Soldaat Vanaken, een luie werkloze of een dappere huisvader?

In de vorm van een podcast werd het verhaal van soldaat Lode Vanaken eerder al verteld door de gesprekken die zijn zoon Adriaan voerde met Lode’s dierbaren. Lode’s kleindochter dook in iedere stoffige doos om het beeld van haar grootvader te reconstrueren. De kleindochter Maria-Julia geeft de voorstelling van Het Nieuwstedelijk kracht door de achtdelige podcast, die verschijnt op 3 december, te belichamen, maquettes te verschuiven en gewoon te luisteren. 

De scène werd vormgegeven door een stapelbed uit de tijd van de oorlog. Veel dozen rustten gestapeld op het bed, samen met een cassetterecorder. Om iedere persoon aan het woord te laten in zijn podcast, zoals zijn zussen en broers, voorzag Adriaan verschillende speakers op een statief. Ondanks deze nieuwe technologie, ging de magische nostalgie niet verloren. 

Lode’s leven

'Was zijn leven waardig om te vertellen, denk je?' 'Pfff, ik denk dat hij dat zelf ook niet vond'. Dat zegt de zus van Adriaan. Net voordat ze deze zin over haar lippen liet glijden, vertelde ze het verhaal hoe ze de stoere soldaat dood heeft teruggevonden tussen de douche en de wc. 

Na dat heftige begin, vat ze aan, beginnend bij zijn eerste voetstapjes in zijn babyschoentjes. Zijn carrière als soldaat brak aan, of beter gezegd zijn goochelaarscarrière. Want Lode toverde een blindedarmontsteking uit zijn hoed zonder effectief ziek te zijn. Hij werd dus geopereerd aan zijn kerngezonde, blinde darm: daardoor werd zijn dienstplicht afgeschaft. Daarna, begin jaren 70, kon hij eindelijk zijn droomjob uitvoeren: helemaal niets doen. 

Het licht gaat vervolgens uit in zaal, de cassette aan. De openbare omroep belt de familie Vanaken op om een kramiek (gebak) te schenken aan speciale mensen, zoals de moeder van het gezin. Moeder Theresa geeft haar compliment direct door aan haar moderne man die voor de kinderen zorgde, terwijl zij kon lesgeven en schilderen. Deze ongeziene en vernieuwende gelijkheid zet kracht achter het verhaal van Lode. 

Inhoudelijke gaten

Inhoudelijk zaten er een paar gaten in de voorstelling. In de eerste helft kwamen een aantal verhaallijnen naar boven die geen bevredigend vervolg kregen, zoals een over de pastoor waarvan Lode als kind slaag kreeg. Adriaan melkte dat incident uit en plakte er zelfs het woord ‘trauma’ op, zonder dat het incident enig verband houdt met de latere voorstelling. 

Eveneens horen we doorlopend dat moeder en vader elkaar adoreren, toch wordt de echtscheiding tussen de moeder en vader doodgezwegen. De rode draad was soms ver te zoeken tussen de losse vertelsels. 

Ondanks de plotholes straalt de simpelheid van 'er gewoon te zijn voor elkaar' van de stoffige dozen. Dozen vol doodnormale verhalen van het modernste gezin uit de 20ste eeuw. Lode en zijn familie ontkrachtten genderrollen en holden achter hun eigen geluk aan. Lode de luierik transformeerde naar Lode de held, verteld door zijn trotse zoon.