IFTf Historia: Het Vagevuur der amnesie

Purgatorio opent met een grauwe moord in een guur decor. Het licht dat schemerig over de scène flikkert valt uit net voor het dodelijke schot wordt afgevuurd, wat de eigenlijke moord onder een black-out verbergt. De scènes komen steeds terug, telkens iets meer prijsgevend van wat eraan vooraf ging. Alsof het publiek zich telkens net iets meer herinnert.

Herinneren doet moordenaar van dienst Leonard (Jens Borgions) echter niet. 'Na vijf minuten ben ik alles alweer vergeten. Ik heb een afwijking: geheugenverlies', herhaalt hij tot ergernis toe. Het enige dat hij zich herinnert is dat hij weduwnaar is. Dat zijn echtgenote verkracht en vermoord werd, en dat hij faalde om dit te voorkomen. Hieraan wijt hij zijn geheugenverlies. Het enige doel dat hem nog rest is wraak op de dader, ene John G.

Complexe structuur

Purgatorio is een bewerking van Christopher Nolans debuutfilm Memento, vooral bekend omwille van de omgekeerde vertelstructuur. Historia neemt het plot, de dialoog en structuur van deze film getrouw over: de meeste scènes uit de film zijn ook op het podium te zien.

Ze slagen er goed in om Memento’s complexe verhaalstructuur op de scène te brengen. Een sterke prestatie, aangezien een dergelijke structuur makkelijk in wanorde kan vervallen. Soms zijn er wel enkele onduidelijke scènes in onze ogen, zoals de herhaaldelijke intervallen op Nathalies kamer in het tweede bedrijf, waarvan de betekenis voor het plot niet altijd duidelijk is. Op momenten als deze was het nagenoeg noodzakelijk de film gezien te hebben.

Waar het plot van Memento uiterst getrouw gevolgd wordt, durft het stuk zich qua stijl wel van het bronmateriaal te distantiëren. Purgatorio focust niet echt op spanning of een spannende ontknoping, maar wil vooral Leonards aftocht in het dal van zijn geheugen volgen. In dit opzicht heeft het stuk meer weg van Dante dan van Memento.

Tussen realiteit en koortsdroom

Getergd door schuld, wraak en een falend geheugen dwaalt Leonard door zijn persoonlijke vagevuur. De reële wereld rondom hem heeft echter ook veel weg van een vagevuur. Historia’s decor is schimmig en guur, van louche bars tot groezelige motels. Leonard en de andere personages dwalen rond in een wereld waar het eeuwig nacht lijkt en het ieder voor zich is.

Deze donkere en verlaten sfeer is een van de sterkste punten van het stuk, en een knappe prestatie van Historia’s team. Wanneer Leonards echtgenote (Flore Aerts) als een schim over het podium zwerft, verstild onder een donkerblauw schemerlicht, roept de scène het beste uit Suspiria op. Koortsdroom en realiteit vermengen met elkaar, wat Purgatorio een constant dreigende en gejaagde atmosfeer geeft.

Met als enige houvast enkele foto’s, wat verfrommelde notities en een lichaam vol tattoos die de dood van zijn vrouw tastbaar maken, schuimt Leonard een wereld vol onbekenden af. Zijn zoektocht begint en eindigt bij Teddy (Dieter Lockefeer), een voormalig agent met dubbele motieven.

Bij de ondoordringbare Natalie (Marie Bossuyt) hoopt Leonard dan weer hulp maar ook intimiteit te vinden; haar doeleinden blijken echter complexer. De meest standvastige figuur lijkt nog de ietwat uitgeleefde Burt, die een al even vervallen motel uitbaat. Ward Lammens speelt deze rol met humor en gevoel voor timing, in al zijn scènes trekt hij de aandacht naar zich toe. Een knappe acteerprestatie.

Gedurfde keuzes

Een stuk als dit vergt van de acteurs dat ze intense emoties overbrengen en karakterrollen spelen – de corrupte flik, de flamboyante drugsdealer etc. Dit is niet eenvoudig en het acteerwerk is hierdoor soms wat houterig dan weer over the top. Historia heeft het zichzelf niet gemakkelijk gemaakt op dit vlak, maar we waarderen de durf die ze toonden. De sterke plotstructuur en het duidelijke concept zorgen ervoor dat dit geen obstakel wordt. De personages doen soms opzettelijk zelfs wat vlak aan, ondoordringbaar zoals ze voor Leonard zijn.

Toch is het spijtig – en dit is een constante doorheen de voorstelling – dat Purgatorio nogal vaak terugvalt op schreeuwen om intensiteit te creëren. In dezelfde trend: de twee actiescènes zijn spectaculair uitgevoerd, maar de meer intieme momenten zijn vaak intenser en waardevoller binnen het stuk. Bijvoorbeeld wanneer Leonard op Natalies kamer zijn twijfels deelt of aan een prostituee (Lena De Wolf) vraagt om zijn vrouw te imiteren. Deze toon had Purgatorio vaker mogen aanslaan.

Historia bracht een getrouwe bewerking van Memento, maar slaagt er wel in hun versie een duidelijke eigen sfeer en look te geven. Deze originele invulling is de boeiende kern van het stuk. Ongeacht wat wisselvallig acteerwerk bij momenten en enkele onduidelijke scènes, brengt Purgatorio succesvol een uiterst moeilijke verhaalstructuur op het podium. Durf loont, en Historia zet het IFTf in met een geslaagde voorstelling.