Nieuwe writer-in-residence stelt zich voor: 'Ik wil studenten helpen hun literaire stem te vinden'

Sinds 2020 vraagt de KU Leuven elk academiejaar een prominent auteur of dichter om writer-in-residence voor de universiteit te worden, een eer die onder andere al te beurt viel aan schrijvers als Saskia De Coster en Bart Moeyaert. De schrijver aan huis zet zich dan een jaar lang in om de liefde voor literatuur op de universiteit aan te wakkeren. 

Dit jaar koos de universiteit voor Maud Vanhauwaert (39), een dichteres uit Veurne. Met haar werk viel ze al ettelijke keren in de prijzen. Ook was ze twee jaar lang stadsdichter van Antwerpen. Tijd om Vanhauwaert officieel voor te stellen.

Hoe is het om binnenkort voor een groep studenten te staan als docent?
Maud Vanhauwaert: 'Ik vind het heel bijzonder om nu aan de andere kant te staan. Toen ik student was, voelde ik me een nummertje in de grote massa. In grote gevulde aula's voelde ik me erg klein, maar tegelijk hield ik er ook wel van om op te gaan in zo'n grote groep. In die zin voelde de afstand met een professor ook heel ver aan.'

'Ik durfde een professor ook niet snel aan te spreken. Ik heb het gevoel dat er op dat vlak wel wat veranderd is: het onderwijs is veel meer een wisselwerking geworden. Ik vind het wel fijn dat ik nu – heel toevallig wel – les zal geven aan de drie onderwijsinstellingen waar ik ook zelf indertijd les heb gevolgd.'

'Nu kan ik ook die kunstzinnigheid of creativiteit binnentrekken in de academische wereld. Een vak als creatief schrijven heb ik zelf ook gemist in mijn eigen opleiding. Dat is ook de reden waarom ik Woordkunst ben gaan studeren.'

'Omdat er geen ruimte was voor het creatieve en artistieke aspect, ben ik dat elders gaan zoeken. Ik vind het bijzonder dat de universiteit nu ruimte maakt om binnen die academische wereld toch ook het artistieke te betrekken.'

Wat houdt het vak concreet in?
'Ik ga vooral studenten begeleiden terwijl ze op zoek gaan naar hun eigen literaire stem en zich de vraag stellen: "Wat voor schrijver ben ik? Ben ik iemand die automatisch prozaïsch schrijft en in lange verhaalbogen denkt, of iemand die zich comfortabel voelt om eerder op een poëtische manier te denken en te schrijven?"' 

'Ik denk dat het mijn rol is als docent om samen met de studenten op zoek te gaan naar welke potentiële schrijver in hen huist. Het gaat natuurlijk wel maar om een beperkte lessenreeks. Ik geef ook les op het Conservatorium, en daar worden studenten  minstens drie jaar lang begeleid in hun zoektocht – een zoektocht die overigens nooit helemaal klaar is.' 

'Ook ik als schrijver blijf daarin zoeken en proberen. Ik heb in het verleden veel poëzie geschreven, in die mate dat ik soms dacht om eens een andere "schrijfspier te trainen". Daarom heb ik nu voor het eerst een roman (Tosca, red.) geschreven. Wie weet wat ik in de toekomst nog allemaal ga doen?'

'Ik wil me ook niet vastbinden op het label dat anderen mij misschien geven. Het zal een zoektocht zijn met studenten, maar natuurlijk aan de hand van een aantal verschillende opdrachten. Ik wil ook graag – dat kan ik wel al vertellen, denk ik – een briefwisseling opzetten tussen studenten van de KU Leuven en van de UAntwerpen. Het hebben van een pennenvriend, als het ware.'

Hoe ziet u uw concrete takenpakket als docent?
'Het komt neer op een vijftiental lessen met een beperkt groepje studenten. Het is ook fijn dat iedereen zich daarvoor kon intekenen. Zo zijn het niet alleen studenten uit de richting Taal- en Letterkunde die zich hebben aangemeld, maar ook uit andere vakgebieden. Er was een kleine selectieprocedure op basis van een writing sample. Iedereen kon een stuk tekst indienen, en op basis daarvan is er een groepje samengesteld. Ik heb dat echter niet meegevolgd en zat ook niet mee in de jury.'

Er gaan vanuit kritische hoek wel stemmen op die zeggen dat het vak creatief schrijven niet toegankelijk is, gegeven dat er inderdaad die selectieprocedure is. Bent u het daarmee eens?
'Voor zo'n vak is het gewoonweg erg moeilijk om met een grote groep te werken. Het is fijner om de studenten die dan effectief kunnen deelnemen persoonlijk te kunnen begeleiden. Op die manier kan iedereen immers een andere literaire stem ontwikkelen.'

'Zo'n diepgang kan je niet ontwikkelen met een groep van pakweg honderd studenten. Ik begrijp absoluut dat men daar een numerus clausus op zet. Het is jammer dat er dan ook gemotiveerde studenten zijn die niet toegelaten worden, maar ik weet niet meteen wat je daaraan zou kunnen doen.'

Zou u een even goede dichteres zijn geweest als u geen Taal- en Letterkunde gestudeerd had?
'Ik ben in ieder geval heel blij dat ik voor die richting gekozen heb. Ik had ook meteen kunnen beginnen met de opleiding Woordkunst in Antwerpen, een artistieke opleiding. Maar in die opleiding word je al snel gevraagd om zelf aan de slag te gaan en om na te denken over wat je wil vertellen aan de wereld.'

'Op mijn achttiende was ik daar zeker nog te jong voor geweest. Ik had nog te weinig bagage. Ik ben blij dat ik me aan de universiteit kon laven aan heel veel interessante ideeën, verhalen en perspectieven. Dat heeft een soort fond gelegd.'

Hoe zou u uzelf als creatief schrijver omschrijven? 
'Het is heel moeilijk om te zeggen wat mij als schrijver kenmerkt, dat is iets wat ik liever aan mijn lezers zou willen overlaten. Ik denk dat velen mij zien als iemand die relatief toegankelijk schrijft. Dat komt misschien omdat ik vaak op een podium sta en ook door mijn stadsdichterschap, waarbij ik steeds voor een heel breed publiek schreef. Ik zoek vaak naar een speelse kwinkslag. Poëzie kan zich, net zoals jazz, veel vrijheid permitteren.'

'Tegelijkertijd ben ik ook iemand met een rebels kantje. Als ik merk dat mensen een label op mij proberen te plakken, voel ik de sterke neiging om daar tegenin te gaan. Ik wil me niet laten pinpointen. De roman die ik recent publiceerde, heeft bijvoorbeeld een heel andere toon in vergelijking met mijn poëziebundels.'

'Eigenlijk probeer ik in elk boek te onderzoeken wat mijn nieuwe tijdelijke definitie van literatuur is. Als ik mezelf op trucjes begin te betrappen, is het voor mij tijd om iets nieuws te proberen. Soms zoek ik een comfortzone op om mij daarna dan weer uit te kunnen trekken.'