'Ik probeer altijd een balans te vinden tussen maat­­schapp­elijke betrokkenheid en artistieke vrijheid'

Het Internationaal Kortfilmfestival liep dit jaar van 29 november tot 7 december, met Fien Troch als artist in focus. Voor haar heeft het festival een speciale betekenis: precies 25 jaar geleden won ze er haar allereerste prijs voor de kortfilm Wooww. 'Hier zijn roept veel herinneringen op bij mij', vertelt ze. 

'Die eerste prijs winnen bracht een overweldigende euforie met zich mee die ik nadien nooit meer ervaren heb, behalve misschien in Venetië.' Troch won daar in 2016 de prijs voor beste regie met haar langspeelfilm Home, over de 17-jarige Kevin die na de jeugdgevangenis bij zijn oudere tante en nonkel gaat wonen. Vorig jaar stond ze er opnieuw op de rode loper met Holly, waarin een 15-jarig meisje een dodelijke brand lijkt te hebben voorspeld. 

Kort versus lang

Hoewel Troch nu focust op langspeelfilms, hebben kortfilms nog steeds een speciaal plekje in haar hart. 'Het is een veel compacter proces en vraagt minder middelen. Ik zou graag nog eens een kortfilm maken, niet alleen uit nostalgie, maar om artistiek te experimenteren.'

Wanneer ze terugkijkt naar haar eerste kortfilms, ziet ze hoe haar aanpak als regisseur door de jaren is veranderd. 'Ik liet acteurs toen veel meer hun eigen ding doen,' geeft ze toe. 'Ik was begin twintig en werkte met grote namen zoals Els Dottermans en Peter Van den Begin. Ik was onder de indruk van hun talent en dacht: ze spelen goed, dus het is goed.' 

Nu realiseert Troch dat ze destijds minder haar eigen stempel drukte. 'Vandaag zou ik veel bewuster keuzes maken en hun meer richting geven. Maar dat hoort bij het groeiproces van een regisseur.'

Inspiratie

Aanvankelijk wilde Troch zelf actrice worden. Maar toen ze niet toegelaten werd tot de Toneelschool, besloot ze Regie te studeren aan Sint-Lucas in Brussel. 'Tijdens die opleiding ontdekte ik dat mijn passie lag in het zelf maken van films. Het was alsof alle puzzelstukjes op hun plaats vielen.'

In haar vroegere werk stonden vooral persoonlijke thema's centraal. 'Ik denk dat mijn eerste films vooral uit spontane thema’s kwamen, zoals dingen uit mijn eigen leven of herinneringen,' vertelt Troch. 'Maar naarmate ik meer langspeelfilms begon te maken, merkte ik dat ik minder uit mijn eigen leven kon halen, omdat je dat al een beetje "opgebruikt" hebt.' 

Dat terwijl Troch in recentere films zoals Holly  juist de maatschappelijke thema's opzoekt. 'Mijn leven in Brussel heeft me bewuster gemaakt van wat er in de samen­leving speelt. Toch probeer ik altijd een balans te vinden tussen maatschappelijke betrokkenheid en artistieke vrijheid.'

Boeken, schilderijen en muziek voeden daarnaast haar creatieve proces. 'Ik schrijf soms een enkele zin op die me raakt, en dat wordt dan het zaadje voor een idee,' zegt ze. Films probeert ze vooral technisch te bekijken. 

'Filmmakers kunnen mij wegblazen, maar ik probeer ze ook zo snel mogelijk te vergeten. Lost Highway van David Lynch heeft me ooit zo diep geraakt dat ik dan ook probeerde om een donker onderbewustzijn in mijn films te creëren. Maar Lynch kan je niet nadoen. Je moet dat kunnen loslaten en je eigen stem terugvinden.'

Die stem laat Troch horen door terugkerende thema’s in haar werk, zoals de complexiteit van menselijke relaties en de impact van eenzaamheid. 'Dysfunctionele gezinnen spelen vaak een rol in mijn verhalen. Mijn kortfilm Maria was echt een oefening voor mijn latere film Een ander zijn geluk. Rijke mensen in een rijk milieu, waar eenzaamheid en verdriet overheersen, maar dat compenseren door geld uit te geven. Dat idee is iets wat in veel van mijn werk terugkomt.'

Filmmakers van de toekomst

De toekomst van de Belgische film ziet er volgens Troch rooskleurig uit. 'Vlaanderen is een echte kweekvijver voor talent. We geven veel mensen de kans om te mogen proberen. Dat is enorm belangrijk als we internationaal succes willen bereiken.'

Aan studenten die dromen van een filmcarrière geeft ze duidelijk advies: 'Kijk zoveel mogelijk films, van alle genres en tijdperken. Maar voed je ook met literatuur, kunst en het echte leven. Ontwikkel je eigen visie en wees trouw aan jezelf. Niemand zit te wachten op een cliché. Als je iets authentieks maakt, zullen mensen daarop reageren. Het is aan jou om hen te verrassen.'