Vrouwelijke verbondenheid in de filmzaal

Als energieke starter van de dag omvatte het programma een rijkelijk en vegetarisch brunchbuffet in Het Strand. Pure verwennerij met onder andere gebakken tomaatjes, walnotenpaté, krokante tempé en heerlijk bananenbrood. Aansluitend volgde de Vlaamse productie The best of Dorien B. waarin de regisseuse Anke Blondé herkenbare emoties en situaties van een Vlaamse vrouw uit de middenklasse verbeeldt. Dorien is dan ook gebaseerd op een mengeling van Anke zelf, en alle vrouwen die haar omringen in het leven.

Later op de dag belichtte zij samen met drie andere Vlaamse regisseuses en een onderzoekster in een tafelgesprek de uitdagingen voor vrouwen in de Vlaamse filmwereld, en dat zijn er heel wat. In de organisatie van deze tafelgesprekken was duidelijk ingezet op toegankelijkheid. Ze waren gratis voor iedereen, bereikbaar voor rolstoelgebruikers, werden simultaan vertaald door een gebarentolk (ook al was er blijkbaar niemand aanwezig die er gebruik van zou maken) en via een hoofdtelefoon kon je alles ook in het Engels volgen.

In het andere tafelgesprek toonden vijf inspirerende vrouwen hoe zij ‘hun mannetje leerden staan’ in de blanke mannelijke domeinen van kunst, onderzoek en business. In die worstelingen lag hun kracht in het leren tonen van hun kwetsbaarheden. 'Emoties zijn dik oké', zei Christina De Witte (bekend van Chrostin), die haar eigen verhaal als vrouwelijke kunstenaar openlijk deelde. Misschien is succes gewoon jezelf leren kennen en volop zijn? Daar kon Jitske van de Veire over meespreken: zij leerde om zichzelf te zijn in de mannelijke zakenwereld en haar vrouwelijke eigenheid te omarmen. Nozizwe Dube bracht een heldere uiteenzetting over kruispuntdenken: de specifieke positie van een zwarte vrouw die zowel seksisme als racisme te verwerken krijgt. En ten slotte vroeg Andrea Bardyn zich af waarom vrouwen niet aanwezig zijn in geschiedenisboeken. Geschiedenis is het verhaal dat wij onszelf vertellen, en dat verhaal is tot nu toe uiterst blank, mannelijk en elitair.

Een interessant gesprek met een minder interessant vervolg: de première van Femhistories, een korte documentaire over het Leuvense feminisme van de jaren 70. Een verhaal dat zo belangrijk is, op zo’n amateuristische manier brengen, is ronduit teleurstellend. Het had zeker niet langer mogen duren, en gelúkkig was het gratis. Een oudere vrouw naast me vroeg zich hardop af of ze zou applaudisseren. Niemand zou zich die vraag hebben gesteld na de kortfilms die erna werden getoond: die reeks van zes internationale toppers gaf op een originele manier de diversiteit van vrouwelijk filmtalent weer. En dan stonden er nóg twee films op het programma.

Little Women is een zevende verfilming van de gelijknamige roman van Louisa May Alcott uit de negentiende eeuw. Vier creatieve zussen, waarvan één de schrijfster van het verhaal, groeien op in een ongelijke wereld. Een wereld waarin een vrouw trouwt of sterft, een wereld waarin een vrouwelijke kunstenaar disproportioneel minder kans maakt op succes dan een man, een wereld waarin zusterliefde van essentieel belang is. Is de wereld nu heel anders?

De laatste film van de dag - Woman - is meteen ook de meest emotionele van allemaal. De visueel enorm krachtige portretten van meer dan 2000 vrouwen van over heel de wereld kruipen onder de huid en laten je niet meer los. De collectieve trauma’s werden gelukkig afgewisseld met liefdevolle warmte, hilarische herkenbaarheid en prachtige lachende momentopnames.

Ondanks de zware beproevingen die vrouwen van overal moeten doorstaan, delen we een onuitputtelijke bron van kracht en humor. De zalen waren bij elke film uitverkocht, en toch leek het alsof er bij de stand up comedy dubbel zo veel volk zat. Een uur lang kwamen vijf vrouwen bewijzen dat de stereotype associatie van mannen met humor ongegrond is: vrouwen en humor gaan wél samen, en dat heeft de overvolle cinemazaal zeker gemerkt.

Het lachen kwam pas tot bedaren wanneer het 'serieuze' gedeelte van de comedy-avond begon: een debat. Want hoe zit dat nu met vrouwen in de stand up comedy wereld? Niet evident, zo blijkt, en al zeker niet als zwarte vrouw. Ook een hoogleraar sociologie nam deel aan het debat en gaf grondige uitleg over het waarom van deze obstakels voor vrouwen in de wereld van humor. Een blanke, mannelijke elite vormt de norm en dat voel je als vrouw (van kleur).

Onderlinge verbinding is essentieel, terwijl er tegelijk ook aandacht nodig is voor de unieke ervaringen van elke vrouw afzonderlijk. Dagen zoals deze zijn zo nodig, en zo belangrijk. Dagen vol inspiratie, emotie en kwetsbaarheid. Dagen die ons sterker maken en verbinden.