'A wind of change' in Soedan?

Op zich is dit geen nieuws voor in een studentenkrant. Maar, en een grote maar, dat veranderde toen de Soedanese overheid besliste om alle – ja u leest het goed – alle universiteiten tijdelijk de deuren te laten sluiten. Wat is er in Soedan aan de hand?

Bashirs bilan

De concrete aanleiding was de verhoging van voedsel- en brandstofprijzen, maar de protesten als reactie op deze aankondiging zijn ondertussen uitgegroeid tot een ware revolutie tegen Bashir. U weet wel, de dictator wiens regime vorig jaar een delegatie naar ons land zond om Soedanezen te identificeren, die gerepatrieerd moesten worden volgens staatsecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken, waardoor een politieke rel in België werd ontketend.

De economie in Soedan verkeert in een zware crisis, de Soedanese pond is gedevalueerd en de inflatie is met meer dan 70% toegenomen ten gevolge van tekorten aan graan, brandstof en liquiditeiten, ook aan gewone bankautomaten. Daarnaast heeft Bashir nog de bloedige oorlog die tot de secessie van Zuid-Soedan heeft geleid (sinds 2011 onafhankelijk) en het conflict in de opstandige westelijke provincie Darfur op zijn conto staan, die grote delen van het volk van hem hebben vervreemd.

Arabische revolutie 2.0

Giovanna Lelli, gastprofessor Arabistiek en Islamkunde aan de KU Leuven, spreekt bewust niet van protest maar van een revolutie. ‘Wanneer er sprake is van protest betekent het dat mensen een situatie moe zijn, dus reageren ze door te demonstreren. Maar ze hebben niet de maturiteit om een alternatief, een project, een politiek programma op te stellen. Soedan ligt in de periferie van de Arabische wereld, maar op dit moment is het de avant-garde van een progressieve revolutie.’

‘Er is een online verklaring geweest, ondertekend door de ‘Movement for Freedom and Change’, die verschillende politieke machten groepeert. Het gaat om de meerderheid van democratische politieke partijen, natuurlijk met uitzondering van de Moslimbroederschap en de regeringspartij: onder andere de Umma partij van de laatste democratische premier in Soedan, Sādiq al-Mahdi en de historisch sterk verankerde communistische partij.'

Een zeer belangrijke rol spelen de professionele verengingen van dokters, ingenieurs, advocaten en andere vrije beroepen, de nationale bourgeoisie en intelligentsia noemt Lelli ze. De beweging is gestart vanuit een spontaan protest van jonge mensen. De voornaamste reden is dat het land nu eenmaal een erg jonge bevolking heeft en de oudere generatie erin is geslaagd om deze generatie politiek bewust te maken. ‘Er zijn bovendien geen Islamitische slogans. Mensen willen vrijheid en verandering. Rechtvaardigheid ook, dat betekent het recht op huisvesting, het recht op werk en waardigheid.

Studenten op de barricades

Studenten hebben een belangrijke rol, maar ook professoren scharen zich achter het protest. ‘Natuurlijk zijn universiteiten traditioneel een plaats waarin mensen discussiëren. Het zijn de publieke universiteiten die voornamelijk prestige bezitten, vooral Khartoum University. De sociale wetenschappen en de humanities zijn het grootste slachtoffer van ideologische censuur van het regime.’

Op 19 februari volgde de beslissing van de Minister van Hoger Onderwijs om de 38 staatuniversiteiten en honderd private hoger onderwijs instellingen te sluiten. Nadien namen veiligheidsdiensten er hun intrek. Soedan heeft eerder studentenprotesten gekend die het regime ten grave droegen. In oktober 1964, vier jaar voor onze eigen Leuven Vlaams/Mei ’68 beweging, waren studenten in Soedan al de katalysatoren van een regimewissel (de “Oktoberrevolutie”) toen ze militaire dictator Ibrahim Abbaoud van de macht verdreven.

Onzekere tijden

Lelli doet tot slot een tweevoudige oproep. ‘De uitdaging zal enorm zijn. Waarom? Omdat Soedan zich in een regionale context bevindt. Welk buurland zal vandaag een democratische revolutie ondersteunen in Soedan? Niet veel. Een democratisch Soedan heeft regionale en internationale steun nodig. De eerste stap is het informeren van mensen. De media tegenwoordig zijn niet altijd betrouwbaar. Iemand die hierover geïnformeerd wil worden moet zelf op zoek gaan. Mensen lijden, sterven en worden vastgehouden zonder aanklacht.’

‘Ik zou graag de kans grijpen om een wereldwijd bekende geneticus, Dokter Muntaser Ibrahim, te vernoemen die op 21 februari 2019 gearresteerd werd. Hij is gearresteerd zonder geldige beschuldiging en is symbool voor de aanval op de academie. Hoe kunnen wij aanvaarden dat een wetenschappelijk onderzoeker, die fantastisch onderzoek verricht, gearresteerd wordt, alleen omwille van het feit dat hij democratie en mensenrechten verdedigt?’ Vandaag is de noodtoestand van kracht in het land en de uitkomst van de protesten blijft afwachten.