interview> “Alsof je aan de weg aan het timmeren bent zonder hout”
Timmeren aan de weg (2): Lieden op Zee
Grote subsidies noch dure boodschappen bij het concerttheater van Lieden op zee. Puur genieten van een warm gevoel volstaat. Straks moet je toch weer boetes betalen.
Het is kwart na twee wanneer Lieden op zee, het muziektheatercollectief rond Trui Amerlinck, Rob Banken en Thomas Van Caeneghem, aanmeren in het OPEK-café. Drie jonge zeerotten kiezen na hun opleiding op LUCA, beter bekend als “het Lemmens”, samen het ruime sop met hun voorstelling Lieden op zee/Uitvaart voorbij.
Brengen jullie met "Lieden op zee/Uitvaart voorbij" iets voorbij klassiek theater?
Thomas: «We zijn er nog niet over uit of we een theatergezelschap of een muziekgroep zijn. We pluizen uit wat “muziektheater” precies kan betekenen en trachten verder te gaan dan “theater met livemuziek”. Of dat lukt is nog maar de vraag.»
Rob: «Daarom noemen we het zelf graag concerttheater. Het acteren an sich hebben we aan de kant geschoven voor het beeld, de muziek en een associatiespel van woorden. Sommigen vroegen zich na de eerste voorstelling af of dat nog wel theater is.»
SEPIA EN NOSTALGIE
Jullie voorstelling "Lieden op zee" voor het Vaartfestival 2014 is uitgegroeid tot het tweeluik Lieden op zee/Uitvaart voorbij. Waar haalden jullie inspiratie?
Thomas: «Lieden op zee is geïnspireerd op het radioprogramma Groeten aan zeelieden van Lutgart Simoens uit 1980, dat radioverbinding maakte tussen zeelieden en hun familie en vrienden.
We vonden slechts één fragment terug. Zo is Lieden op zee een abstracte, poëtische interpretatie geworden van een oorspronkelijk eigenlijk banaal en vluchtig bericht. Doordat we weinig woorden gebruiken is er ruimte voor ieders verhaal.»
“Achteraf krijgen we niet te horen dat het goed was, maar wel dat het schoon was”
Trui
Hoe ervoeren jullie die radioboodschap zelf?
Rob: «Voor ons leken zulke radioboodschappen mysterieus en romantisch, bijna sepia en nostalgie. Wanneer je soms maanden op zee van elkaar verwijderd bent, moet je toch ongelofelijk veel te vertellen hebben?»
Thomas: «Maar dat bleek niet het geval te zijn. Hoewel de communicatiemiddelen ingrijpend veranderd zijn, blijven mensen gewoon dezelfde vluchtige, banale boodschappen versturen. Ik geef toe dat onze voorstelling een romantisering is van wat het au fond was.»
Kregen jullie reacties van luisteraars van het radioprogramma?
Thomas: «Ja, maar daar bleef het niet bij. Na onze voorstelling Lieden op zee getuigden heel wat mensen, die vroeger zelf een boodschap inspraken in de studio van Lutgart Simoens. Zo kwamen we bij een gezin met een triest, maar ontzettend mooi verhaal dat ons sterk heeft geïnspireerd voor het tweede deel.»
Rob: «Uitvaart voorbij is realistischer, minder abstract en de akoestische muziek maakt plaats voor elektrische muziek.»
PENSIOEN
Willen jullie graag een boodschap meegeven?
Thomas: «Wij willen juist geen boodschap overbrengen. Daarentegen streven we wel schoonheid na. We beseffen goed dat mensen vaak die diepere betekenis bij theater verwachten, maar hoeft dat?»
«Na de voorstelling gaan mensen weer naar buiten waar ze boetes moeten betalen en slecht gezind worden. Wat is dan het belang van die boodschap? Als je naar een Van Gogh kijkt, vraag je je toch ook niet af welke politieke boodschap er achter het schilderij schuilt?»
«Mensen moeten weer zuiver kunnen genieten. Dus als wij al een boodschap willen overbrengen is het eerder gewoon even kijken, luisteren en voelen.»
Trui: «Achteraf krijgen we niet te horen dat het goed of slecht was, maar wel dat het schoon was. Meer hoef ik ook niet te horen.»
“Mensen verwachten een diepere betekenis bij theater, maar hoeft dat?”
Thomas
De culturele sector is niet de gemakkelijkste sector. In welke mate zijn jullie naast artiest ook ondernemer?
Rob: «We doen dit project omdat we het echt willen doen en dat gezamenlijke gevoel geeft voldoening. Eerlijk gezegd ben ik niet bezig met geld. Hoe ik mijn pensioen later zal samenstellen, zie ik dan wel. Al blijft het natuurlijk een onzekere wereld. Het theatrale en muzikale denken dat samenkomt in concerttheater is goud waard. Voor geen geld van de wereld zou ik dat willen missen.»
Denken jullie op moeilijke momenten soms aan opgeven?
Thomas: «Ik denk er elke dag, of nee, om de twee dagen, aan om te stoppen, maar na een half uur zagen kan ik er meestal wel weer tegen (lacht). Het is gewoon rot: alsof je aan de weg aan het timmeren bent, maar er is geen hout. Het wordt alsmaar erger en in de jazzwereld zijn er al helemaal geen subsidies.»
REALITEIT
Heeft jullie opleiding jullie voldoende voorbereid op die onzekere sector?
Thomas: «Op het ondernemerschap worden we niet voorbereid, maar wel gewaarschuwd. Ik herinner me nog zo de eerste les waarin de docent ons toesprak: “De deur staat open, nu kan je nog vertrekken.”»
Trui: «Toch voelen die jaren op de schoolbanken nog veilig, maar eens LUCA wegvalt, sta je alleen in de realiteit en valt de ondersteuning weg. Het is een beetje zoals voor de eerste keer alleen autorijden zonder dat er iemand naast je zit. Je kan het wel, maar zo voelt dat niet aan.»
Rob: «Zoals John Roucco, een Amerikaans klarinettist, ooit op een workshop zei: je hebt altijd de keuze om verder te gaan of te stoppen. Maar als je beslist om te stoppen, weet je wat je zal missen. Dus stop met klagen en deal with it.»
