'Mijn films gaan meestal over onzekere, zwakke mannen in een existentiële crisis'

Tim Mielants (43), een regisseur van Belgische bodem, is dit jaar artist in focus op het kortfilmfestival in Leuven. Zijn werk varieert van hilarische kortfilms tot langspeelfilms als De Patrick en recent nog Wil. Daarenboven mag hij ook het volledige derde seizoen van de wereldberoemde Netflix-serie Peaky Blinders op zijn naam zetten. 

Veto kon samen met Mielants een kijkje achter de schermen nemen, en had het daarnaast met hem over zijn voorbereiding op een filmset en zijn toekomstige projecten.

Heeft u, in de spirit van het Kortfilmfestival, nog tips voor nieuwe makers in de filmwereld?
Tim Mielants: 'Ja, ik heb een simpele tip: blijf jezelf. Ik heb het gevoel dat studenten dat soms nog wat moeilijk vinden. Zij denken vaak te veel na over wat de mensen leuk vinden om te zien of wat ze moeten creëren, zodat het publiek hen tof vindt. Toch werkt dat vaak niet. Kijkers hebben liever iemand die radicaal voor zijn keuze gaat en doet wat hij zelf fijn vindt. Probeer niemand na te doen, maak vooral de dingen waarin je zelf echt zin hebt.'

Kortfilm versus langspeler

U heeft zelf een aantal kortfilms gemaakt, zoals The Sunflyers en Duffel. Waar gaan die over?
'Mijn kortfilms zijn eigenlijk comedy’s. The Sunflyers gaat bijvoorbeeld over rivaliserende modelbouwvliegtuigclubs. Daarna heb ik Duffel gemaakt, een kortfilm over vrouwen die ruzie maken over bouwgronden in Duffel. Daarin komen rijke mensen voor die gaan skiën in de woestijn, want daar heb je dan zogezegd geen plebs zoals in de Alpen.' (lacht) 

Gaat u die in de toekomst nog kortfilms maken?
'Ik zou in de toekomst misschien nog wel eens een kortfilm willen maken als experiment of oefening ter voorbereiding van iets anders. Maar om eerlijk te zijn: het maken van een kortfilm is moeilijk. Een goede kortfilm bedenken, schrijven en ontwikkelen… Het is iets wat veel tijd en energie kost.'

'Want ook al klinkt het wat tegenstrijdig, een kortfilm maken is niet minder werk dan een langspeler creëren, relatief gezien dan. Bovendien is er ook weinig geld voor kortfilms, een factor die het proces extra moeilijk maakt. Het is een misvatting dat kortfilms minder werk zouden zijn omdat ze minder lang duren.'

Van regie tot magie op het scherm

Hoe bent u in de filmwereld terechtgekomen?
'Door mijn moeder. (lacht) In mijn omgeving kende ik niemand die met film of iets creatief bezig was. Eén kant van mijn familie bestond uit academici, de andere kant van mijn familie waren arbeiders. Voor mij was de filmwereld iets exotisch. In die wereld leidden mensen een gelukkig leven en deden toffe dingen waarmee ik niets te maken had. Maar toen ik eindelijk goed wist wat ik wou doen, heeft mijn moeder gezegd: "Probeer het nu toch eens."'

Wat is het fijnste aan uw job?
'Je kan dat vragen aan tien verschillende regisseurs en die zullen elk iets anders zeggen. Ik vind het leuk om een film te draaien en voor te bereiden. De montage en alles wat daarna volgt, zijn iets minder mijn ding. Ik ben iemand die niet goed kan stilzitten, ik denk dat het daar een beetje mee te maken heeft.' (lacht)

Doet u veel voorbereidingswerk als u regisseert?
'Ja, ik bereid me echt heel goed voor. Ik zorg ervoor dat elk shot uitgetekend is. Ook de boog van alle personages is volledig uitgewerkt, namelijk wat zij denken en doen. Ik doe dus heel veel huiswerk (lacht), zoveel dat ik eigenlijk niet meer moet nadenken op de set.'

'Zo kan ik sneller vragen beantwoorden en ben ik ook meer op mijn gemak. Je kunt een filmset eigenlijk wel vergelijken met een examen: iedereen heeft het immers weleens meegemaakt dat je het examen niet ziet zitten omdat je niet goed voorbereid bent. Dat gevoel wil je niet hebben op een filmset.'

Merkt u veel verschillen tussen een filmset in België en in Hollywood?
'In Hollywood zijn er meer toeters en bellen en is er gewoon meer geld. Maar ondanks het grotere budget, blijft de ruimte naar creatieve vrijheid ongeveer hetzelfde in beide landen. Bovendien blijft de essentie van een film of tv-serie altijd wel hetzelfde. We willen overal een verhaal vertellen.'

Waar wilt u in de toekomst het meeste regisseren?
'Ik ga naar de plaats waar de beste scenario's zijn, of waar ik de ruimte krijg om ze zelf te schrijven. Het hangt af van wat er op mijn pad komt.'

In welke wereld willen wij leven?

Waarom denkt u dat een oorlogsfilm zoals Wil op dit moment relevant is?
'We moeten oppassen voor totalitaire regimes zoals in Rusland en beseffen wat voor consequenties zo'n regime kan hebben. We moeten ook de moeilijke vragen durven stellen aan onszelf: waarvoor willen we sterven?'

'En hoewel we die vragen nog niet hebben moeten stellen, moeten we ons inbeelden hoe het is om voor zo'n dilemma te staan, zeker met de oorlogen die nu op komst zijn. Laten we hopen dat het nooit zover komt. Dat is ook de reden waarom ik die film wilde maken. Ik dacht aan het gesprek dat ik later met mijn kinderen ga hebben. Ik vraag me af in wat voor wereld zij terecht zullen komen.'

De tagline van Wil was: 'Ik stond erbij en ik keek ernaar'. Wat betekent die zin in de context van de oorlog?
'We moeten begrijpen dat ongeveer 85 procent van de Belgen zweeg. Tien procent of zelfs iets meer collaboreerde, maar vijf procent zat in het verzet. Ik was zwaar onder de indruk dat zoveel Belgen stilzwijgend bleven in een oorlog. Vandaar ook de tagline: dat is wat wij mensen meestal doen.'

Naar welke kant zou u leunen?
'Ik denk dat niemand dat echt kan weten. Je moet ook kijken naar wat er op dat moment in je leven gebeurt. Eens je kinderen hebt, denk je op een heel andere manier na over het leven. We moeten toch wel veel respect hebben voor het Belgische volk tijdens de oorlog. In 1942 was het quasi ondenkbaar dat Duitsland de oorlog zou verliezen.'

'Als je niet weet wat de dag van morgen brengt, dan denk ik dat je eieren voor je geld kiest, en zeker als je kinderen hebt. Om die reden zou ik waarschijnlijk wel bij die 85 procent horen. Maar mocht ik zo jong zijn als jullie, dan zou ik natuurlijk bij de Witte Brigade, het verzet, zitten.' (lacht)

In films of tv-series van uw hand komen vaak gevechtsscènes voor, denk maar aan Peaky Blinders. Hoe portretteert u die?
'Geweld is een uitdrukking van zwakte en onmacht. Ik wil vooral een emotionele kracht in beeld brengen, eerder dan een puur fysieke confrontatie. Geweld is tenslotte iets heel psychologisch. In Wil wordt er gevochten uit pure onmacht. Ik portretteer voornamelijk de innerlijke woede van de personages.'

Schrijft u vaak het scenario met acteurs al in uw achterhoofd?
'Ja, dikwijls. Bij Wil was er niet veel casting meer nodig, behalve voor het personage van Yvette. Ik had echt geen idee wie haar kon portretteren. Meestal cast ik zelf de uiteindelijke acteur, zo leer ik zelf ook bij over de rol. In het buitenland gebeurt de casting vaker in samenspraak met de producent.'

Hoe verhouden de rollen van Wil (Stef Aerts) en Lode (Matteo Simoni) zich met de echte acteurs?
'Wil staat niet ver af van Stef. Tijdens de laatste razzia in de film kon hij echt spelen hoe hij in elkaar zit. Het was eerder een zoektocht naar het onzekere jongetje in hem boven te brengen. Eenmaal hij dat gevonden had, wist ik dat het goed kwam.'

'De uitdaging bij Matteo was om hem wat meer ingetogen te doen acteren, aangezien hij dikwijls uitvergrote personages speelt, zoals in Zillion. Bovendien zijn Stef en Matteo hele goede vrienden, dus die magie krijg je erbij.'

Er zijn verschillende lovende recensies verschenen over Wil. Doet dat iets met u?
'Er mogen honderd mensen naar mij komen en zeggen dat het fantastisch was, maar als één iemand het niet goed vond, dan blijft die kritiek in mijn hoofd rondspoken. Dat vreet veel energie, maar dat is menselijk. Mijn vrouw wordt daar helemaal zot van: "Stop nu, ge zijt er al een hele dag over bezig!"' (lacht) 

Welke toekomstige projecten mogen we nog verwachten?
'Er komt nog een film aan met Cillian Murphy (de hoofdrolspeler in de Netflix-serie Peaky Blinders, waarvan Mielants het derde seizoen regisseerde, red.), Small Things Like These. Ik kreeg ook de vraag om iets met Star Wars te doen, maar dat is mijn ding niet.'

'Het is niet mijn droom om grote Hollywood-extravaganza’s te maken. Integendeel, meestal gaan mijn films over onzekere, zwakke mannen die in een existentiële crisis zitten. (lacht) Misschien is dat door heel dat woke-fenomeen, dat mannen niet goed weten welke houding ze moeten aannemen.'