Het waarom van alternatieve albumreleases

Op vrijdag 18 november concerteert Mauro Pawlowski met zijn Nederlandstalige project de Maurits Pauwels Groep in Het Depot. Op zich geen wereldnieuws, ware het niet dat Pawlowski stuntte door zijn debuut EP uitsluitend aan te bieden op de koopjessite 2dehands.be.
Een onorthodoxe, verrassende manier om muziek uit te brengen geraakt steeds meer in zwang. Zo liet Radiohead zijn fans kiezen hoeveel ze wilden betalen voor het album In Rainbows. Zo bracht ook de Leuvense indie pop band The Lighthouse recent haar single Hollywood uit in gamevorm. Vernieuwen die initiatieven de muzieksector of zijn het de laatste stuiptrekkingen van een slinkende albummarkt?

Mag ik uw aandacht?

Muziek maken was nog nooit zo eenvoudig. Met simpel verkrijgbare software en apparatuur neem je muziek op en deel je het kosteloos met de wereld via YouTube of Soundcloud, zonder bemoeienis van een platenmaatschappij. De democratisering van het opnameproces laat je als artiest toe om zelf aan de slag te gaan, maar brengt ook een overaanbod aan muziek met zich mee.

Om op te vallen in dat overaanbod, wordt de creativiteit en originaliteit van een albumrelease steeds belangrijker. 'Het is moeilijker dan ooit om muziek effectief tot bij een doelpubliek te krijgen', zegt Jan Pauly van de organisatie Poppunt. 'Vandaar dat enige creativiteit bij een release de nodige aandacht kan genereren. Het is eigenlijk een pure noodzaak geworden.'

Toch is de vaak geciteerde term 'creativiteit' geen toverwoord dat tot de gouden graal leidt. Tegenover ieder geslaagd voorbeeld van alternatieve release kunnen 100 pogingen geplaatst worden die een stille dood sterven.

Het succes is daarenboven sterk afhankelijk van de status van een artiest. 'Ik vind het een fantastisch statement van Mauro, maar hij kan die stunt uithalen omdat hij zijn reputatie mee heeft. Als een jonge band zijn debuut op 2dehands.be gooit, zal het effect allicht een stuk kleiner zijn', zegt Nico Kennes van Kunstenpunt, een organisatie voor de ontwikkeling van de beeldende kunsten, muziek en podiumkunsten.

Nieuwe rol voor platenmaatschappijen

Is de positie van platenfirma's aan het wankelen gebracht, nu muzikanten de software hebben om zelf het heft in handen te nemen? Dat is volgens Jan Pauly zeker niet het geval. 'Platenfirma's hebben absoluut nog een belangrijke rol te spelen binnen de muziekindustrie, alleen is die rol anders dan vijf jaar geleden. Waar ze toen nog muzikanten 'ontdekten', maken ze nu het verschil door hun machinerie in gang te zetten bij een release, gaande van promotie tot plaatsing in afspeellijsten. Daar kan je als enkeling niet tegenop.' Hoewel uitzonderingen ook dat in handen willen nemen, zoals Jay-Z met zijn streamingsdienst Tidal.

Volgens professor Musicologie Mark Delaere, is het concept van de muzikant als ondernemer binnen de klassieke muziek al sterker ingeburgerd dan in de pop en rock. 'De jonge generatie componisten stelt 70 à 80% van hun muziek beschikbaar via een persoonlijke website. De platenfirma's en muziekuitgeverijen hebben het steeds minder voor het zeggen, wat een positieve impact heeft op de artistieke vrijheid. De druk om verkoopbare muziek te maken valt weg, en dat is goed natuurlijk.'

Zo'n vaart zal het in de populaire muziek niet lopen volgens Nico Kennes, die Pauly bijtreedt wat betreft de positie van de platenmaatschappijen binnen de muziekwereld. Verdere ontwikkelingen van alternatieve albumreleases sluit Kennes echter niet uit. 'De mogelijkheden zijn niet onuitputtelijk, en een garantie op succes is het niet, maar er zijn zeker nog mogelijkheden te exploreren om originele initiatieven te verzinnen.'