IFTf Bios: Kracht door discipline, kracht door solidariteit, kracht door actie

Met ‘De Golf’ vertaalde Bios het sociale experiment van Ron Jones uit 1967 naar een hedendaagse Leuvense setting. Jones wilde zijn studenten duidelijk maken dat een fascistische dictatuur minder ver van hun bed lag dan ze zelf dachten. Dat deed hij door zijn eigen mini-dictatuur op te richten in de klas: De Derde Golf.

In Bios’ bewerking staat niet een klas middelbare scholieren centraal, maar een groep Leuvense eerstejaarsstudenten. Wanneer de primus van de klas, Marjan, in twijfel trekt dat een dictatuur à la Nazi-Duitsland nog mogelijk is in onze huidige kennismaatschappij, neemt de docent van de groep de proef op de som. Wat begint met enkele duidelijke regels: rechtstaan voor je vragen stelt, de docent enkel aanspreken met ‘mevrouw De Belder’, bondig antwoorden op vragen; eindigt met een losgeslagen studentenbeweging die geweld en uitsluiting zaait.

Die actuele insteek zorgt er ook voor dat bepaalde uitdagingen handig opgelost konden worden. De filmprojecties en Messenger-fragmenten vermijden voor een groot deel de eentonigheid die gepaard gaat met het vaste stramien van studenten die binnenkomen en les volgen. Ze kunnen echter niet vermijden dat het stuk ietwat langdradig aanvoelt. Vooral in het begin komt het wat traag op gang. Dat komt onder meer door een gebrekkige verstaanbaarheid omwille van de articulatie van sommige acteurs en de akoestiek van het oude auditorium. Inwisselbare dialogen over klasgenoten en saaie lessen kunnen entertainend zijn mits de nodige humor, maar wanneer de meeste grappen verloren gaan door een krakende vloer, is het erg moeilijk om je aandacht erbij te houden.

Naarmate de voorstelling vordert, verbetert het tempo wel. Hoe strakker de studenten zich moeten gedragen in het kader van het experiment, hoe strakker ook hun tekstzegging wordt. Vanaf de machtsgreep van Willy, het kneusje van de klas, versnelt ook het tempo en stijgt de spanning heel sterk. Daarnaast wordt het stuk visueel ook veel strakker wanneer de acteurs zich uniformer beginnen te gedragen. De scène waarin ze het publiek langs achter omsingelen, is een sterk visueel hoogtepunt.

Een minpunt van de voorstelling zit ‘m wel duidelijk in de tekstbewerking. Die schommelt namelijk te sterk tussen eerder informele dialogen die bij momenten nogal slordig aanvoelen en gesprekken die dan weer net te houterig overkomen. In de meer dramatische scènes, zoals de scène waarin twee studenten de macht van De Golf willen ondermijnen, zorgen een overdreven articulatie (denk daarbij aan eind-n’en) en repetitieve handgebaren ervoor dat het geheel nogal onnatuurlijk aanvoelt.

Bios doet met De Golf een verdienstelijke poging om het publiek onder te dompelen in de dreigende sfeer van het opkomende fascisme en de kracht van een collectieve beweging. Ondanks de uitdagingen die de ruimte met zich meebracht en het houterige spel van sommige acteurs, zette Bios een actueel stuk neer met een beklijvend slot.