Muziekcarrière? Eerst langs de rockrally passeren

Op maandag 13 maart vindt in Het Depot de finale van de InterFacultaire Rockrally (IFR) plaats. Het evenement, dé manier voor een band om zich binnen de universiteit in de kijker te spelen, is dit jaar al aan zijn 33ste editie toe. Vijf bands van evenveel faculteiten strijden om de heilige graal van de Leuvense popmuziek. Heilige graal, want rockrally's lijken tegenwoordig het ideale lanceerplatform geworden voor jonge bands.

De wedstrijd maakt de band

De universitaire rockrally haalde de mosterd natuurlijk bij een ronkend voorbeeld: Humo’s Rock Rally. Het rockconcours, opgericht door onder meer Marc Didden en Guy Mortier in 1978, gaat elke twee jaar op zoek naar de beste opkomende band van Vlaanderen.

Initieel was het opzet volgens het tijdschrift heel eenvoudig: 'Beginnende groepjes even het terrein laten verkennen, de grond wat om te woelen om talent dat iets te ver van de big city woont aan bod te laten komen en in goede omstandigheden op een podium neer te poten. Viel dat mee, dan noemen we het een aanmoediging. Viel dat tegen, dan moeten de groepen daar zelf hun conclusies uit trekken.'

Sinds de jaren 90 blijkt Humo’s Rock Rally echter een opvallend goede indicator te zijn voor een grote carrière. De Kreuners, Noordkaap, Daan, Novastar en School Is Cool zijn maar enkele van de namen die konden profiteren van post-rockrallysucces.

Voor een deel heeft dat te maken met de professionalisering van de sector. Het aantal deelnemers ligt merkelijk hoger en winnaars worden beter ondersteund. ‘Toen ik 20 was, speelden wij in een garage waar de snaren van je gitaar meteen verroestten’, zegt Eppo Janssen, die jurylid is bij Humo’s Rock Rally en De Nieuwe Lichting. ‘Iets goed opnemen kon enkel in een opnamestudio. Nu heeft elk dorp zo'n studio en kan opnemen ook gewoon thuis. Verder zijn er tegenwoordig ook gespecialiseerde opleidingen zoals aan de Hasseltse hogeschool PXL.’

Terwijl Jan Delvaux in zijn popencyclopedie Belpop dus vaststelde dat de meeste bands van de jaren 70 en 80 het niet langer dan vijf jaar volhielden, blijkt de dEUS-generatie van de jaren 90 de eerste die van muziek haar beroep kan maken. De oude Belgische logica - gefnuikte buitenlandambities en bands die in eigen land snel rond zijn en dus met nieuw materiaal moeten komen - lijkt overwonnen.

De Nieuwe Lichting

Het gevolg: door meer mogelijkheden om op te treden, een betere infrastructuur en een waaier aan festivals kunnen bands sneller doorstromen naar de platenboer en de podia. Ander gevolg: de professionalisering verklaart ook waarom andere succesvolle wedstrijden wortel kunnen schieten. De bekendste daarvan is De Nieuwe Lichting, dat sinds 2013 jaarlijks georganiseerd wordt door Studio Brussel.

Eppo Janssen ziet toch een verschil met Humo’s Rock Rally. ‘Bij De Nieuwe Lichting gaan we meer op zoek naar iets wat goed op de radio past. Omdat de wedstrijd door StuBru wordt georganiseerd moet het binnen hun genre passen. Bij De Nieuwe Lichting houd ik altijd in het achterhoofd: het moet gedraaid kunnen worden op de radio.’

Dit jaar waren rapper Kai Wén, de Leuvense band The Lighthouse en Jeff Buckley-erfgenaam Tamino de uitverkorenen bij De Nieuwe Lichting. Hen wordt stuk voor stuk een grote toekomst voorspeld. Wie het potentieel van de wedstrijd om artiesten te lanceren wil onderzoeken, hoeft maar te kijken naar de drie winnaars van de eerste editie.

Tout Va Bien, het project van zanger Jan-Wouter Van Gestel, bracht in 2014 zijn eerste album uit en treedt dit jaar aan op de weide van Werchter. De Limburgse groep Rhinos Are People Too debuteerde dit jaar nog met Hello From The Gutters. Indiepopcollectief Soldier’s Heart hield er na een EP en een LP mee op, maar ondertussen houden de leden zich onzedig met andere muzikale projecten, zoals Warhaus.

Hoewel het credo van StuBru is dat de winnaars aan hun eigen weg moeten timmeren na de wedstrijd, is de aandacht die De Nieuwe Lichting genereert niet mis. De winnende bands worden snel ingebed in een kader van managers en boekingsagenten. Naast heel wat airplay op Studio Brussel, mogen ze deze zomer ook aantreden op Pukkelpop. Eppo Janssen is niet toevallig programmator van het festival.

Ster opgebrand

Allemaal goed nieuws voor wie jong is en muziek maakt, maar naast de vele succesverhalen van de laureaten moeten ook kanttekeningen geplaatst worden. Terwijl Humo’s Rock Rally bij zijn oprichting nog tegendraadse punkacts naar de mainstream hielp, lijkt de vernieuwing bij de huidige winnaars van muziekwedstrijden minder radicaal. Wedstrijden voor jong geweld kunnen een gevestigde orde in vraag stellen maar er ook voor zorgen dat een establishment zich in zijn eigen smaak bevestigt. In het tweede geval kunnen ze ook conformisme in de hand werken.

Verder mag het lijstje van de succesvolle bands gezien worden, maar nog langer is de lijst van bands die het niet maakten op het grote toneel. De evolutie in de sector heeft het voor artiesten zowel makkelijker als moeilijker gemaakt om op te vallen. Natuurlijk zal niet iedereen die de wedstrijden wint later een grote carrière uitbouwen: ook het aantal bands die in de marge vertoeven is groter geworden.

Maar hoe breek je dan wél door? Janssen vindt het belangrijk dat een groep zijn tijd neemt. Illustratief is een discussie met de bandleden van Warhola, Rockrally-winnaars van 2014. ‘Direct na hun winst wilde Warhola op Pukkelpop spelen, maar ik merkte dat ze nog een richting aan het zoeken waren. In sommige bands brandt een heel schoon vlammetje, maar er is nog geen vuurwerk. Het is beter voor zo’n band om pas op Pukkelpop te spelen wanneer het vuurwerk is losgebarsten.’

Yevgueni

Grote wedstrijden zoals De Nieuwe Lichting en Humo’s Rock Rally kunnen vaak te hoog gegrepen zijn voor beginnende bands. Voor de meesten is het beter om eerst enkele kleinere stappen te zetten. Om voor een eerste keer een live-publiek te bereiken is een wedstrijd als de InterFacultaire Rockrally uitermate geschikt.

De winnaar van de juryprijs krijgt twee dagen studiotijd in de studio van Het Depot. Bovendien worden finalisten meteen opgemerkt door een jury van professionele artiesten. Dit jaar zijn dat onder meer Robin Aerts van Het Zesde Metaal en Klaas Delrue van Yevgueni.

Dat de InterFacultaire Rockrally doorgroeimogelijkheden biedt voor jonge bands, bewees in elk geval al High Hi, de winnaar van 2012, die dit jaar zijn debuutplaat Hindrance uitbracht. The Herfsts, als winnaar hun voorganger, lanceerde vorig jaar zijn eersteling Gran Cavallo.

Oudere bekende winnaars passen meer in het kleinkunstimago dat de wedstrijd, vroeger het InterFacultair Songfestival, droeg. Kijk maar naar Yevgueni, toen nog Evgueni Sokolov (naar een nummer van Serge Gainsbourg vol scheetgeluiden), dat ontstaan is naar aanleiding van de wedstrijd. Ook Buurman zette zijn eerste stappen tijdens het InterFacultair Songfestival.

En lonkt Pukkelpop ook voor de winnaar van deze wedstrijd, Eppo Janssen? ‘In de eerste plaats moet de winnaar mij bereiken. Maar zelfs als het mij bereikt is het eerlijk gezegd niet zeker of ik ernaar zal luisteren. Er komt zoveel binnen. Daarom zetel ik graag in jury’s van verschillende wedstrijden, dan krijg ik meteen de kans om de bands live aan het werk te zien.’