Poor Things verpakt hedendaagse boodschap in exuberant sprookje

De Griekse regisseur Yorgos Lanthimos nam zijn publiek al wel vaker mee op sleeptouw in zijn mysterieuze films, bijvoorbeeld in het Victoriaanse drama The Favourite, maar de krachttoer die hij in Poor Things aflegt, is indrukwekkend. 

Poor Things – een bewerking van het gelijknamige boek uit 1992 en nu genomineerd voor elf Academy Awards – vertelt het levensverhaal van Bella Baxter, een vrouw wier hersenen werden vervangen met die van haar ongeboren baby. 

De maffe professor Godwin – 'zeg maar God' – Baxter vond er namelijk niets beters op dan een hersendode vrouw, aangespoeld op de oever van de Thames, als zijn proefdier te beschouwen. Naarmate het verhaal vordert, ontwikkelt de baby, verpakt in een volwassen vrouwenlichaam, zich ook op mentaal vlak tot een volwassen vrouw. 

Siësta

Eerst opgesloten in het speelgoedachtige herenhuis van professor Godwin, reist Bella mee met de schatrijke megalomaan Duncan Wedderburn (gespeeld door Marvel-ster Mark Ruffalo), die enkel uit is op een siësta met haar of – in de woorden van Bella zelf – 'lots of furious jumping'. 

Vervolgens komt ze ook nog in aanraking met een cynicus, een pooier en een socialistisch denkende prostituee. De cynicus leert haar de sloppenwijken kennen, de pooier de voor haar absurde verlangens van mannen en haar socialistische vriendin wijst Bella op haar grote geheim – dat ze zelf nog niet weet. 

Bella start haar reis met een onschuldige blik naar de wereld, maar die kinderlijke blik raakt ze al snel kwijt. Zo geeft ze al haar geld weg aan de armen in de sloppenwijken en begrijpt ze niet waarom alle mannen in haar omgeving geschokt zijn dat ze besluit seks in ruil voor geld te geven. Wat is daar nu fout aan, vraagt ze zich af: 'We are our own means of production!' 

Wetenschappelijk jargon

Heerlijke quotes zoals deze, waarin bijvoorbeeld het wetenschappelijk jargon dat ze van professor Baxter leerde wordt vermengd met de gemiddelde zinsstructuren van een zesjarig kind, zijn er wel meer. Ze maken van dit exuberant sprookje ook tegelijkertijd een hilarische film. 

Nadat Bella Duncan van antwoord dient na diens tirade, druipt die verslagen af en stamelt hij na een iconische stilte:  'I'm going to the casino' – waarna hij al zijn geld opdoet en zich bezat. 

In zulke scènes komen de excellente acteerprestaties extra naar voren. Hollywoodster Emma Stone — die doorbrak met het musicalachtige La La Land — zet een verbluffende prestatie neer als Bella, en niemand zou beter de lichtelijk getikte professor kunnen vertolken dan William Dafoe. 

Patriarchaat

Ook het decor en de enscenering zijn om van te smullen. Victoriaanse jurken, art-deco gebouwen en het zorgvuldig gebruik van visuele trucjes doen voortreffelijk hun werk. Zo beeldt een speciale lens het aanvankelijk beperkte zicht van Bella op de wereld uit, net zoals de zwart-wit kleuren in het begin van de film haar opsluiting symboliseren, en de kleurentinten haar ontdekking van de wereld. 

Op het einde van de film heeft Bella Baxter de wereld zorgvuldig geobserveerd en geanalyseerd, is ze uit elke kooi ontsnapt waar men haar heeft ingestoken en heeft ze de touwtjes van haar leven zorgvuldig in eigen handen. De film schopt zo met de regelmaat van de klok tegen de schenen van het patriarchaat, en dat in een geweldig gevatte manier. 

Velen vonden dat Barbie pijnlijk genegeerd werd bij de nominaties voor de Academy Awards, maar Poor Things — die wél genomineerd was — is gewoon een veel betere kandidaat om het op te nemen tegen het patriarchaat. De film probeert verschillende zaken tegelijk, maar slaat nooit een mal figuur. Filosofische beschouwingen over de staat van de wereld, absurde humor en een steek onder water naar elke manipulerende man — in Poor Things komt het allemaal samen. En hoe. Gaat dat zien, beste mensen.