Navraag: Chris Lomme en Simone Milsdochter

Ze lijken wel hartsvriendinnen geworden, Chris Lomme en Simone Milsdochter. Al om en bij de zestig keer stonden ze samen op de planken in Leni & Susan, een voorstelling van het nieuwstedelijk en Stijn Devillé over de Duitse diva Leni Riefenstahl en de Amerikaanse schrijfster en activiste Susan Sontag.

Lomme kruipt in de rol van Riefenstahl, die ondanks haar rijk gevulde carrière het meest bekend werd door haar propagandafilms in opdracht van Hitler. Voor de ene is Leni een fascist, voor de andere één van de meest memorabele cineastes ooit.

“Er zit geen waarheid in wat goed of slecht is,” nuanceert Milsdochter, die in het stuk de rol van opponent Sontag op zich neemt, “dat is net de grote kracht van de voorstelling.”

“Kunst heeft niets met politiek te maken,” dixit Leni. Klopt dat?

Simone Milsdochter: «Neen, alles is politiek. De definitie van politiek houdt in hoe we met elkaar omgaan. Je kan je niet zomaar van de samenleving afsluiten.»

Chris Lomme: «Ik hou niet van pamflettair of moraliserend theater, maar wat je maakt, reflecteert wel een ideologie. Onderhuids moet het publiek voelen wat je bedoelt. Je hebt soms mensen die naast de maatschappij proberen te leven. Ik vind het belangrijk dat die groep begint na te denken.»

Komen die mensen naar een voorstelling zoals “Leni & Susan”?

Lomme: «Ze komen wel, maar mensen hebben moeite met moeilijke thema’s. Ze zijn niet geïnteresseerd in een voorstelling over iets wat ze niet kennen. Daarom moeten wij proberen hun blik wat te openen.»

Milsdochter: «Het is jammer om je enkel tot je eigen erf te beperken. Daar is McDonald’s of The Sound of Musicnamelijk fantastisch in. Je weet wat je krijgt. Maar wat je weet dat ken je al. De wereld is complexer. McDonald’s mag, maar het is fijn om te weten dat er ook broccoli bestaat.»

«Precies daar geeft theater je de kans dingen anders te bekijken. Complex betekent niet moeilijk, maar het vraagt iets meer tijd. Zet het raam open en dingen waaien vanzelf binnen.»

Waarheid

Ook Leni Riefenstahls verhaal is complex. Ondanks haar aandeel in de nazipropaganda, valt haar persoon er niet mee samen.

Lomme: «Mensen zoals Stalin en Hitler vallen niet te verdedigen. Maar een groot deel van de Duitse bevolking werd gestraft, ook al waren ze niet per se collaborateurs. Ook Leni was niet echt een fascist.»

«Daarom is “Leni en Susan” een goed stuk, omdat het subtiel wordt aangepakt. Er zijn harde passages, maar je vraagt je ook af wat jij in die situatie zou doen.»

Milsdochter:«Er is geen zwart-wit, enkel mensen die moeilijke keuzes moeten maken. In theater is er op dat vlak meer plaats voor nuance. Al gaat dat idee in tegen onze tijd, waar je op basis van een Twitterbericht een situatie meteen moet beoordelen.»

Is er te weinig ruimte voor nuance in de media?

Lomme: «Ik vind het vooral spijtig dat er zo weinig over theater wordt gepraat. Waar zijn de mensen nu over bezig? De Kampioenen! De film heeft al een miljoen bezoekers en dat zit mij dwars.»

Milsdochter: «Precies omdat het een McDonald’sje is (lacht). Het zou eigenlijk geen of-ofverhaal moeten zijn, maar wel een en-enverhaal. De media moeten laten zien dat er naast de wereld van geld, reclame en seks nog een andere wereld bestaat. En als je cultuur doodzwijgt, vergeten mensen dat het bestaat. Als je niet weet wat groen is, kan je er ook niet van gaan houden.»

De culturele sector is geen gemakkelijke weg. Ook voor jullie niet?

Milsdochter: «Er komt binnenkort een nieuwe subsidieronde aan. Het zijn onzekere tijden, dus iedereen houdt zijn hart vast.

Lomme: «Toen ik net wegging uit de KVS en ging stempelen, vroegen ze: mevrouw Lomme, wat komt ú hier doen? Een acteur is geen rijk mens, maar dat vind ik niet erg, want ik zou niets anders willen doen. Het vraagt wel veel van je. Het is jammer dat mensen daar geen benul van hebben en vragen: wat doe jij overdag?»

Relativeren

Op een podium geef je je als acteur bloot. Komt kritiek dan nog harder aan?

Lomme: «Iedereen denkt dat je in de huid van een personage kruipt, maar dat bestaat niet. Je geeft jezelf altijd bloot. Daarom moet je jezelf kritisch bekijken.»

Milsdochter: «Het vergt vaak veel moed om jezelf in vraag te stellen. Je kan denken: ik heb gewoon mijn dag niet. Maar je kan ook denken: wat heb ik laten liggen? Je moet jezelf confronteren en zeggen: vandaag geen schouderklopje.»

Leer je jezelf door ouder te worden dan ook beter relativeren?

Milsdochter: «Dat is precies de reden waarom Chris zo jong blijft. Omdat ze haar geest open houdt en vragen blijft stellen. Daar vind ik haar een fantastisch voorbeeld in. Ze krijgt klappen, maar ze zegt: kom maar op!»

Lomme: «Je moet klappen kunnen verdragen. Je moet ze leren aanvaarden en vooral leren houden van de complexiteit van het individu. Mijn vader zei: “Hou je hand eens boven je hoofd om te zien wie jij bent, in plaats van een ander te bekritiseren.” Dat ben ik nooit vergeten. Ik kan iemand niet graag hebben, maar ik ga hem daarvoor niet aanvallen. Chacun sa verité.”

Milsdochter: «Je hoeft ook niet jong te zijn om jong te zijn. Om de cirkel rond te maken: de enige manier om jong te blijven is om je niet te beperken tot je eigen erf. Je moet gewoon je hekje openzetten. Dan komen er dingen binnenwaaien die je verrassen en vraag je je af waarom je alleen dat tuintje hebt verzorgd. Soms komt er ook een vuilniszak aangewaaid, maar uiteindelijk zul je verrijkt worden.»