KUNSTIGE PROFFEN KATRIEN KOLENBERG
In de doorsnede van kunst en wetenschap: 'Kunst komt steeds vaker op de agenda van universiteiten te staan'
In 'Kunstige Proffen' zoekt Veto professoren op die buiten hun vakgebied de tijd vinden om creatief bezig te zijn. In deze editie is het de beurt aan professor Sterrenkunde en Wetenschapscommunicatie Katrien Kolenberg, die van vele kunstzinnige markten thuis is.
Wie zo nu en dan eens een TED Talk op YouTube kijkt of naar het Radio 1-programma De Wereld van Sofie luistert, is misschien Katrien Kolenberg al tegengekomen. De professor Astrofysica aan de VUB en Wetenschapscommunicatie aan de KU Leuven spreekt zowel graag over wetenschap als over kunst, en wijdde haar carrière toe aan kunsten in de wetenschap brengen, en omgekeerd.
Kunst als dagelijkse bezigheid
Naast haar werk als wetenschapper, is Katrien Kolenberg ook op een dagelijkse basis bezig met kunst, en dat in verschillende vormen. Zo schildert, tekent en speelt ze cello. Ook werkte ze vaak aan tentoonstellingen, waar ze dan bijvoorbeeld kunstinstallaties maakte.
'Ik wilde geen sterrenkunde in een hoekje bedrijven'
'Al lopen voor mij die verschillende vormen van kunst door elkaar', vertelt Kolenberg, 'net zoals de kunst regelmatig door de wetenschap loopt. Kunst komt ook steeds vaker op de agenda's van universiteiten te staan.'
Zo vindt de professor in die creatieve bezigheden een mooie toevoeging voor de 'exacte' wetenschap van de asteroseïsmologie — de wetenschap die zich bezighoudt met het analyseren van de interne structuur van sterren die variëren in lichtsterkte — waar haar onderzoek op gericht is.
De wereld vatten met tekenen
Dat artistieke zit er bij haar al sinds haar kindertijd ingebakken. 'Ik ben heel jong begonnen met kunst omdat ik dingen wilde vangen met een lijn', zo herinnert ze zich. 'Door te beginnen met tekenen ontdekte ik hoe het voelde om het denken los te laten. Ik zie het als een manier om met ons eindige bestaan om te gaan.'
Al snel kwam haar wetenschappelijke feeling in de buurt van haar creativiteit. 'Die vraag was voor mij ook meteen de drijfveer om me met sterrenkunde en fysica te gaan bezighouden: "hoe zit dat hier nu allemaal in elkaar?" Je weet dat het nooit helemaal zal lukken om alles te begrijpen, maar je doet toch alvast een poging.' (lacht)
Vluchten in de kunst
Toch is het niet altijd evident om met twee verschillende disciplines op een even intense manier bezig te zijn. Haar studie dwong Kolenberg nochtans meermaals dat onderscheid tussen kunst en wetenschap te maken. 'Tijdens mijn studie was ik met beiden in even sterke mate bezig, wat ook wel zo bleef tijdens mijn doctoraat. Er zijn echter makkelijkere en moeilijkere fases tijdens je doctoraat. Wanneer ik eens vastzat in het wetenschappelijke, vluchtte ik regelmatig in die kunst.'
'Als ik een wetenschappelijk artikel schrijf, wordt dat waarschijnlijk maar door een honderdtal mensen op deze wereld gelezen en begrepen'
'Maar ik merkte dat als ik een doorbraak wilde maken in mijn doctoraat, ik een balans zou moeten vinden tussen mijn twee passies', blikt Kolenberg terug. 'Zo is kunst als het ware geen vlucht, maar zorgt die voor een balans met mijn wetenschappelijk werk.'
Door haar vakgebied van de sterrenkunde deels een andere invulling te geven, lukte het haar een balans te vinden. 'Ik had aan mezelf beloofd dat ik na mijn doctoraat zou gaan reizen', vertelt ze. 'Ik wilde geen sterrenkunde in een hoekje bedrijven. Dat leidt misschien tot meer doorbraken, maar ik wilde mijn vakgebied ook naar de buitenwereld brengen.'
Directe connectie
De rode draad doorheen alle activiteiten van professor Kolenberg is dan ook de directe interactie met mensen. 'Als ik een artikel schrijf waar ik twee jaar aan bezig ben geweest, wordt dat waarschijnlijk door een honderdtal mensen op deze wereld gelezen en begrepen.'
'Als ik daarentegen een school organiseer, bijvoorbeeld in een land waar er nauwelijks professionele sterrenkunde bedreven wordt', zegt Kolenberg, 'ga ik veel meer directe interactie aangaan. Overal kijken mensen naar boven, en als ik de mensen daar iets kan bijbrengen of doorgeven, heb ik meer het gevoel dat er een connectie is. Daar ben ik naar op zoek. Via kunst en wetenschapscommunicatie kan ik die connectie makkelijker bereiken.'
Toch wil ze benadrukken dat ze het onderzoek niet zou kunnen opgeven: 'Ik merk toch wel dat dat iets is dat mij enorm voedt. Ik hou er wel van mezelf terug te trekken in onderzoek en me volledig te focussen op iets, al heb je meer directe voldoening wanneer ik sneller iets kan delen. Dat kan ik als professor doen, of via andere projecten. Uiteindelijk wil ik altijd graag iets doorgeven.'
