recensie> Recensie
Saint Amour: Brusselmans bekoort maar niet bekeerd
Het belangrijkste doel van Behoud de Begeerte, zo stelt ze het tenminste zelf, is het verheffen van literatuur tot een volwaardig theatraal genre. 'Saint Amour' met Herman Brusselmans slaagt daarin.
Van 28 januari tot en met 8 maart toert Saint Amour, het literair-theatrale evenement van Behoud de Begeerte over de liefde, door België en Nederland. Op 22 februari deed de reizende voorstelling ook de Leuvense schouwburg aan.
De vraag of literatuur geen verouderd en ondemocratisch genre is houdt velen bezig. Behoud de Begeerte wil een negatief antwoord bieden. De doelstelling is duidelijk: literatuur verheffen tot een volwaardig theatraal genre en zodat het toegankelijk wordt voor een hyperdivers publiek.
Sceptici zullen zich afvragen of dat geen wanhoopspoging is. Een koud lijk reanimeren maakt het niet opnieuw levend. Saint Amour steekt naar hen elk jaar opnieuw een middelvinger op.
Van bundel naar podium
Voor de focus van Saint Amour - De Liefde - is de stadsschouwburg uiteraard een prachtige setting, maar de specifieke inkleding toont een ietwat minder conventioneel perspectief op De Grote Emotie. Het podium is strak ingericht, niet met harpen, hartjes en tierlantijnen maar met een drumstel en een pupiter in de vorm van een naakt vrouwelijk onderlichaam.
Ook columniste Heleen Debruyne geeft acte de présence: vrouwen hoeven dus toch niet enkel object te zijn
De avond begint met een twijfelachtige drumsolo van Brusselmans (waarover ook hijzelf de kwaliteit in vraag stelt), maar meteen daarna verschijnt een gigantische close-up van de schrijver op een scherm. Het blijkt een opname te zijn van een gedicht. Je wordt meegetrokken in een wereld van emotie, die via verschillende media je hart zal bereiken.
Ook columniste Heleen Debruyne geeft acte de présence. Poetisch en inhoudelijk is ze sterk (vrouwen hoeven dus toch niet enkel object te zijn!), maar op vlak van performance kan ze wat leren van de zestigjarige, harige schrijver. Brusselmans’ oeuvre draagt de voordracht. Debruyne kreeg wel armzalig weinig tijd toebedeeld.
Toch een eenmansshow
De voorbije jaren waren er steeds meerdere schrijvers die hun bijdrage aan het evenement leverden, maar dit jaar is er al bij al slechts één centrale figuur: Herman Brusselmans. De befaamde vuilgebekte veelschrijver wordt namelijk 60. Al zou dat niet de voornaamste reden zijn voor zijn hoofdrol, Behoud de Begeerte koos hem omdat maar weinig schrijvers ‘zo vaak en zo veelzijdig over de liefde geschreven hebben’.
Wanneer je ‘kut’ door eender welk woord vervangt, blijft er weinig choquerends over. Brusselmans’ visie op liefde voelt haast archaïsch
Een opvallende keuze. Deze keuze lijkt op het eerste gezicht misschien onconventioneel, maar wanneer je de woorden ‘neuken’ door ‘vrijen’ en ‘kut’ door eender welk woord vervangt, blijft er weinig choquerends of vernieuwends over. Brusselmans’ visie op liefde voelt haast archaïsch in de zaal die snakt naar gloednieuwe inzichten. Driewerf hoera voor literaire ironie, anders zou ik misschien uit mijn fluwelen stoeltje gesprongen zijn om de man wat grove woorden terug te slingeren.
We zijn bijna blij wanneer Brusselmans een gedicht voordraagt waarin zijn geliefde ontzettend moet kotsen. Dáár zien we hedendaagse liefde. Daar zien we geen man die een vrouwenlichaam bewondert en idealiseert, maar een man die van zijn geliefde houdt. Een man die zijn geliefde ziet lijden en lelijk zijn en medelijden heeft en na het hele gebeuren haar nog steeds wil zoenen (als dát geen liefde is).
Goed dat we op dit soort hoogtepunten getrakteerd werden, anders hadden we ons bijna afgevraagd of er vandaag nog nood is aan een man van middelbare leeftijd die vrouwen die drie keer zo jong zijn bezingt.
Wanneer de jonge Debruyne een gedicht voordraagt over haar niet-exclusieve relatie contrastreert dat mooi met Brusselmans. Een frisse aflossing van de wacht, zou je zeggen, terwijl Brusselmans’ doorrookte stem wat rust krijgt. De inhoud van haar gedichten voelen jong, hedendaags en relevant aan. Geen preutsheid bedekt door pornografische taal, maar eerlijke relaties en dynamieken tussen échte mensen.
Ook de bescheiden legende Tim Vanhamel - u weet wel, de gitarist van Evil Superstars en medeoprichter van Eagles of Death Metal - biedt samen met Sjoerd Bruil extra dimensies aan Het Grote Thema van de avond. Ze palaveren wat met gitaar en bas: psychedelische geluiden, maar ook een countryeske cover van Blurs Tender. Het koppel naast ons pakt elkaar - zo mogelijk - nog steviger vast. Graag meer van dat.
Saint Amour 2017 zal je kijk op de liefde niet verbreden of intrinsiek veranderen. Maar hoeft een lofzang dat te doen? Misschien moet een lofzang je enkel raken en meevoeren. En dat is waar Saint Amour, jawel zelfs Herman Brusselmans, in slaagt.
