Leuven staat niet te springen voor referenda

Terwijl referenda veel kritiek krijgen, lijken ze wel te werken op lokaal niveau. België kent geen referendum-cultuur maar in verschillende steden over de hele wereld is het ingeburgerd. Leuven staat niet te springen voor deze vorm van volksraadpleging, maar sluit het ook niet uit. ‘Je hebt een legitiem verkozen bestuur, om zaken te verwezenlijken moeten zij het dus uitvoeren’, aldus opkomend burgemeester voor sp.a, Mohamed Ridouani. ‘Anderzijds, als er moeilijke zaken op tafel komen waar tijdens de verkiezingen niet over gedebatteerd werd omdat ze niet op het programma staan, dan kan het zinnig zijn om daar een volksraadpleging rond te organiseren.’

Mechelen daarentegen heeft het referendum omarmd. Zo trokken bijna 6000 Mechelaars in 2014 naar de stembus om te stemmen over de reconstructie van de wijzerplaten van de Sint-Romboutstoren. De maneblussers stemden tegen en zo geschiedde want het was een bindend referendum. ‘Eigenlijk is de stad een ideale proeftuin om met tastbare projecten van directe participatie te experimenteren, knowhow op te doen en achteraf kennis te delen’, stelt de Mechelse burgemeester Bart Somers.

Wijzers maken niet wijzer

Ridouani is sceptisch tegenover zulke thema’s en doet het af als ’spielerei'. Tenzij het echt gaat over de identiteit van de stad, geeft hij wel mee. 'Het moet de moeite waard zijn, anders gaat er ook niemand komen stemmen.'

'Referenda kunnen dienen als aanvulling voor de verkiezingen, verkiezingen zijn het meest democratische instrument dat er bestaat. Dan kan er een referendum plaatsvinden en zullen er ook waarschijnlijk veel deelnemers zijn.'

De burgemeester van Mechelen gaat er niet mee akkoord. 'Het referendum was geïnitieerd door een groep Mechelaars die graag de wijzer terug zagen komen. Het bestuur heeft daarmee ingestemd.' Somers meent dat de bevolking moest beslissen over het symbool van Mechelen. ‘Het is een kwestie van smaak. Zulke beslissing kan je als bestuur niet opleggen.’

Mechelen is duidelijk nog niet klaar met meer participatie. Ook Ridouani stelt dat sp.a Leuven wel degelijk voor meer participatie is, maar niet per se met referenda. 'We proberen vandaag ook al heel dicht bij de kiezers te besturen. Er zijn infovergaderingen en mensen kunnen hun zeg doen over hun wijk in bijvoorbeeld het project Kom op voor je wijk.'

Studentenstem?

Niet alleen op stadsniveau, maar ook op studentenniveau zijn er grote twijfels.

'Ik vind het een interessant concept maar bij referenda is het belangrijk dat iedereen genoeg redeneert. Anders gaan ook studenten stemmen op emotie en ik weet niet of dat een goed idee is', aldus Bram Van Baelen, de voorzitter van LOKO, de Leuvense studentenkoepel.

'Op zich is het niet erg dat er emotioneel gestemd wordt, als iedereen maar genoeg redeneert. Het grootste probleem is dat bepaalde kwesties herleid worden tot een ja-nee-vraag. Dat is vaak te simplistisch.'

Studenten gaan dus nog niet kunnen stemmen over het al dan niet verhogen van de prijzen in Alma.

'Ik ben fan om zoveel mogelijk studenten te laten deelnemen aan studentenvertegenwoordiging. Studentenorganisaties gaan vaak op zoek naar bepaalde manieren, zo zijn er kringen met open vergaderingen. Maar een breed studentenpubliek betrekken blijft natuurlijk een uitdaging', laat Van Baelen weten.

'In principe zijn alle vergaderingen van LOKO open, maar natuurlijk is er een drempel om deel te nemen, of is het vaak niet geweten bij de studenten.'

Van de brexit en de wijzers van de Sint-Romboutstoren tot de prijzen in de Alma: verdeeldheid heerst aller landen en referenda zijn niet onmiddellijk aan zet in Leuven.