Nederlands onderwijsministerie biedt compensatie aan Europese studenten

Internationale studenten behoren tot een kwetsbare groep. Ze onderhouden zich vaak met studentenjobs en zijn niet alleen financieel getroffen nu ze die niet meer kunnen uitoefenen; ook sociaal zijn ze vaak geïsoleerd. Overheden reageren verschillend: Nederland voorziet extra's specifiek voor Europese studenten, Vlaanderen maakt geen onderscheid naar het doelpubliek van haar sociale steun en de Australische overheid reageert dan weer kil.

Spieken bij de buren

Bij onze Noorderburen voorziet de staat niet in generieke financiële steun voor studenten die het moeilijk hebben. Veel studenten zijn hun bijbaan kwijt door de crisis, terwijl sommigen een bijbaan nodig hebben om aanspraak te maken op studiefinanciering, op korting op de basiszorgverzekering, of op een zorgtoeslag (een financiële bijdrage van de staat aan minderbedeelden, red.).

Velen van hen zijn volledig afhankelijk van het hebben van een bijbaan om hun studie te kunnen bekostigen. Voor gedupeerden zijn er verschillende tegemoetkomingen voorzien. Helaas kan niet iedereen aanspraak op een of andere regeling maken.

Ook studenten die vertraging oplopen door de coronamaatregelen kunnen financieel benadeeld worden doordat zij volgend jaar weer collegegeld moeten betalen. De insteek van de minister van Onderwijs, Ingrid van Engelshoven, is daarentegen dat 'iedere student uiteindelijk meer baat heeft bij een diploma dan bij compensatie voor mogelijke vertraging'. Ze zet daarom in op het 'voorkomen dat studenten niet voor 31 augustus kunnen afstuderen', stelde zij in een kamerdebat op 29 april.

Voor een specifieke groep internationale studenten, die vertraging oplopen door de coronamaatregelen, wil ze wel een compensatie voorzien. Zij die recht hebben op een tegemoetkoming van de staat zijn laatstejaarsstudenten uit de EER, die aantoonbaar door het coronavirus vertraging hebben opgelopen – studenten die bijvoorbeeld dit jaar af zouden studeren aan de Hotelschool of studenten Geneeskunde die hun meeloopstage niet kunnen afronden. Niet-laatstejaarsstudenten worden geacht de opgelopen vertraging in de volgende jaren in te halen.

Vijfhonderd tot vijftienhonderd euro steun

Voor de EER-studenten is nu volgende regeling uitgewerkt; van de 500 miljoen die de staat extra voor het onderwijs beschikbaar maakt, gaat 200 miljoen naar de studenten die dit jaar niet kunnen afstuderen. Studenten die hier recht op hebben, krijgen drie maanden collegegeld gerestitueerd. Voor studenten in het hoger onderwijs komt dit neer op €535.

Studenten in het hoger onderwijs van wie de studiefinanciering afloopt in juli, augustus of september hebben recht op een eenmalige financiële toelage van €1500 — in Nederland heeft men recht op maximaal 4 jaar studiefinanciering, in het geval van een lening maximaal 7 jaar.

Er zijn meer mogelijkheden om in deze moeilijke tijd het hoofd financieel boven water te houden. In Nederland krijgt iedere student een soort beurs in de vorm van een lening waarmee zij collegegeld en materialen kunnen betalen, en studenten die op kot wonen kunnen ook lenen om in hun levensonderhoud te voorzien (huur, eten etc.).

Die mogelijkheid om meer geld te lenen bij Dienst Uitvoering Onderwijs, de overheidsorganisatie die onder andere de studiefinancieringen versterkt, zou ook onzekerheden moeten wegnemen. Hoewel daar allerlei voorwaarden aan verbonden zijn, zoals 'afkomstig zijn’ uit de EER bijvoorbeeld, of in sommige gevallen het hebben van een bijbaan.

Naast de overheid doen ook de universiteiten in Nederland hun duit in het zakje. Zij beschikken over een 'profileringsfonds'. Een student kan zich hierop beroepen als hij/zij door bijzondere omstandigheden studievertraging oploopt. Zo kan bijvoorbeeld een EER-student bij de Universiteit van Amsterdam aanspraak maken op €275 per maand met een maximum van €3300. Niet-EER-studenten vallen helaas weer uit de boot.

Voor de studenten die overal achter het net vissen, zetten sommige universiteiten daarom noodfondsen op. Het Universiteitsfonds Limburg is bijvoorbeeld in samenwerking met de Universiteit Maastricht een crowdfundingcampagne begonnen voor deze studenten. Het zijn vooral internationale studenten (met name niet-EER-studenten) die hier een beroep op doen. Zij kunnen maximaal €1500 meekrijgen van dit fonds.

Australische premier ziet internationals liever vertrekken

In Australië wordt er overheidshalve geen financiële ondersteuning aan internationale studenten gegeven. De premier van Australië, Scott Morrison, heeft zelfs afgekondigd op nationale televisie dat 'studenten die zichzelf niet kunnen onderhouden, altijd nog naar huis kunnen'.

Op zijn minst een bizarre uitspraak, als je weet dat het vliegverkeer zo goed als stil lag op dat moment. Morrison stelde in een persconferentie daterend van drie april dat Australië alleen voor Australische burgers kan zorgen op dit moment, en dat het 'leuk is om bezoekers te hebben in goede tijden', maar dat zij nu 'huiswaarts moeten keren'.

Desondanks bundelen universiteitsallianties uit Australië hun krachten en trachten de overheid te overhalen alsnog steun te regelen voor internationale studenten in nood. Des te evidenter als men bedenkt dat internationale studenten een noemenswaardige bijdrage leveren aan de staatskas (37,9 miljard in 2019). Australië voert ook actief beleid om deze internationale studenten te lokken.

Toch staan deze internationale studenten niet volledig met lege handen. Tot dusver hebben drie staatsregeringen aangekondigd de internationale studenten bij te staan: Victoria, South Australia en Tasmanië.

Daarnaast hebben verschillende universiteiten besloten ook een bijdrage te leveren. 'We hebben $1 miljoen aan noodhulp verstrekt voor binnenlandse en internationale studenten die financiële problemen ondervinden als gevolg van COVID-19', zegt Brian Schmidt, vicekanselier van de Australian National University.