Misogynie: de musical

Edelman Baptista beschouwt zichzelf een rechtschapen man. Hij verbiedt zijn jongste dochter, de alom begeerde Bianca, te huwen vooraleer haar oudere zus Katherina een bereidwillige vrijer gevonden heeft. Katherina's sterke persoonlijkheid en radde tong worden echter niet bepaald geapprecieerd door het lokale manvolk. De mysterieuze vreemdeling Petruchio heeft zijn zinnen gezet op haar bruidsschat, en eenmaal getrouwd begint hij zijn 'feeks' te temmen. Ondertussen proberen Lucentio en zijn dienaar Tranio via allerlei listen Bianca te winnen, al ligt ook muzikant Litio op de loer.

The Taming of the Shrew onderging door de eeuwen heen heel wat uiteenlopende adaptaties en interpretaties. Nu eens werd de kijk van het stuk op genderrollen geapprecieerd, dan weer verguisd. Vergrootte men de onderwerping van Katherina in de achttiende eeuw net, dan maakte tienerkomedie 10 Things I Hate about You er een onschuldiger steekspel van tussen evenwaardige partijen. Jonge theatermaakster Sietse Remmers ziet echter heel wat parallellen tussen Elizabethaans Engeland en het machogedrag van machtige mannen anno 2020.

Remmers slaagt er met deze voorstelling in om zonder al te veel wijzigingen een vierhonderd jaar oude tekst pijnlijk actueel te doen aanvoelen. De typische eloquente Shakespeare-dialogen zijn ingewisseld voor alledaagser jargon, subtiel doorspekt met allerhande recente vrouwonvriendelijke uitspraken van figuren als Donald Trump, Thierry Baudet en Jeff Hoeyberghs. Dat ze op dergelijk natuurlijke wijze verweven kunnen worden in 's bards basisplot is dan ook alarmerend. Toch voelt het stuk de eerste helft bijzonder luchtig aan.

Aanvankelijk eisen vooral Petruchio, Lucentio en Tranio met hun platte seksisme alle aandacht op ludieke wijze op. De acteurs zijn stuk voor stuk gedreven, en ook Tom Van Bauwel ontkleedt zijn personage Baptista met veel plezier tot vulgaire vrouwenhandelaar. Het publiek rondom ons smult ervan, wijzelf gniffelen, al is zeker niet elke grap even geslaagd. Zo voegen Baptista's musical-intermezzo's maar weinig memorabels toe en beginnen de vele doorbrekingen van de vierde wand – zowel naar muzikant Simon als de toeschouwers – al gauw te repetitief aan te voelen.

Iets te gemakkelijk en vaak worden ook tussen de scènes door geluidsfragmenten van Trump en co. afgespeeld. De verwerking van deze citaten in de dialogen was op zichzelf reeds sterk genoeg geweest. En is het niet ironisch dat een stuk over misogynie de vrouwelijke personages zo weinig aan het woord laat?

Dat laatste blijkt echter een sluwe zet van Remmers. Eenmaal Petruchio en Katherina getrouwd zijn en het effectieve 'temmen' begint, verandert het stuk radicaal van toon en focus. Was Petruchio voorheen nog vooral een seksistische narrenfiguur, dan ontpopt hij zich nu tot een psychopaat die zonder verpinken zijn bruid de grootste wreedheden aandoet. Hier en daar weerklinkt nog een ongemakkelijke lach in het publiek, maar de algemene teneur is er toch een van afschuw. Alsof een bende KVHV-studenten in plaats van een karikaturale lezing plots een gedwongen bezoek aan Jeff Hoeyberghs slaapkamer voorgeschoteld krijgt.

Remmers, die zelf de titelrol speelt, komt nu ook pas naar voren als hoofdpersonage. Het stuk eindigt met een lange, schokkende monoloog van haar die ons alvast met kippenvel naar huis stuurt. Deze is dan ook exemplarisch voor de hele voorstelling: niet zonder schoonheidsfoutjes – had Remmers hem met enkele minuten ingekort, was hij nog sterker geweest – maar tegelijk getuigend van heel wat branie, intelligentie en rechtgeaarde verontwaardiging.

Met de vele moderne referenties bewijst dit stuk dat mannelijke machtsfiguren door de eeuwen heen hun vrouwenbeeld maar weinig gewijzigd hebben. 'Varium et mutabile semper femina', herhalen Lucentio en Bianca Vergilius' versregel als mantra. De vrouw is een grillig en voortdurend veranderend wezen.Benieuwd welke gedaantes Remmers nog zal aannemen.