Op weg naar de Europese verkiezingen met onze eigenste proffen

De EU appelleert aan de Leuvense proffen, zoveel is duidelijk. Op 28 mei zetten vier van hen hun beste beentje voor om een felbegeerd plekje in het Europees Parlement. Hoewel de kans gering is dat een van hen straks is Brussel zetelt, zetten zij zich tot ten volste in voor de politiek én het Europese project. Dat de kloof tussen het vrije woord van de academische wereld en de partijpolitieke debatfiches groot is mag duidelijk wezen, maar dat proffen hun plaats hebben in de politiek hoeft naar hun mening niet te verbazen.

‘Ik ben vooral bezorgd over de wereld van morgen waarin onze kinderen en kleinkinderen moeten opgroeien’, stelt Jan De Volder, professor geopolitiek van religies, die een derde plek op de Europese opvolgerslijst voor CD&V wist te bemachtigen. Samen met professor Europese Studies Peter Van Kemseke, die de derde plaats op de effectieve lijst bekleedt, strijdt hij voor een uitbreiding van het christendemocratisch model in Europa. ‘De manier waarop ik academicus ben, is met een maatschappelijke betrokkenheid. In die zin is de politiek nooit veraf.’

Ook N-VA’er Zeger Debyser, professor Moleculaire virologie en Gentherapie voelde een maatschappelijke betrokkenheid en een drang om mee op de lijst te gaan staan. Debyser, die de vijfde opvolgersplaats op de Europese lijst kreeg, maar ook een prominente rol speelt in de Leuvense gemeenteraad, vindt zichzelf op de eerste plaats academicus en politiek is een wat uit de hand gelopen hobby: ‘Ik voelde het eigenlijk al jaren kriebelen en laat ook in het onderwijs merken waar ik voor sta. Politiek neemt wel veel tijd in beslag en ze weten je te vinden ; zo sta je dan plots op een skipiste waar je telefoons enerzijds als vakexpert en anderzijds als politicus staat te beantwoorden.’

Ivoren toren?

Maar wat Aristoteles in de vierde eeuw voor Christus al wist geldt ook vandaag nog: politiek, dat werkt met meningen, maar wetenschap met staalharde feiten. Volgens Debyser is die kloof wel enigszins veranderd, in die zin dat heel wat academici op sociale media ook hun vrije politieke mening geven, wat de kloof verkleint en de wisselwerking vergroot. Men uit ook langs beide kanten kritiek op elkaar, waardoor er ook veel sneller spanning kan ontstaan. Ik probeer wel het onderscheid te blijven maken tussen mijn vakexpertise en mijn mening als politicus.'

Nochtans willen beiden hun roots in Europa zeker niet verloochenen: ‘Ik wil politiek voeren als onderzoeker, maar tegelijk ook luisteren naar de stem van de onderzoeker’, horen we bij Debyser. ‘Als wetenschapper kom ik het meest met Europa in contact via de Europese projecten die we aanvragen. Ik vind dat er meer middelen moeten gaan naar innovatie. De EU biedt een meerwaarde bij schaalvergroting en samenwerking tussen onderzoekers uit verschillende lidstaten.’ De Volder wijst op een tweede probleem: ‘Voor onderzoeksfinanciering gaan we een manier moeten vinden om die bureaucratie te verminderen. Daar kruipt immers heel wat werk in en er is maar een heel klein percentage dat daar de eindmeet haalt.’

KU Leuven in Europa

Ondanks het feit dat de proffen allen op een nauwelijks verkiesbare plaats staan, hebben zij toch een duidelijke toekomstvisie voor de Europese Unie. Voor De Volder moet Europa de solidariteit waarborgen en hij vreest daarin vooral de opkomst van ‘oude demonen’ in de vorm van nationalisme en racisme: ‘Ik ben beducht voor een Europa dat zich afsluit voor de rest van de wereld. We moeten ons net verenigen om een kracht te zijn in deze geglobaliseerde wereld, maar we moeten langs de andere kant ook een baken zijn van integriteit en rechten.’ Als vertegenwoordiger van de christelijke gemeenschap Sant’ Egidio speelde de professor een voortrekkersrol in de toekenning van humanitaire visa aan 150 Syrische christenen: ‘Daar wil ik mij ook voor inzetten: een solidair Europa waarin de Middellandse Zee geen graf is, maar ook geen afgegrendeld fort.’

Debyser wil zich als ‘groene jongen’ van de N-VA ook inzetten voor de biodiversiteit binnen de Unie: ‘Ik wil ecomoderne voorstellen doen en daarbij komen dan voorstellen in verband met genetisch gemanipuleerde gewassen. Voorstellen hieromtrent worden in Europa voornamelijk tegengehouden door de groenen, terwijl dat juist de landbouwers en de natuur ten goede kan komen. Als wetenschapper vind ik dat we daaraan iets moeten doen’, aldus Debyser, die als gentherapeut nauw bij de materie betrokken is.

Maar Debyser is en blijft ook flamingant: ‘Ook wil ik graag inzetten voor meer diversiteit, de EU zou onafhankelijkheidsstreven van deelstaten en volkeren moeten steunen. Ik denk daarbij aan Catalanen en Schotten. We willen toch niet evolueren naar een eenheidsstaat?’ Het confederalistisch model dat N-VA ook voor België ziet, zou volgens Debyser ook voor de EU kunnen gelden. ‘Veiligheid, migratie en handel, dat kan je best Europees regelen. De Brexit is ook het gevolg van het falen van de EU, voor de Brexiteers is het allemaal een ver-van-hun-bed-show geworden. Zoals je sommige Europese politici op de televisie bezig zietJe merkt dat deze daar een beetje het boerenverstand en de ervaring missen van wat het is om een Europese burger te zijn.’

Neutraliteit

Met hun politieke ambities bouwen de twee professoren alvast verder op een rijke geschiedenis van KU Leuvense politici. Met Koen Geens, Frank Vandenbroucke en wijlen Gaston Eyskens profileerden Leuvense proffen zich wel vaker in de politiek. Kan het lesgeven met een politiek kleurtje nog? ‘We zijn natuurlijk wel volwassen genoeg om geen partijpolitieke propaganda te voeren in colleges, en langs de andere kant zijn studenten ook wel volwassen genoeg om te weten dat hun docenten ook mensen zijn met een mening’, verzekert De Volder.

Debyser treedt hem daarin bij: ‘Het is ook zeker mijn taak om mijn studenten warm te maken voor wat er leeft in de politiek, dat betekent natuurlijk niet dat ik aan partijpolitiek doe, dat gaat echt een stap te ver. Van mij zijn studenten ook op de hoogte voor welke partij ik opkom, veel gevaarlijker zijn mensen die op een geniepige manier hun politieke meningen uitdrukken.’