Het Schumanplein boven de Wetstraat

Een debat over Europa gevoerd door parlementsleden, dat hadden ze bij de Europese studentenvereniging Minos al een keer gedaan. Deze keer besloten ze het echter over een andere boeg te gooien. 16-plussers mogen voor het eerst stemmen voor de Europese verkiezingen in 2024. In de aanloop daarvan organiseerde Minos daarom voor de eerste keer een Europees Jongvoorzittersdebat.

Professor Europese en vergelijkende politiek Steven Van Hecke was moderator én factchecker van dienst, al moest die heel wat verwijten slikken: ‘Sorry professor, dat u de pointe niet begrijpt.'

Stemrecht vanaf 16 jaar

Ondanks dat het al besloten is, werd er toch nog gedebatteerd over de invoering van het stemrecht vanaf 16 jaar. Van Hecke dacht hiermee een opwarmer te lanceren, maar dit onderwerp lokte meer discussie uit dan verwacht. N-VA en Vlaams Belang stonden lijnrecht tegenover de andere partijen.

Zo argumenteerde Sander Claessens, voorzitter van Comac, dat het stemrecht voor 16-jarigen een goede aanvulling is op de verschillende vormen waaraan jongeren vandaag al aan politiek doen. Hij verwijst hiermee naar de #BlackLivesMatter-beweging en de klimaatbetogingen. Wel pleitte hij voor de afschaffing van de registratieplicht, wat hij als een drempel ziet voor jongeren om te gaan stemmen.

De covoorzitter van Jong Groen, Kilian Vandenhirtz, schermde dan weer met wetenschappelijke studies waaruit zou blijken dat het stemrecht vanaf 16 jaar positieve effecten heeft voor de democratie, wat voor hoongelach zorgde bij N-VA en Vlaams Belang.

Zij zagen het stemrecht vanaf 16 jaar vooral als een kwalijke loskoppeling van het pakket van rechten en plichten dat je vanaf 18 jaar krijgt. Filip Brusselmans, voorzitter van Vlaams Belang Jongeren en al Vlaams parlementslid, zag de invoering ervan zelfs als een truc van de linkse partijen om meer stemmen te vergaren. Philippe Nys (Jong VLD) suste door te benadrukken dat het vooral draait om de jongeren de vrijheid te geven om te stemmen.

Europees leger

Het thema waar deze debatavond voornamelijk om draaide, was de oorlog in Oekraïne en de daaraan gekoppelde discussie over een Europees leger. Sinds de Russische inval in Oekraïne meer dan een jaar geleden, klinkt de vraag om een gecoördineerde Europese aanpak of zelfs een Europees leger steeds luider.

Een startschot werd gegeven met de vraag of de EU als instelling wapens zou moeten aankopen, wat Sander Claessens (Comac) al snel in de hoek duwde. Hij reed zich een beetje vast in een pleidooi voor ‘collectieve veiligheid’ met Oekraïne als neutrale zone tussen Rusland en Europa. Dat oogstte al snel scepticisme bij alle andere partijen en niet het minste bij moderator Steven Van Hecke, die over het thema al diverse opiniestukken publiceerde.

Zeker Claessens' verzet tegen F-35’s botste op gelach bij N-VA en Vlaams Belang. 'Een landsverdediging zonder luchtmacht, dan?’, reageerde Filip Brusselmans (Vlaams Belang) smalend. ‘Enkel waterpistolen, jongens!’, vulde Jeroen Bergers (N-VA) lachend aan.

Claessens (Comac) veroordeelde Rusland wel, iets wat partijvoorzitter Raoul Hedebouw nooit heeft gedaan. Hij schreef de schuld voor de inval toch gedeeltelijk toe aan het Westen, dat voor hem ‘moet stoppen mee te doen aan de wapenwedloop’. Van Hecke confronteerde hem vervolgens: 'Wat zou u dan tegen de Oekraïners zeggen?' Claessens bleef echter bij zijn standpunt en benadrukte dat de Minsk-akkoorden gerespecteerd moeten worden, ook door Europa.

Europees migratiebeleid

Een thema dat vandaag des te meer actueel was, na de beslissing van de Europese Raad voor meer bewaakte buitengrenzen, was natuurlijk het migratiedebat. Philippe Nys (Jong VLD) deed een poging om de klassieke links-rechtstegenstelling te doorbreken met een pleidooi voor meer circulaire migratie.

Dat neoliberale kringloopmodel heeft als pointe het terugsturen van gastarbeiders na enkele jaren. Dat werd echter niet goed onthaald door de rest van het panel. Siebe Jonckheere (Jongsocialisten) waarschuwde zo voor sociale dumping.

Jong Groen focuste dan weer op het humane aspect van de problematiek: 'Waarom vluchten mensen, denken jullie?' Filip Brusselmans (Vlaams Belang Jongeren) schetste de plannen van een Fort Europa met fysieke buitengrenzen, iets waar de Jongsocialisten niet akkoord mee gingen.

Viktor Opsomer kwam namens JONGCD&V met een voorstel waar niemand écht tegen kon zijn, namelijk de hervorming van de Dublin-akkoorden. Dat verdrag zou moeten regelen welke landen verantwoordelijk zijn voor het behandelen van asielverzoeken. Het hele panel ging er dan ook mee akkoord.

Geen echt debat

De debatvorm schoot vanavond wel vaak tekort: zo was er weinig ruimte voor écht debatteren en bleven de panelleden soms te vaak hangen in het verkondigen van hun eigen standpunten.

Ook de Wetstraat stak, tegen de zin van moderator Steven Van Hecke, het Schumanplein geregeld te boven. Dat gebeurde bijvoorbeeld toen een vraag uit het publiek over kernenergie in het Europese beleid en de sluiting van Belgische kerncentrales leidde tot een oninteressant potje vingerwijzen tussen NVA, Groen en Vlaams Belang.

De jonge panelleden waren dankzij hun onafhankelijke status niet verplicht om hun verschillende regeringen te verdedigen. Ze durfden zo meermaals buiten de strikte hokjes van hun partijstandpunten te kleuren. Het debat bleef daardoor ook altijd dicht bij de inhoud, waardoor het contrast met het Groot Kopstukkendebat enkele maanden geleden haast niet groter kon zijn.

Rechtzetting: PVDA-voorzitter Raoul Hedebouw heeft de oorlog in Oekraïne wel al principieel veroordeeld. Dat leidde alsnog niet tot steun van veroordelende resoluties in het Vlaams of Europees parlement