Platenproductie blijft hangen

Wereldwijd werd in 2020 de vraag naar vinyl geschat op 200 miljoen platen, maar datzelfde jaar werden er maar 160 miljoen geproduceerd. Dat laat de Belgian Entertainment Association weten. Vinyl albums raken met moeite in de winkelrekken omdat perserijen kampen met een gebrek aan grondstoffen. Artiesten moeten zo vaak meer dan een jaar wachten om hun album op vinyl uit te kunnen brengen.

Kan een ander medium die honger om op een tastbare manier naar muziek te luisteren stillen? Cd's blijken aan een trouwe, constante prijs verkocht te worden. Ook cassettes lijken bezig aan een dappere opmars.

Gebrek aan vinyl

Snuisteren tussen tweedehands platen is een geliefde bezigheid van Generatie Z (mensen geboren tussen 2001 en 2015, red.), maar straks wellicht ook voor zij die met platen zijn opgegroeid. Vinyl is een pak duurder dan vroeger met een gemiddelde prijs van 25 euro per plaat, meent Rudi Claes, uitbater van Bilbo Records in Leuven.

Daar moet echter een kanttekening bij gemaakt worden, gaat hij verder: Er wordt te veel nadruk gelegd op de prijs. Als je de index zou meerekenen, zou een plaat eigenlijk 150 euro moeten kosten.'

De fluctuerende prijzen zijn te wijten aan een gebrek aan de grondstof vinyl. Daarbovenop hebben de vinylperserijen veel stilgelegen door de coronacrisis. 'In België staat er een fabriek klaar, maar die zal pas in april voor het eerst iets kunnen drukken', aldus Claes.

Cassettes

Tegenwoordig valt het op dat grote namen zoals ABBA en Billie Eilish grijpen naar een ander formaat: de cassette. 'Die artiesten springen gewoon op de kar omdat ze zien dat dat goed verkoopt', zegt Dries Hermans van Gazer Tapes, ook bekend als 'de Turnhoutse cassetteboer'.

Maar Hermans gelooft niet dat de problemen met de bevoorrading van de platenwinkels de LP-liefhebber richting de cassette zal duwen: 'Daarvoor is het medium te onhandig.' Hij gelooft wel dat er een heropleving van de cd zit aan te komen over een paar jaar. 'De prijzen van cd's zijn namelijk stabieler', legt hij uit.

Claes beaamt dat cd's een betrouwbaar medium zijn: 'Zij die cd's kopen, zullen ook altijd cd's blijven kopen, dat blijft stabiel.' Tegenover cassettes zijn de mannen van Bilbo Records echter wantrouwiger: 'Cassettes produceren is vaak zelfs nog duurder dan een cd. Dat is enkel en alleen voor hipsters.'

Te grote oplages

Naast een tekort aan grondstoffen, leggen bepaalde platenmaatschappijen echter ook een te grote minimum oplage op aan kleine platenhandelaars. Claes wijst naar de logistieke factor: 'Het is gemakkelijker voor hen om gewoon één standaard doos te leveren die uitgepakt moet worden. Op een paar winkels na kan iedereen wel Adeles album aankopen, bijvoorbeeld.'

'Cassettes zijn interessant omdat ze net in kleinere oplages besteld kunnen worden', zegt Hermans. Dat is niet zo voor andere dragers en daardoor is het investeringsrisico voor startende bands kleiner.

Het is ook niet Hermans' ambitie om met grote bands in zee te gaan: 'Ik wil van mensen dicht rondom mij muziek uitbrengen om hen een duw in de rug te geven.' Hij blijft zijn label als een hobby beschouwen: 'Het is als een verzamelwoede: vroeger verzamelden we Panini stickers, nu zijn het tapes geworden.'

Nostalgiefactor

Wat de kwaliteit van de klank betreft, wint vinyl met grote voorsprong van de cassette. Bij de cassette is er niets veranderd aan het productieproces en kan bovendien het bandje in de war geraken in de speler. Het lijkt dus alsof de nostalgiefactor vooral de reden is om cassettes te verzamelen.

Hermans noemt het de nostalgische heropleving: 'Het is plezant om tapes uit te brengen, ze vast te nemen en ze in alle kleuren te zien.' Diezelfde drijfveer zorgt er ook voor dat muziekliefhebbers hun platencollecties blijven uitbreiden, ondanks de fluctuerende prijzen.