Afname van internationale studenten verwacht door corona

De inschrijvingen van internationale studenten aan westerse universiteiten liggen grotendeels op zijn gat. Want wie is zo dapper om in deze onzekere tijd een studie te starten aan de andere kant van de wereld? Niemand weet hoe lang de lockdown nog kan duren, wat de effecten zullen zijn, en of er nog een tweede opflakkering van het virus zal komen.

Leuven ontspringt de dans

Van de 60.000 studenten die ingeschreven staan bij onze universiteit zijn er ongeveer 11.000 afkomstig uit het buitenland; oftewel zo'n 18,33%. Hiervan komen circa 6.000 studenten uit niet-EER-landen. In vergelijking met het gemiddeld percentage van buitenlandse studenten in Nederland (11,5%), best veel dus.

Volgens Peter Lievens, vicerector Internationaal Beleid, zal het zo'n vaart niet lopen met de afname van de internationale inschrijvingen. 'De KU Leuven heeft al jaren een stijging van het aantal inschrijvingen van internationale studenten. De evolutie doorheen de inschrijvingsperiode dit jaar verloopt vergelijkbaar met de voorbije jaren. Door de grote onzekerheid van de huidige periode is het echter lastig de toekomst te voorspellen.'

KU Leuven minder financieel afhankelijk

De KU Leuven werft internationale studenten vooral omdat 'een internationale klas heel kwaliteitsbevorderend werkt voor het onderwijs', aldus Lievens, en niet zozeer omdat de KU Leuven financieel afhankelijk is van deze buitenlandse studenten. 'We hebben geen hoge inschrijvingsgelden. Ons businessmodel is gebaseerd op subsidies van de Vlaamse overheid en dat model blijft intact', zegt Lievens nog.

Een korte lezing van het laatste jaarverslag 2018 geeft inderdaad al snel aan dat onze universiteit voornamelijk haar onderwijsinkomsten van 'Overheidstoelagen en subsidies - basisfinanciering' verkrijgt: 412.324.978 euro. De internationale inschrijvingsgelden die een belangrijk deel uitmaken van de 'andere inschrijvingsgelden' (10.000.660) zijn hiertegenover dus effectief een zeer beperkte begrotingspost - zeker wanneer je vergelijkt met andere landen (infra).

Virtuele instroom als alternatief

Zorgen, los van het financiële aspect, heeft Lievens wel: 'De situatie moet nog verbeteren om op een normale manier het academiejaar te starten.' Een van de doelen in het Strategisch plan 2018-2021 van onze alma mater is immers om meer internationale studenten te werven. Wat als er plots toch een ingrijpende teruggang is van internationale inschrijvingen, komt dit streefdoel dan in het gedrang?

Lievens denkt van niet: 'Als er zich problemen voordoen, kunnen we een iets latere instroom overleggen of de studenten zouden virtueel kunnen starten', zegt Lievens. In het geval van een omslag naar digitaal onderwijs stelt hij dat 'het een wat ander aanbod is, maar dat leert ons misschien ook dat we op verschillende manieren met onderwijs om kunnen gaan.'

Zo kan men hierin handig gebruiken maken van eerder verworven expertise op het gebied van de MOOC's (online onderwijs dat voor iedereen toegankelijk is, red.), waar de KU Leuven al sinds 2014 aan werkt. Ongeacht dat deze onderwijsvorm gericht is op grote massa's, wordt 'de expertise die opgebouwd is in het maken van de MOOC's nu door honderden collega's gebruikt en ingezet om digitaal onderwijs aan te bieden aan kleinere klasgroepen'.

Internationalisering krijgt rake klappen

Universiteiten in het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten zijn uitgesproken voorbeelden van sterke afhankelijkheid van internationale studenten. Amerika voorziet bijna een miljoen studenten uit niet-westerse landen van een opleiding en 91.000 uit Europa, volgens het Institute for International Education.

Simon Marginson, directeur van het Centre for Global Higher Education van de Universiteit van Oxford, stelt dat de coronacrisis de trend van internationalisering in het onderwijs afremt. Hij voorspelt in Times Higher Education dat 'internationale studentenmobiliteit op zijn minst vijf jaar nodig zal hebben om opnieuw het normale niveau van voor de coronapandemie te evenaren.'

In de tussentijd hebben veel Aziatische universiteiten heel wat geld gepompt in kwaliteitsverbetering. Hierdoor gingen al voor de coronacrisis uitbrak steeds meer Aziatische studenten naar universiteiten in de regio, met de University of Malaysia op kop.

Het aantal buitenlandse studenten dat voor Maleisië kiest is bijvoorbeeld met 1 617% gestegen sinds 1999 volgens UNESCO. De crisis zet deze trend kracht bij doordat veel studenten de stap naar verre landen niet meer zullen durven te maken.

Situatie in Europa

Dichterbij huis kan men de klappen ook niet ontwijken. Kurt Deketelaere, secretaris-generaal van de League of European Research Universities (LERU) en professor aan de KU Leuven, zei tegen ScienceGuide dat hij vreest dat veel studenten uit landen die geen onderdeel zijn van de EER (Europese Economische Ruimte; alle landen die toegang hebben tot de interne markt van de EU, red.) niet naar Europa zullen komen. Hij is zelfs niet zeker van het voortbestaan van enkele Erasmusprogramma's.

In het Verenigd Koninkrijk rekent de British Council, een internationale organisatie die educatieve mogelijkheden en culturele relaties bevordert tussen mensen uit het VK en de rest van de wereld, bijvoorbeeld al op een teruggang van studenten uit China van meer dan 50 procent.

In acht nemend dat zij daar hoge inschrijvingskosten betalen, wordt er zo een significante hap uit de universiteitsbudgetten genomen. Dat gaat van 18% voor de minst getroffen Britse universiteit, tot wel 60% voor de hardst getroffen universiteit, zo staat te lezen in een rapport van het Institute for Fiscal Studies.

Een onderzoek van het Nederlandse Centraal Planbureau wijst uit dat daar de afname van internationale inschrijvingen ook problematisch zou zijn. Nederland poogt al jaren internationale studenten aan te trekken, onder andere door veel bachelor- en masteropleidingen enkel nog in het Engels aan te reiken (62% van de academische masters wordt er enkel in het Engels aangeboden). Met minder staatssubsidies en meer marktwerking in het onderwijs is het Nederlandse hoger onderwijs afhankelijk van de buitenlandse studenten.