artikel> Vier democratische alternatieven
Hoe moet het verder met de democratie?
De democratie zoals we ze kennen ligt op ramkoers. Ons westers model van een representatieve democratie lijkt almaar meer tot onvrede bij burgers te leiden. Welke democratische alternatieven zijn er?
Loting – De willekeur als deugd
David Van Reybrouck oppert in zijn boek Tegen Verkiezingen voor een hernieuwde democratie die verzet biedt aan de populistische uitwassenvan vandaag. Zijn oplossing? Loot willekeurig burgers in plaats vanberoepspolitici te verkiezen en laat hen discussiëren over het beleid. Eengroot voordeel is dat gelote vertegenwoordigers niet de druk van een permanenteverkiezingskoorts en de angst om stemmen te verliezen ervaren.
Revolutionair iszijn idee allerminst: Van Reybrouck haalde zijn inspiratie in het OudeGriekenland, de bakermat van de democratie. Daar was loting overigens het échtedemocratische instrument. Verkiezingen dienden altijd al om ervoor te zorgendat de macht bij de elite bleef, die het geld had om zichzelf verkiesbaar te stellen.
Het voorstel resulteerde alvast in een heleboel interessanteexperimenten in binnen- en buitenland, waaronder de G1000.
Gelote vertegenwoordigers moeten niet bezig zijn met hun kiespubliek tevreden te stellen
GeenPeil – De partij zonder partijprogramma
GeenPeil is een Nederlandse politieke partij die zonderstandpunten deelneemt aan de parlementsverkiezingen van 15 maart. Hun enigebelofte is dat hun verkozenen louter fungeren als spreekbuis van partijleden.Op die manier wil Jan Dijkgraaf, oprichter van GeenPeil, de democratieterugbrengen naar het parlement.
GeenPeil zelf noemt het ‘op afstandbestuurbare Kamerleden’. Concreet wil GeenPeil een internetplatform lanceren waaropleden wekelijks de standpunten van de partij kunnen bepalen die dan uitgedragenworden door de verkozenen. Of zo’n model houdbaar is in tijden waarin de opkomstcijfersal dramatisch laag zijn, is maar de vraag.
Lees hier het interview met Jan Dijkgraaf.
Liquid democracy – Het beste van twee democratische werelden
De Belgische Piratenpartijgebruikt een eigentijdse bestuursvorm die representatieve democratie(bijvoorbeeld ons parlement) en directe democratie (bijvoorbeeld referenda)combineert. Stemmers kunnen direct stemmen op een bepaald beleidsvoorstel of zekunnen beslissen om hun stem door te geven aan iemand die hen vertegenwoordigt.Dat laat toe om op specifieke beleidsdomeinen te opteren voor vertegenwoordigingdoor iemand met expertise op dat vlak. Voorstanders willen vertrekken vanuit dekennis van experten.
De vertegenwoordiging staat niet vast voor een bepaaldeperiode en de stemmer kan meteen zijn volmacht terugtrekken indien er eenvertrouwensbreuk is. Het doel is ook hier om de burger dichter bij hetbeleidsproces betrekken.
Lees hier meer over de Piratenpartij.
Je kan je stem zelf uitbrengen of die doorschuiven naar een expert
E-democratie – Middel zonder doel?
De democratie die de oude Griekenontworpen stuitte op heel wat minder praktische problemen dan wij vandaag dedag. In het Athene van toen konden nog min of meer overzichtelijkevolksvergaderingen gehouden worden, waar mensen hun stem konden laten horen.Dat is vandaag niet meer het geval. E-democratie of internetdemocratie wildaarop een antwoord bieden.
Voorvechters zien in de digitale revolutie hunbondgenoot. Waar het huidige systeem er niet in slaagt om mensen actief tebetrekken in het beslissingsproces, kan internetdemocratie via allerhandeonline platformen die stem wel blootleggen, zo menen voorstanders. Internetdemocratieblijft echter een vaag begrip. Er rijzen een heleboel vragen over debetrouwbaarheid van zo’n online democratie.
