Van vage voorstellingen tot poignante performances

BLUE SKIES FOREVER - BUREN
Donderdag 15 november

Het collectief buren brengt ons weer een nieuwe kijk op seksisme. Ditmaal vertrekkend vanuit de blauwe kleding van enkele iconische figuren zoals Alice in Wonderland en Dorothy van The Wizard of Oz om te geraken tot modernere referenties zoals playmate Dorothy Stratten. De zeer associatieve manier van werken van Melissa Mabesoone en Oshin Albrecht valt onmiddellijk op.

Op een meest natuurlijke manier van associaties vloeien ze van de ene naar de andere scene. Wat begint met een onherkenbare beweging met een herkenbaar voorwerp wordt een herkenbare beweging door een onherkenbaar voorwerp. Naast de minimalistische decorinstallatie, grote collagemuur en ingestudeerde kleurenrepresentatie, zijn ook het lichtspel en de muziek een volledig uitgewerkte prestatie.

Langzaamaan verandert het mooie en aangename decor in een steeds meer lugubere setting die toch steeds enige speelsheid behoudt. In die speelsheid wordt een zeer onaangenaam gevoel van perversiteit benadrukt. buren drukt dit perverse gevoel zodanig in je gezicht dat je niet enkel de goede bedoelingen van elke persoon rond je in twijfel begint te trekken, maar zelfs je eigen. Ze geven je een nodige double check van hoe wijzelf binnen onze maatschappij naar de vrouw kijken. Een wederkerig spel tussen het mooie en onschuldige van de vrouw en het erotische dat op haar wordt geprojecteerd.

Het onderzoek dat in de performances van buren zit is steeds herkenbaar, hoewel eerder impliciet. In plaats van de meer feitelijke aanpak, wordt er hier vooral op het gevoel gespeeld, wat uitstekend werkt. Ze slagen erin op een sublieme manier de ongemakkelijke afkeer die met seksisme gepaard gaat weer te geven.

Het stuk voelt af, als een complete ervaring waarin aan alles is gedacht. Ze brengen esthetiek en betekenis, performance en installatie tot een harmonisch geheel. Complexe contrasten zijn in een coherent geheel uitgebeeld. -TO

FORGOTTEN FUTURES - DIEDERIK PEETERS, MICHAEL PORTNOY & BENJAMIN SEROR
Donderdag 15 november

De collaboratie tussen Diederik Peeters met Michael Portnoy en Benjamin Seror is alle absurditeit die je niet zou denken te verwachten. Een ode aan de sciencefiction van de late jaren '60 met bijbehorende analoge visual effects. Een antwoord op hoe we op een hedendaagse manier kunnen kijken naar de toekomstvisie van een verleden. Om het simpel uit te drukken.

Het stuk bestond uit twee delen: het eerste meer een installatie, het tweede meer een performance. Hoewel niet uitsluitend het ene of het andere. Voor ons: een hoofd op een paal, een spiegel en een gekanteld natuurlandschap. Rond ons: kraakgeluid, als dat van een verroeste kraan die je langzaam opendraait. In mij: angst.

Een soort eigenaardige doch herkenbare angst, als een herhaaldelijke nachtmerrie die je als kind vaak had. Om bijna nostalgisch van te worden. Na enkele ongemakkelijke, vervreemdende minuten voor dit monotone tafereel worden we weer naar de veilige tribunes geleid. Verschillenden dialogen worden door elkaar gespeeld, ze spreken over radio-uitzendingen, verloren stemmen, vibraties, leven én dood. De gesprekken zijn nog enigszins van elkaar te onderscheiden door Peeters' en Portnoys uitzonderlijke acteerprestaties en al dan niet altijd overtuigende accenten.

Als Seror erbij wordt gegooid als eigenaardige radiogast en zanger die door de ruimte tuimelt en verstoppertje speelt, komt dat bijna kindvriendelijke weer naar boven. Om alle absurditeiten homogeen af te sluiten, worden we uitgezwaaid met wat liedjes van een dode die de verborgen geluiden in schaduwen kan horen.

Diederik Peeters, Michael Portnoy en Benjamin Seror werken op eigenzinnige wijze rond de onzekerheid die er rond de toekomst is geweest en er waarschijnlijk altijd zal zijn. Ze doen geen expliciete uitspraak over de negativiteit of positiviteit ervan. Al bij al was een bizarre ervaring, die zeker valt aan te raden. -TO

HAVE YOU REARRANGED THE FLOWERS? - BUREN
Vrijdag 16 november

Een pijnlijke poep, een random stukje papier en een vraagteken boven het hoofd, dit zijn enkele dingen die je mogelijk meekrijgt na het meemaken van de voorstelling Have You Rearranged The Flowers? door buren.

Op vrijdag 16 november bezet het collectief buren de Verbeeckzaal van het kunstencentrum STUK. Er is geen stoel te bespeuren, het publiek zet zich rond hun speelveld op de grond. Het podium omvat ongeveer de helft van de zaal en is meticuleus gedecoreerd met een aluminium kom, felgele hakken, enkele vazen… Het belooft een interessante voorstelling te worden.

Melissa Mabesoone en Oshin Albrecht, de twee Belgische kunstenaars waaruit buren bestaat, creëren verschillende tableaux vivants om de kijker te doen nadenken over onder andere hun eigen consumptie en eigendom. Zoals waarom we een zwembad nodig zouden hebben wanneer de zee 50 meter verder is, en waarom we zo verdomd veel van marmer houden. Tussen de lange stiltes en doordringende blikken van de kunstenaars worden we geconfronteerd met, maar ook snel afgeleid van, deze kwesties door hun precies opgezette creaties.

De algemene esthetiek van buren doet dromen naar het European Art Cinema van de jaren 60: ambigu, geen doorlopende narratief, en zeker niet bang om subjectiviteit toe te laten bij het publiek. Het laat ons verward achter, met elk een andere interpretatie van het stuk, maar misschien was dat het doel all along? De mens wordt vaker opgesloten tussen de muren van zijn eigen perspectief. We willen een stabiel beeld van onszelf maken en houden, maar wat is een beeld van de realiteit wanneer de realiteit geconstrueerd is uit perspectieven en interpretaties?

Beste lezer, het heeft me tot na het schrijven van de recensie geduurd tot ik doorhad waar dit stuk om draait. Als je zin hebt in een half uur van verwarring om dan met je mede-kunstliefhebbers te discussiëren over waar dit nu precies om ging, raad ik een van de voorstellingen van buren aan. -LvdH

LES SONGES D'ANTOINE - CLÉDAT & PETITPIERRE
Zondag 18 november

Een polyester grot metgoudkleurige coating, groen metallic konijn met snavel, miniatuurlandschap metlevensechte weersomstandigheden, een steppenroller, een metershoog beeld vanAlberto Giacometti en een furry oervenus: dat is het surrealistische speelbordwaar de makers van Clédat & Petitpierre zich over bewegen in Les Songesd’Antoine.

Een zachte lichtbundel onthult een fluwelig landschap vanglooiende heuvels en coniferen. Het geluid van een hevige regenbui tokkeltgeleidelijk de zaal binnen, bliksem schiet heen en weer tussen de bomen. In hetpubliek gaan geschokte ademteugen kleine longen in. De gigantische ‘L’Homme quimarche’ van Giacometti zit met opgetrokken benen in de gladde grot. Vanachter zijn vestingkomt zoemend en ronkend een robotisch vogelkonijn tevoorschijn dat onrustig metzijn ogen draait.

Hier begint een soms bijna erotische strijd waarin de vierspelers; L’homme qui marche, het konijn, de oervrouw en het bosje tumbleweed, alsin een schaakspel elk met hun eigen regels voor verplaatsing achter elkaaraangaan. De uitgerekte bronzen man versleept met klokkende, galmende geluidenvan kreunend staal zijn zware voeten, de zachte vrouw verplaatst zich op haarknieën enkel recht naar achteren en opzij, de steppenroller rolt in diagonalen,altijd vergezeld door het geluid van windvlagen.

Zo gaan de gestructureerde bewegingen en geluiden van de spelers de dialoog met elkaar aan, zoals wanneer de vrouw hetkonijn aait en de bol steppenhooi over alle kanten van de man probeert terollen, tot ze samenkomen in een achtervolging over de randen van het speelbord.

Uiteindelijk ontdekt de knuffel-oervrouw dan de uitgerekte,bronzen man en dansen ze. Het konijn pikt de grot in, de steppenroller blijftalleen en verdwaasd achter. Als de oervrouw dood neervalt, klinkt eensardonische lach uit de grot.

De voorstelling is, zo laat ik me vertellen door de directeur vankunstencentrum STUK, oorspronkelijk bedoeld voor volwassenen maar op aandringenvan publiek en medewerkers nu bewerkt voor kinderen: geen tekst meer, en deallerscherpste randjes zijn eraf. Toch blijkt gauw genoeg dat er aan spanningniet is ingeboet: voor een duidelijk verhaal moet je hier niet wezen, voor eenaaibare nachtmerrie des te meer. -JK

UNNANOUNCED - FIELDWORKS
Zondag 18 november

In Unannounced verkennen zes performers met hun ogen en lijven het gebouw van STUK Leuven. Met die speurtocht doen ze de titel eer aan, al hadden sommige delen verrassend kunnen blijven als ze iets korter waren geweest.

De performance begint in de artiestenkeuken van het STUK. Naast een tafel met glazen wijn en sap voor de bezoekers, staat een schaal mandarijnen die pas later zijn volle betekenis krijgt. Als de meeste bezoekers zitten, beginnen de performers rond te lopen. Ze leggen witte kaarten neer met illustraties: soms met enkel een paar letters, dan weer met een vrouw die gebukt een kaartje bekijkt dat op de grond ligt. Er zijn veel kaarten met fruitstillevens. Bij een staande toeschouwer worden de veters losgemaakt, de performer legt er kaartjes naast met een doorlopende veter. Uiteindelijk zit geen enkele bezoeker meer op zijn plaats, iedereen kijkt rond.

‘Come with me’, staat op het laatste kaartje dat we in onze handen gedrukt krijgen. Gedwee volgen we in kleinere groepen de performers. Onze wegen scheiden zich om elkaar telkens te kruisen in de achterkamertjes van het grote gebouw. In een voorraadkamer pakt onze performer een apparaatje uit zijn zak. Hij projecteert er metateksten mee op de muur, te beginnen met ‘it starts - with a text - on a wall’. Een hoogtepunt is de projectie van het woord ‘reflection’ op een flard spinrag: het metagehalte verveelt soms, de aandacht voor details helemaal niet.

In een van de theaterzalen komen alle groepen weer samen. De lichten gaan uit en wat er volgt is een adembenemende vertoning van dans, licht- en schaduwwerk, geluidskunst. De buizen aan het plafond beginnen te ritselen, stoelen vallen met harde klappen neer op de tribune en de performers veranderen in hongerloze kunstzombies: hun uitnodigende blikken maken plaats voor opperste concentratie op de ruimte en de eigen bewegingen. Hier, op het eind, komt alles samen, inclusief de mandarijnen. -JK