'Stiltes zijn vaak betekenisvoller dan woorden'

Small Things Like These is een aangrijpende film gebaseerd op de bekroonde roman van de Ierse schrijfster Claire Keegan. Het verhaal volgt kolenhandelaar Bill Furlong die tijdens een levering aan een klooster een jong, ondervoed meisje vindt in de kelder. Het verhaal verwijst naar een duister hoofdstuk in de Ierse geschiedenis van de Magdalenawasserijen die dienden als tuchtkloosters voor meisjes en vrouwen.

Het idee voor de film ontstond bij Yvonne McGuinness, de vrouw van acteur en producent Cillian Murphy, die eerder dit jaar nog een Academy Award won voor zijn hoofdrol in Oppenheimer, de film van Christopher Nolan over de uitvinder van de atoombom. 'Zij las het boek en zei tegen ons: "Dat moeten jullie doen!"', vertelt regisseur Tim Mielants, die al met Murphy samenwerkte in het derde seizoen van de Britse misdaadserie Peaky Blinders. 

Mielants zelf was vooral aangetrokken door de prominente rol van rouw. 'Het gaat over rouw, iets dat mij heel hard aanspreekt, iets dat ik zelf heb ervaren op jonge leeftijd.'

Speciale band

Het stond vanaf het begin vast dat Murphy de hoofdrol zou spelen. 'Ik heb ook mijn voorbe­reiding gedeeld, iets wat ik dikwijls niet doe met de acteurs. Nog voordat we begonnen met draaien, wist hij al volledig hoe ik de film in mijn hoofd zag. We konden direct beginnen filmen op een hoog niveau.'

'Ik heb ook mijn diepere emoties en gevoelens met hem kunnen delen', vertelt Mielants. 'Onze samenwerking voelt vanzelfsprekend en gemakkelijk aan. We dagen elkaar uit en maken daarom graag films samen.' Mielants behoudt met al zijn hoofdrolspelers een speciale band, zo ook met Kevin Janssens, die de protagonist speelde in De Patrick.

Zwakke existentiële mannen 

In een eerder interview met Veto haalde Mielants al aan dat hij zich vooral bezighoudt met onzekere, zwakke mannen in een existentiële crisis. Die lijn strekt zich ook door in deze film. 'Ik had al affiniteit met zulke personages en denk dan ook dat er niet zo'n grote afstand is tussen Patrick en Bill Furlong. Het zijn allebei gevoelige mannen die niet met emoties kunnen omgaan.'

Mielants had dan wel een goed beeld van de personages en de film, er waren ook enkele moeilijkheden. 'Alle scènes in het klooster waren voor mij een uitdaging. Het klooster is een metafoor voor Furlong die met zijn eigen demonen in contact komt. Hij wandelt dan letterlijk zijn eigen trauma binnen.'

De film reflecteert de donkere tijd waarin Furlong zich bevindt. 'Het moment waarbij de familie samenkomt voelt heel Dickensian (referentie naar Charles Dickens, red.) aan. Het reflecteert bezinning en gezelligheid, dat in contrast staat met alle vreselijke dingen die in de buitenwereld gebeuren.'

Stiltes en spiritualiteit

Daarnaast maakt Mielants in zijn werk veel gebruik van stiltes. 'Stiltes zijn vaak betekenisvoller dan woorden. Zo'n scènes vragen heel veel voorbereiding, omdat ze een bepaalde inhoud of gedachte moeten overbrengen.' Dat hangt samen met het spirituele aspect dat de regisseur probeert over te brengen. 'De camera dient soms als een geest die dwarrelt door tijd en ruimte.' Die inspiratie voor de filmstijl haalt Mielants uit Japanse filmografie.

'Filmmakers als Ozu en Kurosawa werken vaak vanuit hetzelfde standpunt en ik vind dat heel interessant. Ik heb zelf gekozen om consequent de gang in beeld te brengen, omdat dat vaak een emotionele plek is waar mensen passeren, bijvoorbeeld als ze naar trouw­feesten gaan, maar ook naar begrafenissen alsook de eerste schooldag.'

Wat is dan de perfecte techniek om zoiets juist te krijgen? 'Fouten maken. Je moet het voorstellen als een oude transistorradio. Vroeger moest je draai­en totdat je een bepaalde radiopost had en soms zat je te ver en soms niet ver genoeg.'

De deur naar debat

De film kent een open einde, een doelbewuste keuze van Mielants. 'Kunst en film zijn geen oplossingen voor maatschappelijke problemen, maar bieden wel de mogelijkheid om een gesprek in gang te zetten. Dat is ook wat ik met deze film probeer te bereiken.'

Vooral in Ierland is het debat door de film volledig geopend. 'Daar zorgt die voor een werkelijke aardverschuiving. Het is een leed waar nog nooit echt over gepraat is. Ik wil het niet vergelijken, want het is een heel andere context, maar het heeft er een soort Godvergeten-effect.'

Mielants hoopt dan ook dat het publiek open staat om dat debat aan te gaan. 'Dus zet je deur open terwijl je naar de film kijkt, dan ga je er iets van terugkrijgen', raadt Mielants aan. 'Want wat jezelf in de film steekt, krijg je vaak terug. Al is dat een manier van film kijken of ervaren dat in deze tijden, waarin er heel veel media op ons afkomt, waarvoor je je een knop moet omzetten. Maar ik nodig iedereen uit om dat zeker te proberen.'