reportage> verslag: Ithaka 2019
Ithaka, een heilig huisje
LOKO’s jaarlijks cultureel hoogtepunt, Ithaka, is weer aan de gang in Leuven. Ditmaal streek het festival neer in het oude klooster van de Broeders van Liefde. Ook wij deden onze intrede.
Bij binnenkomst wordt men opgewacht door grote doeken met de namen van de kunstenaars. Opvallend is dat het er ‘slechts’ dertien zijn dit jaar, volgens een scherp oog minder dan anders. De kwaliteit is er niet minder om, merken we al snel.
Toegegeven, niet elk werk is al ‘volgroeid’, maar dat kan haast niet anders. Veel kunstenaars studeren immers nog of zijn pas afgestudeerd, en hebben vaak speciaal voor Ithaka iets gecreëerd. De coördinatoren van LOKO Cultuur, Willem Vanderhoydonks en Jasper Tweepenninckx, omschrijven de situatie als het kraken van een gebouw - iedereen palmt een ruimte in, en gebruikt die als tijdelijke woonst.
Soms weten we niet of de nieuwe of oude krakers verantwoordelijk zijn voor elementen, zoals bij de penetrante geur die Cecilia Rebergens Lineair A omgeeft. De kunstenares wilde met haar doek, waar de tekens van de nooit ontcijferde taal Lineair A op zijn geschilderd, het falen van de mens indiceren. Qua betekenis past de geur er dus misschien wel bij. Hoewel we dus niet heel lang willen blijven staan, is het werk dat eigenlijk wel waard. Het grote doek heeft iets weg van een oude tekstrol, en toont ons het positieve van het feit dat we sommige dingen nooit zullen begrijpen; de fascinatie kan blijven bestaan.
Eveneens fascinerend is het prachtige werk van Angyvir Padilla. Voor Ithaka toont ze keramische sculpturen, samen met gezang, trillingen en wit licht. Inspiratie haalde ze uit de maan, maar het is vooral de ervaring waar het Padilla om te doen is. Enigszins mysterieus en zeer kalmerend. Een perfect middelpunt.
Deze kalmte vindt zijn tegenpool in het werk van Adriaan Marin: etsen die door het zwart-wit op het eerste zicht misschien niet zo druk ogen, maar als je naderbij komt een wirwar van beelden en emoties tonen. Je kunt er uren naar blijven kijken en dan nog steeds nieuwe elementen ontdekken. We zouden de etsen het liefst direct inpakken en meenemen.
Pierre Coric toont dan weer een heel strak werk, met AA-ZZZZZ: boeken met alle lettercombinaties, van AA tot ZZZZZ. De boeken zijn zowel esthetisch mooi, als een eerbetoon aan taal en alle lettercombinaties. Bezoekers kunnen woorden die ze herkennen omcirkelen met een rode pen, maar de onzinnige lettercombinaties zijn misschien net zo interessant.
Te goed en toch waar
Martins Rozenfelds sluit aan bij de herhaling van Coric. Hij creëerde met Etc. een lijn replica’s van replica’s, waardoor de vorm volledig verandert. Een beetje zoals het fluisterspelletje dat kinderen spelen, waarbij een frase volledig transformeert. Een mooi vormexperiment, dat prachtig is opgesteld in de ruimte. Rozenfelds had veel geluk met zijn kamer: haast elke bezoeker neemt hier zijn obligatoire Ithaka-foto.
Ook Charlotte Decruyenaere’s werk Too Good To Be True is bijzonder goed gepositioneerd. In een grote ruimte staan verschillende lichtboxen, een knipoog naar de reclame-industrie, met daarop instagramfoto’s. Decruyenaere toverde zichzelf om in een insta-alterego, Stella Spetto, en toont zowel enkele van de resultaten als het hele proces dat voorafgaat aan zo’n veel gelikete en gehypete foto. De heteroman in onze groep benadrukt vooral dat Decruyenaere's werk uitblinkt in kleurcombinaties. Jaja.
Voor de titel van hoogtepunt moeten de kunstenaars echter vechten met het gebouw zelf, en dan vooral de kapel waarin de bar gevestigd is. Op de eerste avond zit deze bar afgeladen vol met zeer divers publiek voor de poëzie- en wijnavond, mede georganiseerd door de studenten van Kring Babylon. De dichters en literatuurminnaars volgen elkaar rap op om hun gedicht voor te dragen en een genereus applaus te ontvangen. Er wordt gedeclameerd in het Nederlands, Engels en zelfs Deens en Hongaars, en de poëten proberen elkaar te overtroeven in overgave. Het is dan ook hier dat de haven van Ithaka echt bereikt wordt. In de woorden van Vanderhoydonks en Tweepenninckx: ‘We zijn eindelijk terug thuis.’