Zwerven door on(t)roerend erfgoed naar kunstparadijs Ithaka

Ithaka is een jaarlijks festival dat kunstenaars de kans biedt om op vrijwillige basis voor het eerst tentoon te stellen. Oorspronkelijk was het een eendaagse zwerftentoonstelling verspreid over de uithoeken van Leuven. Ondertussen is Ithaka uitgegroeid tot een festival van één week maar dan op één plaats. Zo kan je nu als Odysseus rondzwerven op dit schiereiland van bruisend talent.

Volgens Kristien Jacobs, hoofd dienst Cultuur KU Leuven, 'is het ook voor curatoren en organisatoren een unieke kans om werkervaring op te doen.' Na 28 jaar krijgt Ithaka de reputatie een springplank te zijn voor kunstenaars. Veel bekende namen vind je niet in de historiek van het festival, maar in 2004 mocht de Leuvense kunstenaar Rinus Van de Velde, die later exposeerde in kunsttempels als SMAK en BOZAR, voor het eerst zijn werk tentoon stellen. Rinus getuigt ook van een overweldigende ervaring: 'Hoe heftig was dat wel niet, om als jonge gast voor de eerste keer je werk te tonen.'

(Bijna) alle kunstvormen welkom

Wat voor kunst kan je verwachten? Kort gezegd: beeldend en hedendaags, aldus Naomi Van Laer, coördinator cultuur bij LOKO. Dat varieert van video-installaties, fotografische zoektochten, architecturale poëzie tot klassieke teken- en schilderkunst. Hoewel de focus gericht blijft op statische kunst, zijn er dit jaar ook theaterperformances te zien van studenten uit LUCA School of Arts.

Toch vind je er geen dans, omdat dans vreemd genoeg niet tot de groep van beeldende kunsten wordt gerekend. Behalve kunst spotten, kan je er ook activiteiten vinden zoals een Open Mic, een Jazz & bier avond, een yoga-initiatie, een vrijdagse afterwork drink en een spelletjesnamiddag.

On(t)roerend erfgoed

Omarmd door de oevers van de Dijle, vindt het festival plaats in een verlaten villa in de Onze-Lieve-Vrouwstraat. Op nummer 46 krijg je daar de kans om het gele en rode bakstenen palet van de imposante art-deco woning te bewonderen. Het festival zelf strekt zich uit tot de immense Hertogensite en de historische stadstuin naast de villa.

Volgens de Leuvense dienst van onroerend erfgoed ligt Ithaka volledig in de lijn van de stedenbouwkundige plannen: het omvormen van de Hertogensite tot een cultureel-creatief broednest. 'Sites met erfgoedwaarde staan erom bekend bij te dragen aan het algemeen welzijn. Ze zorgen voor verbinding en wakkeren creativiteit aan. Daarom alleen al is er een mooie match tussen de site en Ithaka', zegt Joke Buijs als adviseur monumentenbeleid. In deze kleine oase kan je dan ook je kleine artistieke roes opzoeken van 3 tot en met 8 maart.

De slapeloze nachten van Rinus

Rinus Van de Velde is de bekendste kunstenaar die meegedaan heeft aan Ithaka. Zo mocht hij als 21-jarige voor het eerst zijn vormelijk onderzoek in het beeldhouwen tentoonstellen; iets compleet anders dan zijn huidige kartonnen decors en potloodtekeningen. Dat was voor Van de Velde ook het mooie aan Ithaka: experimenterend ervaring opdoen. Of in zijn woorden: 'Je beseft niet als student dat tentoonstellen een groot deel uitmaakt van je werk. Het gaat niet enkel over werk maken in een atelier, maar ook over 'hoe dat aan anderen te tonen'. Dat maakt je werk af.'

Toch had hij Ithaka duidelijk niet ervaren als een springplank: 'Het is ook super moeilijk om te zeggen "dat is een springplank voor iedereen en daaraan moet je meedoen", want elk kunstenaarstraject is zo individueel. Wél was het een ongelooflijk leerrijke kans.' De ervaring is Rinus bijgebleven als bijzonder: 'Ik herinner me vooral dat ik slapeloze nachten heb beleefd voor de deadline. Vaak denk ik terug aan dát moment. Hoe heftig was dat wel niet, om als jonge gast voor de eerste keer je werk te tonen. Nochtans: hoe vaker je het doet, hoe beter je erin wordt.'

Hoewel Ithaka misschien niet de sleutel tot succes vormt, is het dus een waardevolle stap in een artistiek leerproces.