‘Mother!’: een chaotische eco-parabel (en nog wel wat)

Wie ooit ‘Requiem for a Dream’ of ‘Black Swan’ heeft gezien, weet dat Aronofsky geen hapklare cinema voorschotelt. Ook ‘mother!’ hult zich zoveel mogelijk in mysterie; de film is in de markt gezet als ‘psychologische horror’, maar elke korte samenvatting blijft - doelbewust - bijzonder vaag.

De plot van de film laat zich dan ook maar moeilijk samenvatten. Een dichter met writer’s block (Javier Bardem) en zijn vrouw (Jennifer Lawrence) wonen in een afgelegen landhuis, dat de vrouw compleet aan het heropbouwen is, tot een ‘bijna-paradijs’. Wanneer het koppel een onverwachte gast over de vloer krijgt, gaan de poppen aan het dansen: de ene na de andere Bijbelse verhaallijn passeert de revue in een surrealistisch en bij momenten zelfs grotesk spektakel. Aronofsky grossiert in grillige wendingen die de film enerzijds erg onvoorspelbaar maken, maar anderzijds ook een moeilijk te ontwarren allegaartje, dat voor veel kijkers te hermetisch en chaotisch zal zijn. Het laatste half uur wordt de intensiteit opgevijzeld tot aan het breekpunt, met onder andere enkele scènes die de brave christen de eetlust waarschijnlijk zullen ontnemen. U merkt het vast - ook wij willen nog niet al te veel weggeven.

De opvallende artistieke keuzes van Aronofsky pakken goed uit. De soundtrack van Jóhann Jóhannsson is geen klassieke ‘film score’, maar bestaat exclusief uit enerverende, dreigende kleine geluidjes die als een soort soundscape over de film getrokken wordt. Subtiel, maar zeker aanwezig.

Jennifer Lawrence krijgt de titanische taak om quasi de hele film te dragen - de camera volgt voornamelijk haar personage, vaak in een claustrofobische close-up en met vele draaibewegingen, terwijl ze zich een weg baant doorheen de steeds meer apocalyptische setting van het landhuis. Aronofsky gunt de kijker geen breed overzichtsshot dat als adempauze zou kunnen dienen, waardoor de wanhoop van Lawrence het volle scherm krijgt. Een overtuigende rol, en dat terwijl haar personage vaak ronduit bizarre en ongeloofwaardige dingen doet. Haar tegenspeler, Javier Bardem, zet gewoontegetrouw een solide prestatie neer, zonder verder te schitteren. Dat doet een dreigende, kille Michelle Pfeiffer dan weer wel als één van de ongewenste gasten in het huis - de verleiding bekruipt je om haar zelf bij het nekvel te nemen en de deur uit te gooien.

Het grote plezier -en de grote frustratie- van de film ligt uiteindelijk in de interpretatie ervan. Aronofksy gooit de ene na de andere allegorie op je af, en de eenheid is soms wat ver te zoeken. Milieuproblematieken, genderkwesties en religiekritiek concurreren fel met elkaar om de titel van ‘hoofdthema’ van de film weg te kapen. Bewust of onbewust, die verwarring heeft haar effect op de kijker en zal voor een groot deel van het publiek de hele film ondermijnen.

Anderzijds betekent het ook dat de film uitnodigt tot discussie. Waar ‘mother!’ vaak wat ongepolijst en onaf overkomt, is de film wel een broodnodige herinnering aan het feit dat we diepgang en, waarom niet, zelfs een uitdagende ervaring mogen verwachten van een film. Tel daar het visuele spektakel bij, en je mag spreken van een aanrader.