'Machines' op DOCVILLE: menselijke machines in een Indische textielfabriek

Via de prachtige cinematografie van Rodrigo Trejo Villanueva, waarvoor deze film een award heeft gewonnen op het Sundance Film Festival, wordt de toeschouwer direct in het zware fabrieksleven gegooid. Dreunende machines, vieze, magere lichamen en werk dat alsmaar doorgaat. De werknemers werken niet alleen in de fabriek - ze leven er ook. Zo slapen ze soms op de bergen stof ter plaatse en schrobben het zojuist opgedane vuil krachtig van zich af op een spoelplaats, waar ook de chemische verfstoffen naartoe vloeien.

Om te overleven moet er minstens 12 uur per dag gewerkt worden, om iets te kunnen sparen zelfs meer. Vrije tijd bestaat niet voor deze mensen. Evenmin kunnen ze plannen maken voor een betere toekomst voor henzelf.

'Een machine kan geen 36 uur per dag draaien', spreekt een werknemer, en hoewel je even denkt dat het over de machine gaat die ritmisch tekeergaat op de achtergrond, heeft deze uitspraak wel degelijk betrekking op de werknemer zelf. De mensen in Machines verworden voor je ogen tot machines. Machines die urenlang draaien met slechts een klein beetje hoop als brandstof.

Zo vertelt een jongen van circa 13 jaar, volledig gewend aan het zware arbeidersleven, trots aan de interviewer dat, hoewel zijn buikgevoel hem bij de poort van de fabriek ontraadde om binnen te gaan, hij elke dag komt en al werkend leert. Dat omdat kinderen alles sneller leren, en hij zodoende later alles zal weten over de machines en overal kan gaan werken. Niemand wil deze jongen van zijn kinderlogica ontdoen, ook al is de hoop bij de toeschouwer inmiddels al even verdwenen.
Regisseur Jain heeft Gujarat op geen enkele wijze mooier gemaakt dan het is. Geen romantische kameraadschap in tijden van armoede. Geen spoor van liefde, of zelfs van compassie. De enige troost is te vinden in de acceptatie die de meeste arbeiders kunnen opbrengen voor hun leven en het stilzwijgend samenwerken aan eindeloze taken.

Toch bezit Machines enorm veel schoonheid. Van prachtige stillevens van de arbeiders die lijken te dansen met hun zelf geverfde stoffen tot een stroom van verglijdende stoffen en liters verf. Deze beelden worden vervolmaakt door een fantastisch sound-design door Susmit Nath, waardoor je alle elementen in de fabriek niet alleen kunt horen, maar ook lijkt te voelen en ruiken. Zodoende dommel je even weg bij het op monotoon fabrieksgeluid gemonteerde golven van witte lakens over een soort lopende band, net als het kleine jongetje dat de machine moet bedienen.

Maar Machines laat de bezoeker niet lang slapen. De helden van deze film roepen je terug in de realiteit, in hun realiteit welteverstaan, waar tot op heden geen verandering in is gebracht.