'Goede comedy schurkt lichtjes tegen taboes aan'

De Beule maakt al vijftien jaar de Nederlandstalige planken en het kleine scherm onveilig met allerhande komische incarnaties. Recent maakte hij ook de overstap naar meer dramatisch werk. In televisiereeksen De Dag en Callboys begon hij nog voorzichtig met bescheiden bijrollen, maar langspeelfilm The Best of Dorien B. geeft hem heel wat meer schermtijd. De Beule speelt Jeroen, echtgenoot van het titelpersonage.

Dorien bevindt zich op een keerpunt in haar leven. Haar bejaarde ouders scheiden plots, ze is stilaan uitgekeken op haar job en ontdekt ook nog eens een zorgwekkende knobbel op haar borst. Ze zoekt steun bij Jeroen, maar die is dan weer veelal bezig met zijn knappe collega, en ook het ouderschap is geen lachertje. Het is een uit het leven gegrepen scenario. Een leven dat op het eerste gezicht wel wat raakvlakken vertoont met dat van De Beule, aangezien we een eerste contactpoging moeten staken wegens ouderlijke verplichtingen. Een uurtje later hebben we meer geluk.

The Best of Dorien B. is pas uw eerste filmrol. Hoe kwam regisseur Anke Blondé bij u uit?
'Ik geloof dat ze mij een paar jaar geleden bezig had gezien en iemand uit dat project deed nu voor haar de figuratie. Op een dag vroeg ze hem plots: "Die Jelle, denk je dat die kan spelen?" Zo ben ik auditie komen doen en was ik blijkbaar overtuigend genoeg.'

Er is natuurlijk wel een verschil met uw eerdere werk: de film balanceert tussen komedie en drama, maar uw rol is toch vooral serieus.
'Ja, het is een serieuze rol. Nu, de toon van de film is wel ironisch, of toch bepaalde scènes, maar het is geen komedie an sich. Het is geen pointe comedy maar meer situatiehumor. Ik vind comedy zelf ook het sterkst wanneer je het klein speelt. Dat je de zaken niet nog meer uitvergroot door bijvoorbeeld gekke bekken te trekken à la Jacques Vermeire.'

'Het is altijd wel een beetje bigger than life natuurlijk, maar ik probeer vaak toch oprecht te spelen, ook al is het materiaal karikaturaal. In die zin is het voor mij niet zo gek veel verschil tussen hoe je bij comedy enerzijds dat absurde realisme benadert en toch iets oprechts probeert te brengen en anderzijds het naturalisme, bijna hyperrealisme dat je bij drama nastreeft. Voor mij liggen die twee dingen eigenlijk niet zo ver uiteen. Ik stel soms de boutade: comedy is gewoon iets sneller drama spelen.'

'Comedy is tragedy plus time.'
'Inderdaad. Je let meer op timing. Waar je in drama meer tijd kunt en moet laten soms, is dat bij comedy veel beperkter omdat je altijd op de verrassing speelt. Dat is eigenlijk het verschil. Nu ben ik heel technisch aan het wezen, hè? (lacht)'

Voor u is de overstap dus vrij vanzelfsprekend. Was u toch niet ergens bang dat het publiek u niet in een serieuze rol zou zien?
'Die schrik was er natuurlijk wel een beetje, ook voor mijn serieuzere rol in De Dag. De producer deelde die angst en vroeg zich ook af of de kijkers mij in zo'n rol zouden aanvaarden. Dat was ook zo bij Callboys, waar ik een eerder dramatische rol speelde in een komische reeks.'

'Het helpt wel om je ook lichamelijk te transformeren: in Dorien B had ik een atypische zwarte baard en in Callboys een geblondeerde coupe. Dat heb ik zelf voorgesteld zodat je niet meteen denkt aan 'Jelle De Beule van De Ideale Wereld: comedian en onnozelaar'. Van zodra je die associatie hebt weggewerkt, komt het er gewoon op neer om zo professioneel en geloofwaardig mogelijk te spelen. Nu heb ik de indruk dat ik wel in een serieuzere rol aanvaard wordt.'

In recensies over Dorien B wordt steevast geschreven dat u een echte klootzak speelt, maar uw personage komt genuanceerder over.
'Ik vind de term 'klootzak' ook niet echt juist gekozen. Jeroen is gewoon een vent zoals jij en ik. Hij ziet zichzelf zeker niet als klootzak, maar eerder als een charmante, intelligente kerel. Hij bedoelt het allemaal wel goed, hij is alleen nogal egoïstisch en een beetje blind voor de problemen van zijn vrouw. Zijn bedrog kan je bezwaarlijk positief noemen, maar hij blijft wel een mens. Ik had dat met Sigi in Callboys ook. Ik ging niet expliciet 'een homo' spelen; ik speelde gewoon een mens die toevallig verliefd is op een kerel. Hier wilde ik Jeroen dus ook niet als rotzak spelen, maar als gewone, feilbare mens.'

De film heeft een erg realistische setting. Daarstraks moest u uw kinderen ophalen. Ik moest onwillekeurig denken aan de scène waarin Dorien haar kinderen rondrijdt en een halve meltdown krijgt in de auto. In welke mate herkent u zich in die situaties?
'Het dagelijks geploeter is natuurlijk wel herkenbaar. Met dat verschil dat het bij Dorien allemaal een deel is van de opeenstapeling van de frustraties van haar hele leven, wat bij mij absoluut niet het geval is. Het roept bij mij geen existentiële vragen op zoals "Oei is het dit nu? Heb ik hier de verkeerde keuzes gemaakt?" Integendeel.'

Hoe bent u erin geslaagd om die valkuilen van het leven te ontlopen?
'Ik denk dat ik ook wel onbewust af en toe de balans opmaak over hoe ik mij voel, maar die helt altijd positief over. Dat is natuurlijk een privilege. Ik heb een fantastische job en een fantastisch gezin.'

'Sommige mensen bemerken na een tijdje dat ze te veel zijwegen hebben genomen en niet meer op de route zijn die ze eigenlijk wilden volgen. Dat gevoel heb ik nooit gehad. Toen ik voor een carrière in de media koos, was dat natuurlijk niet meteen een evidente keuze. Dat was een vrij groot risico, zelfs. Ik heb dat genomen en denk wel dat het goed uitgedraaid is. Je moet een beetje risico's durven nemen. Ik hoor zo vaak mensen zeggen: "Die job zou ik echt graag doen!" Wel, doe dat dan. Neem dat risico als je daar gelukkiger van wordt.'

Zijn er toch nooit dingen geweest waarvan u achteraf spijt had?
'Eerlijk gezegd niet. Ik meen het wanneer ik zeg dat mijn balans positief is. Ik leef ook niet echt in het verleden of in de toekomst. Ik ben meestal iemand die in het nu leeft en ik heb nergens het gevoel dat ik iets gemist heb of laten liggen. Dat is een enorme luxe.'

Het ander uiterste dan maar. Wat is na 38 jaar The Best of Jelle D. B.?
(lacht) 'Eigenlijk is het leven op dit moment goed voor mij. Ik ben wel ambitieus maar ik heb nooit echt naar iets 'gesmacht'. Ik ben ook niet nostalgisch. Een fijn gezin, een fijne vrouw, fijne kinderen, een fijne carrière: dat is The Best of Jelle D. B.'

Even iets anders nu. Met Basta hebben jullie fake news aangeklaagd voor dat echt een topic was. Hoe staat u tegenover de evolutie van die term in het medialandschap sindsdien?
'Destijds klaagden wij dat aan als een marginaal verschijnsel. Helaas is fake news door moderne technologie alleen maar toegenomen. Ik merk dat zelf ook als ik interviews geef en de journalisten dan een quote volledig uit de context rukken. De halve onlinewereld neemt dat over en dan gaat de bal aan het rollen. Dat is dan nog maar een banaal interview! Ik wil me niet voorstellen hoe het is als je in de politiek zit. Die vercommercialisering van informatie is een vreselijke trend.'

Ziet u dan uw recente werk bij De Ideale Wereld als een soort buffer daartegen, of op zijn minst een ontmaskering ervan?
'De Ideale Wereld wordt nu wel satire genoemd, maar het eigenlijke plan was dagelijkse comedy maken. De actualiteit leent zich daar natuurlijk perfect voor. Het programma is na verloop van tijd iets satirischer geworden. Dat is niet altijd goed, omdat je dan soms prekerig wordt. Anderzijds draag je met die satirische stukken een klein beetje bij aan het debat.'

'Ik vind het goed dat we bij De Ideale Wereld weleens een andere mening durven poneren dan de luidste stemmen. We voegen soms nuance toe, of verontwaardiging als die er niet voldoende is. Maar of je daar maatschappelijk ook iets mee bereikt, dat weet ik niet. Die impact is minimaal, vrees ik.'

Bent u daar wat cynisch over geworden?
'Ja. Je zou ook kunnen zeggen dat comedy gewoon een job is waar je geld mee verdient. Soms denk ik echt dat ik geen verschil maak. Anderzijds: misschien hebben de filmpjes die wij maken toch een kleine impact op jonge mensen. Een opvoedende functie op een komische manier. Dat hoop ik althans.'

Uw werk zoekt vaak de balans op tussen over de schreef gaan en een enigszins gelegitimeerde boodschap meedelen.
'Dat is comedy, hé. Ik ben van mening dat comedy in de eerste plaats een beetje de grenzen moet opzoeken. Veel comedy doet dat niet, maar naar mijn smaak moet het wat bruut, ietwat grof durven zijn. Goede comedy schurkt lichtjes tegen taboes aan. Tegelijkertijd is het ook niet erg als je iets belangrijks te vertellen hebt. Maar volgens mij mag je 'boodschap' niet te expliciet worden of die dreigt gereduceerd te worden tot een mening of commentaar. South Park was in het begin alleen maar platte humor en ik vond dat geestig. Daarna evolueerde het tot bijna uitsluitend satirische commentaar en ik dacht: "Ja maar, waar blijft de humor?" Het moet grappig blijven en bij satire wordt dat soms vergeten.'

Hoe zien uw toekomstige projecten eruit?
'Ik heb ondertussen een politieke reeks opgenomen voor één (de zender, red.) waarin ik de kabinetschef van de premier speel: opnieuw een serieuze rol dus. Er zijn ook al concrete plannen over komische rollen in de toekomst. Maar dat 'serieus' acteren is heel precair. Je moet even tonen dat je dat kan en van zodra de mensen dat aanvaarden, kan je weer comedy doen. Als ik nu meteen een onnozele film zou draaien, ben ik weer die dude die alleen maar comedy speelt. Je moet doseren.'

Is het niet vermoeiend dat mensen ook buiten uw professionele carrière verwachten dat u altijd grappig bent? Of dat mensen net grappig willen doen wanneer ze met u in contact komen?
'Wanneer onbekenden me aanspreken is een mopje maken eigenlijk echt wel een gemakkelijke vorm van communicatie. In mijn privéleven hang ik niet de hele tijd de onnozelaar uit. Ik kan die knop af- en aanzetten. Het is veel pijnlijker wanneer mensen grappig proberen te zijn tegen mij. Ik heb dat niet nodig hoor. (lacht)'

Een paar weken geleden opperde Bart De Wever de idee om een Vlaamse canon op te richten. Wie moet er volgens u in de comedy-, cabaretier- of filmcanon worden opgenomen?
'Goh. In alle onbescheidenheid zal ik zelf wel in die canon zitten zeker? (lacht) Nee nee, er zijn veel grotere namen … Wim Helsen en Wouter Deprez zijn de usual suspects, maar ik vind ook Xander De Rycke een topkomiek, ook al wordt hij hier een beetje onderschat. Geert Hoste en Jacques Vermeire mogen er voor mij ook in hoor, alleen al omdat ze hebben bijgedragen aan de boom van comedy in Vlaanderen. Zo'n canon is echter zeer beperkend. Ik vind het sowieso een stom idee.'

Uw werk kleurt een stuk meer buiten de lijntjes dan dat van pakweg Jacques Vermeire. Hebt u nooit gevreesd dat er in Vlaanderen geen draagvlak is voor dergelijke humor?
'Ik vraag me wanneer ik iets maak nooit op voorhand af of er wel een publiek voor is. Dat is misschien niet altijd even slim, maar ik probeer gewoon dingen te maken die ik zelf graag zou zien. Uiteindelijk is er ook altijd wel een publiek voor te vinden. Soms is dat een miljoenenpubliek, maar meestal niet. Dat was met Neveneffecten eigenlijk niet het geval, en nu met De Ideale Wereld evenmin. Maar je merkt dat de mensen die fan zijn, dat wel fanatiek zijn, en dat je hen echt een plezier doet met wat je maakt. Mensen die voor een miljoenenpubliek werken zijn er al genoeg, dat is mijn grootste ambitie niet. Kwaliteit moet altijd centraal blijven en dat staat niet per se gelijk aan een groot publiek. Dat is ook niet nodig.'

Ziet u uzelf ooit weer op de planken staan, al dan niet met Neveneffecten?
'Ik zou het heel graag doen. Ik zou eens een deftig impro-format willen bedenken waarbij we bij wijze van spreken met Neveneffecten gewoon de auto kunnen instappen, ergens naartoe rijden en beginnen optreden. Het zit er nog niet meteen in, maar dat zou wel tof zijn.'

'Vandaag hoorde ik over Freud, de nieuwe voorstelling van FC Bergman geregisseerd door Ivo Van Hove. Zo'n serieuze theaterrol zou ik ook willen doen, dat lijkt me iets geschifts. Maar ja, je kan niet alles tegelijk doen.'

Inderdaad, en er moet alweer geploeterd worden met de kinderen. Bedankt voor dit gesprek.