Academic freedom at Risk

Scholars at Risk, een internationaal netwerk van verschillende academische instellingen dat zich voor deze problematiek inzet, monitort en meldt dergelijke incidenten. In het rapport van 2017 is sprake van 257 gevallen in 35 verschillende landen. University Worldwide spreekt van een globale crisis.

De incidenten zijn van uiteenlopende aard en werden voornamelijk vastgesteld buiten Europa. Het gaat om gewelddadige aanvallen op academici, studenten en campussen door gewapende groepen en individuen, voornamelijk in Nigeria en Pakistan.

Verder werden wereldwijd verschillende studentenprotesten op gewelddadige manier onderdrukt, en dit vaak door de overheid zelf. Dat gebeurde in onder andere Zuid Afrika, Zimbabwe, Thailand en Venezuela. De overheidsautoriteiten maakten op verschillende plaatsen gebruik van rubberen kogels, traangas en schokgranaten.

Academics for Peace

Ook in Turkije worden academische milieus geviseerd door de overheid. Het afgelopen jaar zijn maar liefst 990 academici, personeelsleden en studenten vastgehouden of gearresteerd. Bijna alle aanhoudingen houden verband met beschuldigingen van medewerking aan de mislukte staatsgreep van 2015 of met personen die hun steun betuigd hebben voor de ‘Academics for Peace’ petitie, een petitie die ijvert voor het eindigen van militaire operaties tegen Koerdische militanten in bewoonde gebieden.

Central European University

Binnen Europa gaat het slechts om één incident en dit met betrekking tot de Central European University (CEU). De Hongaarse president tekende immers in april een wet die de universiteit mogelijk zou kunnen dwingen om te sluiten.Hoewel de wet niet specifiek verwijst naar de CEU, lijkt hij toch specifiek deze universiteit te viseren. Ook de kritische uitspraken van overheidsautoriteiten suggereren dat de wet bedoeld is om de universiteit te straffen voor zijn liberale positie en research.

Academische vrijheid

Hoewel de incidenten erg uiteenlopend lijken, gaat het echter altijd om een bedreiging van de academische gemeenschap als plaats voor vrijheid van denken en onderzoek. Robert Quinn, uitvoerend bestuurder van SAR, bevestigt dit en benadrukt in het rapport de tol die zulke aanvallen eisen op individuele levens. Quinn hoopt dat het rapport kan dienen als een wake up call voor overheden om toch de veiligheid en duurzame toekomst van de universitaire gemeenschappen te verzekeren.

Een actor in politiek beleid

Volgens professor d’Haenens van de faculteit sociale wetenschappen heeft deze toenemende bedreiging te maken met de actieve rol die academici steeds meer zijn gaan opnemen in de maatschappij. 'Ik denk dat universiteiten uit hun ivoren toren zijn gekomen en mee hebben getimmerd aan de weg om naar voren te treden. Als je voor de overheid werkt kan je niet zomaar uit eigen naam spreken. Academici kunnen dat wel.'

'Academici zijn nu meer dan vroeger actoren in het beleid. We moeten dat ook doen, dat is een van de drie taken van het academisch bestaan. Een aantal populistische regeringen die zich in het zadel hebben gehesen hebben moeite met het feit dat academici de publieke opinie kunnen bewerken en eventueel in een bepaalde richting sturen die tegendraads is', aldus d’Haenens.