Leuvense studenten strijken neer in Caïro

De meesten kennen het Oude Egypte wellicht vooral uit de geschiedenislessen. Of anders van het lied ‘Walk like an Egyptian’ - al dan niet met hoekige danspasjes erbij. Voor enkele masterstudenten Egyptologie aan de KU Leuven is het Oude Egypte echter meer dan een stoffige herinnering. Het stof konden ze waarschijnlijk nog wel ervaren, maar dit keer aan den lijve, in plaats van via verhaaltjes en powerpoints.

Twee maanden konden ze vertoeven in en rond Caïro, op zoek naar de werkelijkheid achter die mooie plaatjes uit de lessen. Sinds eind februari zijn de meeste studenten terug in België. Twee van hen zijn echter gebleven, om de opgravingen rond Dayr al-Barsha - een archeologische site van de KU Leuven - te kunnen bijwonen.

Op ontdekkingstocht

Het Caïrosemester is onderdeel van de afstudeerrichting Egyptologie van de master Archeologie. Het vervangt de stages die andere archeologiestudenten moeten doen voor hun master, en het heeft daarom ook ongeveer dezelfde functies: studenten kennis te laten maken met het werkveld, hier dan dus specifiek in Egypte. En dat dat zijn waarde heeft mag wel duidelijk wezen: ‘Er zijn immers heel wat egyptologen die afstuderen zonder in Egypte geweest te zijn’, getuigt student Sid Skrabanja.

De uitwisseling is een samenwerking tussen de KU Leuven en de universiteit van Leiden, en het is in die vorm het enige programma van zijn soort in de wereld. De Leuvense universiteit heeft zelfs een eigen opgravingsproject in Egypte op de site van Dary al-Barsha; een interessante locatie door de nabijheid van de antieke stad Achetaton die in de veertiende eeuw voor Christus een korte tijd als hoofdstad fungeerde. Op die site konden enkele Vlaamse archeologen de afgelopen vijftien jaar een reeks graven uit de Elfde en Twaalfde Dynastie (2100-1800 v.C.) blootleggen, met als absolute hoogtepunt het graf van de ambtenaar Henoe.

Hoewel de gedachte daaraan misschien meteen doet denken aan een soort wild Indiana Jones-avontuur, is het Caïrosemester niet zozeer gefocust op opgravingen. ‘We hebben vooral monumenten, archeologische sites, conferenties en instituten bezocht’, vult studente Elise Huijsman verder aan. ‘Verder waren er 's avonds ook lezingen waar we naartoe konden gaan. De rest van de tijd hebben we meestal doorgebracht in de bibliotheek waar we werkten aan onze opdrachten.’

Bezoekjes, papers en lezingen lijken de heilige drievuldigheid van de trip te zijn, ‘en dat is best druk en vermoeiend’, meent Sid. Daarnaast zijn de werkomstandigheden in het hedendaagse Egypte verre van ideaal. Een simpele zaak als hand-outs voorbereiden werd bijvoorbeeld een ontdekkingstocht op zich, omdat de studenten op vrijdag binnen moesten blijven door de verjaardag van de revolutie van 2011 én omdat de meeste printshops op zaterdag gesloten waren.

Theorie versus praktijk

Misschien moet al dat avontuur gezien worden als een voorbereiding op minutieus archeologisch werk. Immers, de geschiedenis staat niet stil en archeologen staan vaak voor heuse uitdagingen in hun pogingen om het verleden te reconstrueren. Maar dat de geest van het Oude (en het minder oude) Egypte tot op vandaag doorleeft, mocht ook blijken uit andere anekdotes. De studenten hadden in het begin een opdracht gekregen waarvoor ze toegang nodig hadden tot de database van een museum. Toen ze tussen de excursies door eindelijk wat tijd gevonden hadden, bleek die database voor een hele week ontoegankelijk. Stom toeval, of gaat het hier om een vloek van de farao’s?

En dat archeologisch onderzoek tot verrassende ontdekkingen kan leiden, werd ook al op de trip naar Caïro ondervonden. In het Grand Egyptian Museum bijvoorbeeld, stonden de studenten plots voor het ondergoed van Toetanchamon. Bij het buitengaan daarna werden ze verrast door de kleur van de lucht: niet blauw, noch grijs, maar oranje. Een recente zandstorm had wat stof doen opwaaien.

Terug in Caïro, konden de studenten later een lezing bijwonen over de papyrus Turin 55001. Deze roemruchte papyrusrol is de oudst gekende weergave van menselijke seksualiteit (lees: Pornhub voor farao’s), en was al langer bekend omwille van haar satirische illustraties van dieren die menselijke activiteiten doen. Meteen werd het een stukje warmer in de toch al hete Egyptische woestijn.

Maar het Caïrosemester was natuurlijk meer dan plat vertier en gratuit gerampetamp. ‘Het is natuurlijk belangrijk omdat het toch een verschil is tussen de foto’s in de les en het in het echt zien‘, meent Elise en ook Sid treedt haar daarin bij: ‘We hebben allemaal zeer veel geleerd, niet alleen over geschiedenis en archeologie maar ook over werken in de Egyptologie en het leven in Egypte. Het is het absoluut waard!’