoewel hij geen voorstander lijkt te zijn van die methode. Zulke executive orders zijn richtlijnen van de president die activiteiten van de federale overheid in goede banen moeten leiden. Het liefst werkt Joe Biden echter via een door de Senaat goedgekeurde wetgeving omwille van het bipartisanship, waarvan sprake is als de Democraten en Republikeinen een compromis bereiken.

De middenklasse als motor van de maatschappij

President Biden gaat er prat op dat de Amerikaanse middenklasse de sterkste speler in de economie moet worden. Die middenklasse wil hij uitbreiden en versterken, onder andere door onderwijs toegankelijker te maken. Begin maart keurde de Senaat ook al Bidens stimulusplan goed, waarmee een duizelingwekkende 1.900 miljard dollar in de economie werd gepompt. De druk op president Joe Biden blijft oplopen in het progressieve kamp, terwijl de Republikeinen net tegen het voorstel zijn. Desondanks is Bidens start er een van rooseveltiaanse proporties. Wanneer zijn momentum afzwakt, is een vraag voor de toekomst.