'Hear Here': de kunst van het luisteren

STUK – Huis voor Dans, Beeld en Geluid – bevindt zich momenteel volop in verbouwingen, maar zit desondanks niet stil. Voor haar nieuwe openluchtexpo Hear Here tovert ze Leuven om tot een heus klankspektakel. Verspreid over tien verschillende erfgoedlocaties installeerde STUK veertien geluidskunstwerken die je dwingen om stil te staan en te luisteren.

De geluidsinstallaties zijn afkomstig van een mix van jong Belgisch talent en internationale namen. Je kan ze afzonderlijk bekijken of allemaal ontdekken via een wandeling van drie uur. Het parcours prikkelt je zintuigen en neemt je mee naar bijzondere plekken: een unieke ervaring voor al wie op zoek is naar iets anders.

Visueel spektakel

Van het enige overgebleven anatomisch theater in België tot verlaten industriële silo's aan de Vaartkom: de locaties van het klankparcours laten niets aan de verbeelding over. De dynamiek tussen omgeving en klank staat dan ook centraal bij geluidskunst. Voor elke installatie werd een unieke erfgoedlocatie gekozen die in dialoog gaat met het kunstwerk.

Klankkunst is meer dan geluid alleen en dat wordt meteen duidelijk als je de KADOC-kapel binnengaat. In het midden staat een groot waterbassin opgesteld waarin 70 porseleinen schalen ronddrijven. Door een pomp zit er beweging in het water en botsen de kommen op willekeurige momenten tegen elkaar. De klanken die zo ontstaan verspreiden zich verder via de echo in de kapel en roepen op tot sereniteit en reflectie.

Ook bij het werk van Christophe De Boeck staat de wisselwerking tussen architectuur en geluid centraal. In de enorme silo's bij de Vaartkom plaatste hij twee ronddraaiende luidsprekers. Die zenden golven uit die pas hoorbaar worden wanneer ze tegen een muur botsen en weerkaatsen. Het geheel zorgt voor een overweldigende ervaring: het galmende geluid in de gigantische silo confronteert je met je nietigheid als mens.

De stilte doorbroken

Via het Hear Here klankparcours spelen de artiesten met opvattingen van stilte en geluid. Zo dwingen ze het publiek om mee te gaan in de onverwachte en willekeurige natuur van klanken. De KADOC-tuin biedt ruimte aan twee torens die als een harp bespeeld worden door de wind. Omgeven door een eindeloze vlakte van madeliefjes kom je terecht in een oase van rust, die op windstille dagen maar af en toe onderbroken wordt door het gepingel van een snaar.

Dat komen en gaan van de stilte illustreert ook Floris Vanhoof met zijn Antenna. In een volledig donkere kamer staat een vleugelpiano op haar zij. Vanhoof bevestigde er een antenne op, die elektromagnetische golven oppikt en omzet in muzikale trillingen. De tonen die zo ontstaan, bewegen zich net als golven in eb en vloed. Een intrigerend spektakel dat je als het ruisen van de zee in hypnose brengt.

De geluidskunstwerken spelen dan ook als geen ander in op de natuur en omgeving rond hen. Zo vormt de Kruidtuin het decor voor Swarm van Félix Blume: hij creëerde een zwerm van 250 luidsprekers die elk de individuele klank van een bij uitzenden. Samen brengen ze een wolk van zoemend geluid voort die desoriënterend werkt als je er onder staat – tenzij je aandachtig luistert en de individuele bijen probeert te onderscheiden.

Verrassend en verfrissend samenspel

De grote verscheidenheid aan installaties en unieke locaties zorgt voor een verrassende en intrigerende wandeling door Leuven. Waar voor velen geluidskunst nog niet bekend in de oren klinkt, maakt Hear Here duidelijk dat het een volwaardige kunstvorm is.

STUK biedt met deze openluchtexpo een verfrissende blik op wat als kunst beschouwd wordt: kunst beleven doe je niet enkel met je ogen, maar ook met je oren. In de drukke wereld van vandaag dwingen geluidskunstenaars je om stil te staan en te luisteren. Een uitdaging misschien, maar wel eentje die loont.