Getuigenis van een Noord-Koreaanse vluchteling

Deze week staat het geheimzinnige Noord-Korea in rep en roer nu voor het eerst een nieuw partijcongres wordt georganiseerd. Vorige week kwamen twee Noord-Koreaanse vluchtelingen spreken over hun ervaringen op uitnodiging van de Free North-Korean Association. Zhang vertelt zijn verhaal over de vlucht uit het meest gesloten land ter wereld.

Wat was voor u de aanleiding om te vluchten uit Noord-Korea?

Zhang: "Het is verschillend voor iedereen. Ik werkte bijvoorbeeld als verantwoordelijke voor de export naar Japan. In mijn bedrijf was op een dag een brand uitgebroken."

"Daar hing - net zoals in alle andere bedrijven - een portret van Kim Jong-il. Als deze in de brand verloren ging en het portret beschadigd was, moest ik de cel in voor zestig jaar. Je moet eerst de portretten redden en dat had ik niet gedaan. Ik moest dus ontsnappen."

Hoe verliep uw vlucht naar China?

Zhang: "Tijdens de hongersnood werden de grenzen lang niet zo streng bewaakt als vandaag. De grenswacht leed ook honger net zoals iedereen."

"Dus als je een pak sigaretten aan de douaniers gaf, kon je al naar China vluchten. In die periode ontsnapten er veel Noord-Koreanen en zelfs vandaag de dag zijn ze nog om te kopen voor weinig geld."

"Maar arme mensen die geen geld hebben, kunnen natuurlijk niet weg. Uiteindelijk ontsnappen er dan slechts enkelingen. Na de vlucht raak je in China verzeild, waar dubieuze figuren je naar Europa of de Verenigde Staten kunnen sturen als je genoeg geld neertelt."

In China moest u voortdurend op uw hoede zijn om niet gearresteerd te worden zonder identiteitskaart. Hoe is de situatie in Europa voor gevluchte Noord-Koreanen?
Zhang: "Ze krijgen hier een vluchtelingenstatus en een identiteitskaart. Zo kunnen ze zoals de rest van de bevolking leven."

"Voor hen is dat een onbeschrijflijk grote vrijheid die niet te vergelijken is met de situatie in Noord-Korea."

Dus u bent nu niet meer op de vlucht?
Zhang: (lacht) Nee hoor.

Leven in Noord-Korea

Hoe ziet een dag in het leven van een Noord-Koreaan eruit?

Zhang: "Wat opvalt, is dat je bij elk aspect van het leven geïntegreerd bent in een groep. Iedereen behoort tot het collectief: je vrouw, je kinderen… Een zuigeling maakt bijvoorbeeld deel uit van de kleuterklas, een kind gaat naar school en je echtgenote hoort bij de vrouwelijke landbouwgroep. Mannen worden dan weer vaak toegewezen aan de fabrieken. Een dag in het leven van zo iemand bestaat dus uit werken van ’s morgens vroeg tot zes uur ’s avonds."

"Daarna volgen er nog groepsvergaderingen van overheidswege die duren tot negen uur ’s avonds. En dit van maandag tot zaterdag."

Zondag wordt er niet gewerkt. Wat doet de bevolking als ontspanning ?

Zhang: "Je mag dan doen wat je wilt zolang het binnen de wet valt. Je zou naar de zee kunnen gaan en een visje proberen te vangen. Die dag heb je dus vrije tijd maar de rest van de week ben je gebonden aan de structuur van de gemeenschap."

Wordt er aan enige vorm van religie gedaan?

Zhang: "Neen, er is geen religie. Er staat wel een kerk in Pyongyang, maar die is bedoeld voor de buitenlanders. Volgens de wet hebben we religieuze vrijheid, maar dat is eigenlijk helemaal niet waar."

"Wie bijvoorbeeld naar China ontsnapt en gearresteerd wordt, mag zich zeker aan de vraag: "Heb je godsdienstige mensen ontmoet?" verwachten, dat wordt beschouwd als een zwaar crimineel feit."

"Er was een geval waarbij een Amerikaanse prediker Noord-Korea kwam bezoeken. Toen hij terug wilde vertrekken, hielden ze hem tegen in de luchthaven omdat hij zijn testament in het hotel was vergeten. Die man hebben ze voor twee jaar in een gevangeniskamp gestoken."

Strafkampen

Hoe stellen de Noord-Koreanen zich op tegenover Kim Jong-un?
Zhang: "Ik denk niet dat Noord-Koreanen een kritische houding hebben tegenover Kim Jong-un. Inwoners van Noord-Korea die tegen de Chinese grens wonen, kunnen een Chinese gsm gebruiken met de verbinding uit China. Ik heb die mensen eens de vraag gesteld of de situatie veranderd is. Daarop antwoordden ze van niet. Ze hebben er geen boodschap aan en een coup d’état kan je al helemaal niet verwachten. De bevolking is niet op de hoogte van de buitenwereld en weet daarom niet dat het anders kan."

"Ook is er geen toegang tot het internet van de buitenwereld en wel tot een soort eigen Noord-Koreaans intranet. Buitenlanders en toeristen kunnen dan weer wel op Facebook en het buitenlandse internet als ze Noord-Korea bezoeken."

Wat is de verhouding tussen het aantal burgers uit de hogere en lagere klasse?
Zhang: "Volgens experts bestaat de zogenaamde kernpopulatie uit een 200.000 tot 400.000 burgers. Met deze kernpopulatie bedoelen we dan het deel van de bevolking dat geen honger lijdt zoals de rest en dat in de hoofdstad mag wonen. Wie niet tot die kernbevolking behoort, valt een onzeker lot te beurt. (Noord-Korea telt meer dan 24 miljoen inwoners, red.)."

Wat maakt deze kerngroep tot een geprivilegieerde groep ?
Zhang: "Het ligt aan het systeem. Kim Jong-uns dictatorschap is namelijk een voortzetting van datgene wat zijn vader, Kim Jong-il, en grootvader, Kim Il-sung, in het leven hebben geroepen."

"Toen bestond er ook al een kernpopulatie die in de hoofdstad mocht wonen. Er moest namelijk een resoluut samenhangende groep mensen zijn die controle uitoefende over de rest van de bevolking, een groep mensen die totaal geen verandering zou willen en het land niet zou willen openstellen."

"En dat is gelukt omdat zij een toegang hadden tot een vrij degelijk leven. Ze zitten er niet zo goed bij als wij, maar ze kunnen eten wanneer ze willen en genieten van hun vrije tijd zolang het binnen de restricties van de wet valt."

"Deze groep mensen wil geen verandering en vormen de spil waar het hele regime rond draait. Zij houden het regime in stand."

In welke mate is de hoofdstad eigenlijk representatief voor heel Noord-Korea?
Zhang: "Men beschouwt Pyongyang als een plek waar enkel de hogere klasse en de middenklasse zijn gevestigd, de lagere stand wordt daar geweerd en mag de stad niet eens binnen."

"Pyongyang vergelijken met de rest van het land is als de hemel vergelijken met de hel. Inwoners uit andere steden hebben dan ook een toelating nodig om Pyongyang te bezoeken."

Hoe zit het met die zogenaamde werkkampen of gevangeniskampen?
Zhang: "Er zijn twee soorten gevangeniskampen, een kamp dat min of meer "normaal" genoemd kan worden en een "zwaar" werkkamp. Wanneer je in zo’n zwaar kamp terecht komt - bijvoorbeeld als je Noord-Korea probeerde te ontvluchten - nemen ze je identiteitskaart af en beschouwen ze je niet meer als een volwaardig burger. Je naam wordt je afgenomen en vanaf dat moment ben je slechts ongedierte, bedoeld om te sterven binnen de muren van het werkkamp."

"Martelpraktijken zijn niet gebruikelijk, puur vanwege de fysieke staat waarin de gevangenen verkeren. Hun broze lichamen begeven het al na de kleinste schop, dus ze laten hen gewoon wandelen. Ze zijn immers al stervende."