'Té trieste personages zijn niet interessant om naar te kijken'

Sinds vorige week speelt Het Smelt in de Belgische bioscopen, een verfilming van de debuutroman van Lize Spit. Debuterend regisseur Veerle Baetens vond haar hoofdpersonage Eva in Charlotte De Bruyne. De film dwingt ons te kijken naar hoe de jonge, kwetsbare Eva wordt gevormd tot haar broze, geïsoleerde volwassen zelf. Hoofdrolspeelster Charlotte de Bruyne blikt terug op de opnames van Het Smelt, de première in de Verenigde Staten en de samenwerking met kersverse regisseur Veerle Baetens. 

Welke boodschap probeerde Veerle Baetens, maar ook jijzelf, over te brengen tijdens het maken van de film?      
Charlotte De Bruyne: 'Het Smelt is een pleidooi om te luisteren en te kijken naar elkaar. De film brengt het verhaal van iemand die niet gehoord wordt door de mensen in haar omgeving. Het Smelt wil niet voorschrijven wat mensen als Eva moeten doen. Eva had niet moeten praten, de mensen rondom haar hadden moeten kijken en luisteren!'

'De film probeert een krachtige boodschap over te brengen. Ik hoop dat de film iets activerends heeft. Kijk ernaar, negeer het niet, praat erover. Daar gaat de film voor mij het meeste over.'

Is dat een invalshoek die in andere gelijkaardige films onderbelicht blijft?
'Traumaverwerking en wraak is een veelvoorkomend onderwerp. Zulke films slagen er steeds in om krachtige hoofdpersonages neer te zetten. Dat was dus ook de grootste uitdaging voor ons hoofdpersonage Eva.' 

'Té trieste personages zijn niet interessant om naar te kijken. Ze had iets krachtigs nodig. Er moeten bepaalde elementen aanwezig zijn waardoor je haar graag ziet, waardoor je blijft kijken en waardoor je denkt: I'm rooting for you.'

'De film Kill Bill is bijvoorbeeld een grote inspiratie geweest voor ons. In die film heeft het hoofdpersonage een soort van superhero-gehalte. De scènes waarbij Eva met een krachtige blik in de auto zat, zagen Veerle en ik als haar superhero-moment.'

'Het Smelt is niet de eerste film met de boodschap "luister naar elkaar", maar de manier waarop die boodschap wordt overgebracht is wél uniek.'

Heb je zelf auditie gedaan of werd je persoonlijk gevraagd om de rol van Eva te vertolken?     
'Ik heb twee jaar voor de start van de opnames een video ingestuurd, naar aanleiding van een algemene casting call die ik zag passeren. Lang na die inzending kreeg ik plots een telefoontje van Veerle. Rosa Marchant was reeds gecast als de jonge Eva, en Veerle was op zoek gegaan naar lookalikes.'

'Toen Rosa en ik elkaar voor het eerst zagen, waren we beiden enorm onder de indruk. Het was echt een match. Daarnaast vond Veerle natuurlijk ook dat ik goed speelde, anders zou ze niet met mij samenwerken.'

Had je inspraak over hoe je je rol als Eva vorm zou geven?     
'Ik heb enorm veel naar Veerle geluisterd, omdat ze gewoon gelijk had. Het scenario was tot in de puntjes uitgewerkt en Veerle wist wat ze wou. We zijn wél samen op zoek gegaan naar hoe we Eva dieper konden uitwerken. Zo zijn we samen op weekend gegaan, hebben we films gekeken, gerepeteerd, gezocht naar kledij…' 

'Eva's jas speelt bijvoorbeeld een belangrijke rol. Daar kon ze in verdwijnen. Dat maakte het personage nóg kleiner, maar tegelijkertijd ook cool.'

'Wat zijn haar interesses? Hoe ziet haar appartement eruit? Zo bedacht Veerle Eva’s fascinatie voor Oosterse landen. Als je heel aandachtig kijkt, merk je de Japanse accessoires in haar appartement op, de noedels als avondmaal…'

'Over Eva's beroep hebben we lang getwijfeld. Oorspronkelijk was ze een lerares, maar daar zijn we op teruggekomen. Dat zou een te sociaal beroep zijn geweest voor Eva, te veel praten. We hebben ook gedacht aan een fotografe, maar ook dat was een te sterk beroep. Zo kwamen we uit bij een nederige fotograaf-assistente, van een niet zo goede fotograaf. (lacht)' 

Heb je het boek Het Smelt gelezen voor de opnames van de film?     
'"Jaja, ik heb het gelezen!", vertelde ik Veerle toen ze me voor het eerst opbelde. Ik ben het die dag nog gaan halen. (lacht)'

Hielp dat bij het invullen van jouw rol als Eva?   
'Ik heb het boek gelezen als toevoeging aan het scenario. Niet met de intentie om het personage Eva vorm te geven; dat had Veerle al gedaan. Zij heeft beslist wat ze al dan niet in het scenario integreerde.'

Zijn er opvallende verschillen tussen het boek en de film?   
'Het einde van de film is lang een discussie geweest in het scenario: Hoe eindigt het? Wat is het laatste shot van de film? Wat wil je daarmee vertellen? Wil je Eva zo alleen laten?'

'Eva's speech tijdens de herdenking van Jan werd door Veerle toegevoegd aan het verhaal. In het boek is ze nog eenzamer en triestiger dan in de film, want daar krijgt ze zelfs geen podium. Ze is gewoon écht helemaal alleen.'

Wat vond je zelf van het boek?   
'Het is een enorm straf debuut. Het is best wel een klepper van een boek, maar ik ben vlot door de vijfhonderd pagina’s gevlogen. Een boek schrijven dat zo unstoppable is, vind ik krachtig. Ik denk dat dat ook de grootste uitdaging voor Veerle was, om diezelfde spanning van het boek in de film te integreren.'

Niet vanzelfsprekend als actrice om die spanning over te brengen met zo weinig tekst.   
'Dat heb ik enorm onderschat. Het merendeel van Eva's communicatie gedurende de film gebeurt zonder te praten.'

'Veerle zag meteen wanneer ik te veel als mezelf en niet genoeg als Eva op de set stond. Zelfs voor een simpele scène van amper een minuut in de auto, moest ik echt diep gaan om Eva achter dat stuur te plaatsen in de plaats van Charlotte.'

'De scène waar ik het meest trots op ben op dat vlak, is de slagerijscène. Dat is zo een straffe en confronterende scène, want alles zit in de blikken van de personages. Iedereen kijkt naar elkaar, er valt zoveel te zeggen, maar er wordt helemaal niets gezegd. Het enige wat wordt uitgesproken is de bestelling van 200 gram boterhamworst.'

Vind je het jammer dat bepaalde verhaallijnen uit het boek niet aan bod komen in de film?   
'De verhaallijn van Eva's zus Tesje vind ik een heel straffe verhaallijn in het boek, maar in een film heb je nu eenmaal minder tijd en ruimte. Veerle heeft bijgevolg beslist om de focus op Eva's verhaallijn te houden. Die spanning die je daardoor creëert wordt bijna ondraaglijk. Als je haar zou loslaten, ervaart de kijker een pauze van het hoofdpersonage. Dat wou Veerle vermijden.'

Jullie toonden de film eerder al in het buitenland. Hoe verliep de eerste vertoning op het Sundance Festival in de Verenigde Staten?         
'Ik vond het een hele eer om daar te mogen zijn. Het grote verschil tussen een buitenlands en een Vlaams publiek is dat de referentie naar het boek afwezig was in de Verenigde Staten. Ik vond het fijn om te merken dat je het boek niet nodig hebt om de film goed te vinden.'

'Tijdens de eerste vertoning zaten Rosa en ik achteraan in de zaal met onze handen vast in elkaar. De zaal was muisstil. Geen stilte uit verveling, maar vanwege pure focus.'

'Ondanks de Vlaamse cultuur die prominent aanwezig is in de film, slaat Het Smelt ook in het buitenland aan. De kermis of de slagerij, is enorm herkenbaar en daardoor confronterend voor ons als Vlamingen. Toch blijkt het ook universeel te zijn en dat is leuk om te horen.'

De film is sinds 25 oktober in de bioscopen te zien. Wat verwacht je van de reacties van het publiek?    
'Ik ben zo benieuwd. Ik denk dat het wel hard kan binnenkomen voor sommigen. Ik verwacht heftige reacties.'

'Het schoonste wat er kan gebeuren, is dat er een gesprek ontstaat na de film. Bij Ontroerend Goed, het theatergezelschap waar ik deel van uitmaak, proberen we steeds dingen te produceren die ervoor zorgen dat mensen in de foyer erover praten met elkaar. Ik denk dat Het Smelt ook zo'n film kan zijn. Dat is mijn grootste hoop.'

Het Smelt is Baetens’ langspeelfilmdebuut. Merkte je dat ze in theorie minder ervaring had dan de meeste regisseurs waarmee je reeds samenwerkte?           
'Veerle was zoekende, maar wist tegelijkertijd ook echt wat ze wou. Ze heeft besloten: "Ik ben hier de regisseur", heeft het project met beide handen vastgepakt en is ervoor gegaan. Ik kijk daar heel erg naar op.'

'Ik heb echt al met heel fijne regisseurs gewerkt, maar Veerle is de beste acteursregisseur waarmee ik tot nu toe heb samengewerkt. Grotendeels doordat ik nog niet zo veel op deze manier heb kunnen samenwerken met een regisseur. Dit is een emotionele hoofdrol met enorm veel diepgang. Ik was nog nooit zo ver van mezelf gegaan voor een rol.'

Hoe ging Baetens om met het heftige thema van Het Smelt ten opzichte van de kindacteurs?   
'Als regisseur moet je die kinderen naar een hele donkere plek duwen om zulke performances neer te zetten, maar Veerle heeft dat schitterend aangepakt en daar heel veel tijd voor genomen. Ze heeft anderhalf jaar samengewerkt met die gasten. De kinderen kenden elkaar dus supergoed en waren heel erg vertrouwd met elkaar.'

'Er was een psycholoog op de set tijdens zwaardere scènes en er werd enorm goed gecommuniceerd. De crew was een super warme groep. Het is belangrijk om een dynamiek te creëren waarbij de kinderen het gevoel hebben dat ze kunnen zeggen hoe ze zich voelen. Je leert elkaar kennen en weet wanneer iemand al dan niet oké is.'

Kan je na een draaidag afstand nemen van je personage?   
'Dat heeft tijd nodig, een soort decompressietijd. Ik ben er zelf nog niet uit wat de ideale manier is om uit zo’n proces te stappen. Soms is dat heel zwaar.'

'Een psycholoog zei onlangs: "Dat is ongelofelijk wat jullie met jullie hoofd doen. Je pusht jezelf continu naar een hevige emotie, maar je geeft jezelf geen verwerkingstijd omdat het zogezegd niet jouw eigen emotie is."'

Had je iets willen veranderen aan de film? Een bepaalde scène of een bepaald personage bijvoorbeeld?   
'Veerle heeft een paar keer de film in een onaffe staat getoond en gevraagd wat we ervan vonden. Met die gesprekken is ze tijdens de laatste fase van de montage aan de slag gegaan. Ik weet al lang niet meer wat we in die gesprekken hebben gezegd en of ze naar ons geluisterd heeft, dat is ook niet belangrijk. Ik vind dat het de film is geworden die hij moest worden.'

Wat neem je mee uit deze productie?   
'Ik heb enorm veel geleerd. Sinds Het Smelt bereid ik me anders voor voor een rol. Ik vind het fijn om als acteur over mijn personage na te denken buiten de lijnen van het scenario. Wie is mijn personage? Hoe ziet haar leven eruit? Wat zijn haar interesses?' 

'Daarnaast heb ik ook geleerd om grenzen te stellen tussen mijn personage en mijn eigen persoon. Wanneer ik een rol speel die dicht bij mezelf ligt, is het belangrijk om een lijn te trekken tussen mijn eigen persoonlijkheid en die van het personage. Die verschillen leg ik op voorhand vast. Ik geloof dat ik daardoor ook beter acteer.'

Waar kunnen we jou binnenkort nog zien? Waar werk je momenteel aan?   
'Op vlak van film en televisie heb ik momenteel geen lopende projecten, buiten de VRT-reeks Juliet die binnenkort uitkomt. Mijn aandacht gaat de komende maanden integraal naar de nieuwe theatervoorstelling van Ontroerend Goed. Vanaf volgende maand maken we een nieuwe voorstelling voor NTGent, waar we sinds kort residenten zijn. In januari staat er alvast een tournee in Australië op het programma.'

Onze harten werden alleszins reeds veroverd, of gesmolten, door Charlottes acteerprestaties in Het Smelt. Lees onze recensie hier.