recensie> Recensie
‘You Were Never Really Here’: Phoenix op zijn best
You Were Never Really Here imponeert op elk mogelijk vlak, geleid door een ontketende Joaquin Phoenix. De moderne Taxi Driver of een geupdatete versie van Drive, maar vooral: een dijk van een film.
Wauw. Als er mensen zijn die nog twijfels hebben of het Oscarseizoen geopend is, neemt You Were Never Really Here (in ander talen A Beautiful Day) die vlotjes voor hen weg. De film – niet te verwarren met de mockumentary I’m Still Here, dat ook Joaquin Phoenix in een hoofdrol heeft – toont zich een sterke kandidaat om met Oscars naar huis te wandelen.
Het verhaal volgt Joe, een hired gun, die met stoïcijnse kalmte vuile klusjes opknapt en daarbij het geweld niet schuwt. Wanneer een klus waarbij hij een meisje, Nina, moet bevrijden verkeerd loopt, en Joe ternauwernood overleeft, gaat hij op een persoonlijke wraakmissie. De vergelijkingen met Drive zijn dan ook niet vergezocht. Al is Joe geen afgelikte adonis zoals Gosling, maar een ruige, getormenteerde ziel, vertolkt door Joaquin Phoenix. Bierbuikje, vele littekens en zwerversbaardje incluis.
Knalprestatie Phoenix
Laten we het maar meteen over Phoenix’ prestatie hebben. Het oertalent dat we ook al in The Master en Walk The Line konden bewonderen, culmineert in deze prent. Een meedogenloze krachtpatser, die mensen de schedel inboort met een hamer, menselijk en bijwijlen zelfs sympathiek maken, is niet iedereen gegeven. Phoenix doet het met verve. Van verbeten naar verslagen, van brutaal naar breekbaar. Dat ze in Hollywood al mogen beginnen zijn naam te graveren op dat gouden beeldje.
Het oertalent van Phoenix culmineert in deze prent
Alle lof op de hoed van Phoenix steken zou regisseuse Lynne Ramsay echter serieus tekort doen. Met haar vorige langspeler, We Need To Talk About Kevin, bewees ze al dat ze geen doorsnee filmmaker is. You Were Never Really Here bevestigt die reputatie alleen maar. Haar hands on methode haalt het beste uit haar acteurs – we vermelden hierbij ook de korte maar aangename bijdrage van Judith Roberts als Joe’s moeder - en zorgt ervoor dat de neergezette personages geloofwaardig zijn.
Authenticiteit
Die geloofwaardigheid wordt ook nog eens versterkt door de minutieuze world building die Ramsay doorvoert. Geen geforceerde plotwendingen of dialogen die bol staan van expositie. Het eerste gesprek tussen Joe en zijn moeder, dat grossiert in kleine stiltes en banale subjectsmaterie, barst van de authenticiteit en sleurt je de film in. ‘Show, don’t tell!’, schreeuwt zowat elke theater- als filmdocent. Ramsay heeft duidelijk goed opgelet.
Met een lengte van 85 minuten vliegt de tijd voorbij
De techniek van niet te veel vertellen, maar het beeld voor zichzelf te laten spreken, trekt ze op sommige vlakken soms extreem door. Flitsende flashbacks helpen met de opbouw van het personage van Joe, zonder daarbij duidelijk te maken wat ze precies willen zeggen. Of je soms ook gewoon met een verward gevoel achterlaten. Wel helpen ze met het onbehaaglijke gevoel dat de film oproept – gecontrasteerd met het menselijke dat Phoenix oproept, vooral in de scenes met Nina – dat ook in de soundtrack weerslag vindt. Van elektronische gejaagde beats over complete stilte naar zeemzoete liefdesmedleys.
Impliciet geweld(ig)
Ook op vlak van camerawerk onderscheidt de film zich van de doorsnee Kinepolisprent. POV-shots door nauwe gangen, shots die wat blijven hangen nadat het personage al uit het beeld is verdwenen, of de focus op triviale voorwerpen. Om nog maar te zwijgen over de manier waarop Ramsay het geweld in de film in beeld brengt. Wie het actiefetisjisme van de blockbusters beu is, kan gerust ademhalen. Een vechtpartij gebeurt ofwel buiten beeld, of wordt heel jachtig weergegeven. Geen blitse vuistgevechten, maar worstelingen op leven en dood, waarbij we op de huid van de personages zitten. De weergave van de raid op het gebouw waar Nina verblijft, is verademend, maar laten we je liever ontdekken tijdens de film.
Met You Were Never Really Here levert Ramsay opnieuw een tour de force af, met een acteerprestatie van Phoenix die moeilijk zal overtroffen worden dit jaar. Met een lengte van amper 85 minuten vliegt de tijd voorbij en sta je na deze rollercoaster terug in de echte wereld. Een beetje murw geslagen wel, bekomend van de razende rollercoaster die net voor je ogen passeerde. Maar gelukzalig. Omdat je getuige was van film die je naar adem doet snakken. Van cinema met grote C.
