Liggen op het Ladeuze

The Silent Sky Project van kunstenaar Rob Sweeren staat op het kunstenfestival Artefact met als thema Up in the Air. In 2004 begon Sweeren de wereld rond te trekken om op verschillende plaatsen mensen op de grond te laten liggen en samen een half uur in stilte naar de lucht te laten staren. In Leuven voerde hij de performance voor de 69e keer op.

“Je merkt de culturele verschillen bij op de grond liggen en naar de hemel kijken,” vertelt de kunstenaar over zijn project. “Hier maken we ons zorgen over wat we zullen doen als het begint te regenen, maar in de favela (krottenwijk, red.) in Brazilië vroegen ze zich af wat we zouden doen als het schieten begon. Op de grond liggen is dan sowieso de beste optie,” lacht de kunstenaar.

Sweeren deed eerder ook Israël, Palestina en Moskou aan. Al noemt hij zichzelf geen politieke kunstenaar. “Horizontaal vinden er veel conflicten plaats, omdat mensen hun grenzen willen beschermen. Maar bij het verticale vallen al die problemen weg. Tijdens de performance ontstaat er een eiland van stilte door alle mensen die naar boven kijken.”

Motregen

Op de dag van de performance was het al de hele tijd aan het regenen en ijskoud. Er was even twijfel of alles wel zou doorgaan gezien de barre weersomstandigheden. Ik hoopte dat dat zo zou zijn, want ik had beloofd om mee te doen.

Het regende niet hard genoeg, dus een beetje tegen mijn zin legde ik me neer. Het was gek, want van zodra ik lag verdween de wereld om me heen. Ik hoorde voorbijgangers zich afvragen wat we aan het doen waren en voelde me eerst nog idioot. Gaandeweg vergat ik alle dingen en raakte ik gefascineerd door de lucht: ik had nog nooit gezien dat de wolken zo veel bewegen.

Toen het halve uur liggen en staren erop zat, was ik verrast. De tijd was snel voorbijgegaan, daar in de kou en in de motregen. Ik was ook verrast omdat ik me niet “specialer” voelde. Ik had er misschien op gerekend iets dieps bij te leren over het leven en dat leek niet het geval.

Bij het gesprek achteraf wisselden de deelnemers hun ervaringen uit. Opvallend was dat iedereen datzelfde halve uur op de meest uiteenlopende manieren had beleefd. Sommigen voelden zich beschermd door de groep, anderen vonden de aanwezigheid van de groep net storend. Iemand had last van het zonlicht. Ze vertelde dat het leek alsof ze naar vuurwerk aan het kijken was. Er was slechts één iemand die niet had genoten van het halve uur. Misschien waren alle criticasters al weg.