Het zouden gouden tijden moeten zijn voor politieke satire en comedy.
In de Verenigde Staten en ver daarbuiten zijn Jon Stewart, John Oliver, Trevor Noah en Stephen Colbert volkshelden. Bij onze noorderburen roepen Theo Maassen en Javier Guzman nog altijd dat de wereld naar de kloten is en scoorde Arjen Lubach een viral met zijn filmpje over Trump.
In Vlaanderen valt er op dat vlak weinig te lachen. De comedy rond huis-tuin-en keukensituaties doet het goed en het absurdisme heeft altijd gedijd in ons land. En op vlak van geschreven satire valt misschien wel nog wat te grinniken: De Raaskalderij en De Rechtzetting schoppen vaak tegen de juiste schenen. Bij Knack is er de onvolprezen Geert Zagers, de grootste droogstoppel sinds (pdw) het tijdelijke voor het eeuwige inruilde. Koen Meulenaere hangt nog altijd de Kaaiman uit bij De Tijd. Maar daarbuiten? Als politieke humor of satire dan toch eens een breder podium krijgt, mag het vooral niet té scherp zijn. Lachen gieren brullen, zolang het de sfeer niet verpest. En neen, dit wordt geen scheldbrief aan het adres van Tegen De Sterren Op (een ex-redactielid bood me nochtans een Duvel aan om dat wel te doen). Serieus, daarmee is al zo vaak gelachen dat grappen over Tegen De Sterren Op bijna even belegen zijn als het programma zélf.
Vlaanderen houdt het liever gezapig. Michael Van Peel maakt intelligente en grappige voorstellingen, maar echt kwaad wordt hij nooit, terwijl het bij Theo Maassen altijd lijkt alsof zijn stoppen net niet aan het doorslaan zijn. Xander De Rycke had een goeie conference over de media maar vergeleken met de manier waarop Stewart Lee Top Gear de grond inboort, verbrandt hij hier verre van 'al zijn bruggen mee'. Alex Agnew zegt intelligente dingen op het podium, maar denkt te veel dat een grote bek opzetten hetzelfde is als gewaagd zijn. Dat mag, maar loop dan de Nederlandse 'brave humor' niet af te zeiken. Je mag Lubach een snulletje vinden, hij maakt wel tien minuten lang een non-politicus als Geert Wilders of Thierry Baudet rustig maar genadeloos met de grond gelijk. Jan Jaap Van Der Wal was vroeger ook zo. Toen kwam hij naar ons land en moest hij de gezellige outsider komen uithangen. Wat Vlaanderen al niet doet met een mens.
Dan is er nog De Ideale Wereld. Natuurlijk is er nog De Ideale Wereld. Otto-Jan Ham en zijn ploeg maken soms tot vaak briljante televisie. Maar het programma illustreert ook perfect wat Vlaanderen mist. Er is de geforceerde aanwezigheid van gasten. Soms vallen die mee, maar even vaak vraag je je af wat mensen die noch de actualiteit volgen noch een korrel gevoel voor humor bezitten, te zoeken hebben in die studio. Ze hebben die extra gast nochtans niet nodig. Maak toch eens niet van alles een opgeblazen concept. Een bureau, een vlotte prater en een goede redactie, dat is alles wat een programma soms nodig heeft.
Dat politici bovendien nog altijd graag mee aan tafel komen aanschuiven om te tonen dat ook zij 'met zichzelf kunnen lachen', maakt alleen maar duidelijk dat politieke satire in Vlaanderen al te vaak met de fluwelen handschoen gebeurt. Als je echt scherp bent, hebben politici echt geen zin om je studio te komen bezoeken. DIW heeft die scherpte nochtans wel in zich, als ze zouden durven. Kijk maar naar sommige van hun filmpjes over Theo Francken. Nu primeert de gezelligheid, maar satire moet niet gezellig zijn. Nochtans bezit Vlaanderen veel talent, waaronder de mensen die hierboven staan. Maar een klachtenbrief van Erdogan zullen ze niet snel ontvangen. Laat dus alsjeblieft die rem eens los.