Literair waterballet met Deelder en Lanoye

Op 14 februari 1984 vond er een fuif plaats in Leuven. Niets bijzonders, denkt u? Denk opnieuw! Die fuif was namelijk het startschot van Behoud de Begeerte, een organisatie die literatuur naar het podium haalt. Hun producties Saint Amour en Geletterde Mensen doen vast een belletje rinkelen.

Een dag na die fuif mocht een aanstormend talent, een zekere Tom Lanoye, samen met Jules Deelder het theater onveilig maken. Exact dertig jaar later doen ze dat nog steeds. Lanoye is allang niet meer aanstormend en behoeft geen inleiding. Deelder is een icoon dat boven de Moerdijk als geen ander jazz en poëzie ademt. Bovendien valt de helft van de Nederlanders in slaap op een kussen waarop één van zijn gedichten is gedrukt:

Frigoboxtoerist

De voorstelling van Lanoye en Deelder bracht het werk van Tom en Jules tot de essentie. Hun best of was uitstekend voorbereid en liep als een trein. De trein van Lanoye leek als bestemming Blankenberge te hebben. Gekleed als een onvervalste frigoboxtoerist contrasteerde hij mooi met Deelder die, strak in het pak, iets weg had van een kruising van Darth Vader en Jack the Ripper.

Ook in hun manier van lezen staken beide heren mooi tegen elkaar af. Deelder is een onstuitbare spraakwaterval. Hij klatert aan een ontstellend tempo. Lanoye is dan weer eerder een woordenfontein. Hij bruist en een eruptie is zelden ver weg. Hemeltjelief, waterpret dat wij hebben gehad!

Kut

Lanoye bracht onder andere het hilarische stuk over masturbatie uit zijn roman Kartonnen Dozen. Hij beschrijft daarin vurig hoe hij een orgasme probeert uit te stellen door aan platgereden vogeltjes te denken. Als dat niet meer werkt, denkt hij aan gevilde konijnen of het gezicht van N-VA-politica Liesbeth Homans. Van een kwinkslag naar de politiek is hij nooit vies.

Toen hij iets te lang doorboomde over masturberen en de herenliefde, riep Deelder hem resoluut tot de orde. “Ik mis de kut!” Waarna hij ons overspoelde met zijn heerlijke stroom aan synoniemen voor het vrouwelijk geslachtsorgaan.

Nadat dat was rechtgezet, kon het serieuzere werk beginnen. Zelfs de Balkanoorlog werd in poëzie gegoten. Ook nostalgie en zelfspot waren gesmaakte ingrediënten. Kortom, een hutsepot met de liefde voor het woord als basis.

Toekomst

Deze avond bewees ook dat Behoud de Begeerte na dertig jaar niet alleen achteruit moet kijken. Er komt weliswaar een boek en een expo om dat te doen, maar de grootste begeerte ligt nog in het verschiet.

We kijken alvast uit naar Geletterde Mensen met Jeroen Olyslaegers en Joost Vandecasteele later dit seizoen.

Deelder en Lanoye toonden dat woorden liefkozen meer is dan ze voorlezen. Met kinetische typografie, streepjes muziek en onderling gekscheren, werd de standaard weer hoog gelegd. De fuif, die startte op Valentijn 1984, is nog steeds niet afgelopen. Zet die plaat vooral niet af.