Gevallen sterren op het ijs

Al vanaf de introscène steekt I, Tonya de draak met films die claimen waargebeurd te zijn – wat later ook terug komt in een scène waar Harding haar man op een haartje na mist met een jachtgeweer om zich daarna tot de camera te richten en te zeggen: ‘I never did this’. Hoewel de echte gang van zaken omtrent Harding haar leven en schaatscarrière – en al zeker het incident met Nancy Kerrigan – waarschijnlijk voor altijd een mysterie zal blijven, is de interpretatie van Craig Gillespie best te smaken.

Technisch hoogstaand

Geen lineaire vertelstructuur, maar een soort documentaire-aanpak. We zien enkele hoofdpersonages het verhaal aan de camera vertellen, als een soort raamstructuur, afgewisseld met het verhaal van Hardings jeugd en opkomst als schaatster. Dat werkt beter dan het op papier klinkt. Vooral omdat de performances van een hoog niveau zijn in deze film – getuige hiervan de oscarnominaties voor Margot Robbie (als Tonya Harding) en Allison Janney (als LaVona Golden, Tonya's moeder). Maar ook Sebastian Stan als Hardings slaagzame (ex-)echtgenoot is best te pruimen. Dat Robbie en Stan er te oud uitzien om hun personages als tieners uit te beelden, zien we met liefde door de vingers.

Maar aan goede performances in een slecht verhaal heb je niet veel. Gelukkig dat dat voor deze film dan wel snor zit. De manier waarop Harding zich een weg naar de schaatstop knokte – als verguisde redneck – en het incident waarbij Nancy Kerrigan aangevallen werd net voor de Olympische spelen is op zich al interessant. Gillespie brengt dat verhaal echter met een flinke dosis humor, aangevuld met spectaculaire weergave van de schaatsprestaties van Harding. Het camerawerk voor de hele film kunnen we trouwens bewieroken. Statische shots waar nodig, maar ook gedurfde shaky cam en een sportverslagachtige weergave van Hardings ijsdansen.

American Dream

Ook de soundtrack verdient een pluim. Echte klassiekers die perfect bij de sfeer van de scènes passen, genre Dire Straits, Fleetwood Mac en ZZ Top, onderstrepen enerzijds de humor, anderzijds de emotie. (We vergeven de makers bij deze het weigeren van Sufjan Stevens’ Tonya Harding, die we zelf ook niet zien passen in de film.) Want hoewel we meerdere malen luidop lachen, is het verhaal van Tonya Harding intrinsiek tragisch, alsook een perfecte metafoor voor Amerika en haar American Dream. Een redneck die door de hele schaatswereld met een scheef oog bekeken wordt, maar ondanks alles doorzet. En wanneer ze uiteindelijk aan de top komt, al snel uitgelachen en beledigd wordt en na een 4e plaats op de winterspelen aan de slag moet als serveerster. Om een quote uit de film te gebruiken, 'America, they want someone to love, but they want someone to hate.'

The fall from grace en de keerzijde van bekendheid zijn duidelijk voelbaar in de documentaireporties van de film. Die tragiek wordt echter genoeg gecompenseerd met grappige elementen – zie ook het amateurisme van de mannen die Kerrigan aanvallen – zodat het resultaat een mooie balans heeft. Dat is ook het gevoel dat overheerst wanneer de credits over het scherm rollen. Een heel vakkundige film die uitmondt in een vermakelijk relaas over het meest besproken incident in de schaatswereld, alsook de opbouw daarvan en de figuur achter Tonya Harding. Een figuur die zowel bewondering oproept, als medelijden. En die ons dankbaar maakt dat onze moeders niet zo’n druk zetten op onze prestaties, want een mes in onze arm kunnen we missen als kiespijn.