'We kunnen theater beter als een totaalplaatje zien'

Met zachte, paarse lippenstift en een rozenkwarts rond haar nek werkt Rosa Schützendorf in haar atelier in Antwerpen. Op haar twintigste verhuisde ze van Duitsland naar Nederland om er theatervormgeving te studeren. 'Ik merkte dat ik bepaalde dingen niet kwijt kon in de opleiding en vertrok naar België. Het was thuiskomen: ik voelde me meer verbonden met de manier waarop hier naar theater en kunst wordt gekeken.'

In Leuven konden we haar werk al aanschouwen tijdens de fABULEUS-productie Connie & Zorba en ook bij enkele Brusselse theatergroepen is ze geen onbekend gezicht. 'Ik ben op een punt beland dat ik heel kieskeurig ben met wie ik samenwerk. Je moet niet volledig dezelfde taal spreken, maar het is wel belangrijk dat de verbeeldingen elkaar enigszins versterken.'

Theater als totaalplaatje

Een theatervoorstelling maken, begint altijd met een gesprek. Het artistieke team zoekt samen naar de thematiek en hoe ze die willen benaderen. Belangrijk daarbij is welk gevoel je meegeeft aan de speler: 'Je voelt je anders in een wijde jurk of een strakke broek', benadrukt Schützendorf. Tijdens het hele proces blijft het gesprek cruciaal, want een kostuumontwerper helpt mee de personages te creëren: 'Een kostuum werkt het beste als het versmelt met het lichaam van de speler. Het moet gaan leven.'

Een toneelstuk is dus het resultaat van een samenwerking. 'We kunnen theater beter als een totaalplaatje zien. Dat is ook de realiteit.' Schützendorf wil zo weg van hokjesdenken in de theaterwereld. 'Als kostuumontwerpster werk ik mee aan het licht of de dramaturgie, maar omgekeerd heeft de dramaturg ook iets te zeggen over de kostuums. Je werkt samen als een artistiek team.'

Duurzaamheid

Hoe duurzaam kan een kostuumontwerpster te werk gaan? Schützendorf is zich heel bewust van de ecologische impact: 'Ik probeer alleen maar tweedehands te kopen en zoveel mogelijk vanuit mijn eigen stock te werken. Ook een fout shirtje uit een tweedehandswinkel komt tot z'n recht op het podium. (lacht)'

Haar inspiratie haalt ze voornamelijk uit mensen die haar pad dagelijks kruisen. 'Hier in de buurt lopen er excentrieke mensen rond. Er zitten juist heel authentieke karakters tussen hen die niet binnen de opgelegde norm passen. Ik vind het boeiend om ook daarbinnen op zoek te gaan naar schoonheid.'

Als je een kostuum maakt, ligt de nadruk ook niet per se op het naaien an sich. 'Je moet een artistieke visie formuleren, maar de klemtoon ligt voor mij minder op de uitvoering.' Het gaat juist om een samensmelting van verschillende disciplines en technieken waarin een gezamenlijke zoektocht centraal staat.

'Ik heb vaak gedacht dat ik niet goed genoeg kon naaien, maar dat heb ik kunnen loslaten. Het is volgens mij ook maar een idee van wat je als kostuumontwerper zou moeten kunnen', oordeelt Schützendorf.

Voorbij clichés

In haar kostuums vermijdt ze de vrouw in de rode jurk met de rode lippen. 'Je kan een cliché gebruiken als herkenbaar symbool, maar dan onderschat je de toeschouwer.' Ze pleit voor nieuwe beeldvorming die meer bij de huidige tijd past. 'We zijn ons collectief onderbewustzijn aan het hervormen', stelt Schützendorf.

Ze spoort de theaterwereld aan om uit de gesloten cirkel te treden: 'Het lijkt me mooi als we dichter bij de mensen buiten onze bubbel kunnen komen. Theater is een van de weinige rituelen die we nog hebben; steeds minder mensen gaan nog naar de kerk. Dat gevoel van een gemeenschappelijke ervaring is belangrijk en daar moeten we bewust mee omgaan.'