'Elke danser heeft de choreografie voor zichzelf geïnterpreteerd'

Woensdag ging de nieuwe dansvoorstelling Ultra van het productiehuis fABULEUS in première. Ultra behandelt de vraag wat het betekent om man te zijn in een samenleving met verwachtingen en sociale druk. De dansers hebben zich laten inspireren door ultrafans van de voetbalsport en dansen met zowel agressie als kwetsbaarheid. 

Mannelijke machocultuur

'Ultra gaat over mannelijkheid in de maatschappij', vertelt danser Karsten Janssens, 17 jaar oud en student Dans aan De!Kunsthumaniora in Brussel. 'Tijdens het maken van de dansvoorstelling hebben we gekeken naar een extreme kant van mannelijkheid, waar we dan zelf conclusies uit hebben getrokken. 

We hebben uitgezocht hoe je die mannelijke energie kan integreren in een beweging, emotie of gevoel. Onze voorstelling is een vorm van lichaamstheater: je maakt alledaagse bewegingen en dansant', vertelt hij.

De Duitse choreografe Reut Shemesh kwam op het idee van deze voorstelling na een aanvaring met een groep voetbalfans. Ze was zeer gefascineerd door hun agressie, maar ook door de eenheid die de groep hooligans toonden. 

'De voorstelling gaat vooral over groepsdynamiek, maar ook over de rol van een individu in een groep', zegt danser Mathis Schellekens (18), die daarnaast ook acteur en filmstudent is. 'Elke danser heeft de choreografie voor zichzelf geïnterpreteerd.'

De mannelijkheid die verkend wordt, is duidelijk te zien in de dansbewegingen. De dansers maken macho-achtige bewegingen, maar proberen daarmee aan te tonen hoe fragiel mannelijkheid is. Tijdens een bepaald moment in de voorstelling vecht iedereen met elkaar terwijl ze elkaar even later kwetsbaar in de armen vliegen.

Ook een non-binaire danser maakt deel uit van de dansgroep. Voor hen was het heel interessant om die mannelijkheid in zichzelf te ontdekken en die energie naar buiten te brengen. Die had een solo waarin stereotiepe mannelijke en vrouwelijke bewegingen elkaar afwisselden en daarin hun twijfels duidelijk maakte.

Voor en door jongeren

Het handelsmerk van productiehuis fABULEUS is zoals steeds dat de voorstellingen bestaan uit jongeren én hun input. In Ultra krijgt die input vorm door de improvisaties van de jongeren zelf. 'Op een gegeven moment kregen we het tijdens een improvisatiemoment zo warm dat we allemaal spontaan onze kleren uittrokken en begonnen te vechten', vertelt Mathis. 'Dat moment zit nu verwerkt in de voorstelling.'

'Reut gaf ons vaak een onderwerp en liet ons dan improviseren', zegt ook Luna Fall, een twintigjarige danseres die in veel verschillende dansstijlen thuis is. 'Daar kwamen dan bewegingen uit die zij verder uitwerkte en een plaats gaf in de voorstelling.'

Ze voegt eraan toe dat de auditie ook een soort improvisatie-oefening was. 'Het leek op een workshop waarin al snel duidelijk werd hoe de choreograaf zou werken. Door de audities kon je al uitmaken welke richting Reut wilde uitgaan en hoe onze inbreng in de voorstelling er zou uitzien.'

Eigen invulling

'De voorstelling gaat voor een groot deel over onszelf', bekent Mathis. 'Iedereen heeft een solo, maar er zijn ook veel momenten waar we in groep dansen. Het is in die groepsmomenten dat de individualiteit erdoor komt. We maken als groep dezelfde bewegingen, maar vullen ze allemaal op onze eigen manier in.'

Tijdens zijn solo voert Mathis bijvoorbeeld een korte monoloog op, waarin hij op een kwade manier duidelijk maakt wat echte macho's willen in het leven. Er zijn daarnaast ook solomomenten die uit een dansbeweging, een drumsolo of zelfs een lied bestaan.

Ook in de muziek van Ultra kregen de jongeren hun kans om zelf inbreng te geven. Zo moesten ze verschillende woorden zeggen in een microfoon. Componist Simon maakte hier dan een soundscape van. 'Simon heeft al deze aparte woorden zo samengesteld dat dat ze een verhaal met muziek vormden', vertelt Karsten. 

'Hij kwam ook naar de repetities kijken terwijl hij nog met de muziek bezig was. Simon heeft dus een groot deel van de muziek gemaakt op basis van onze choreografie', zegt Luna.

Samen werken en genieten

De persoon die dit alles in goede banen leidde was Reut Shemesh. Zij maakte de voorstellingen samen met de jongeren door hen onderwerpen te geven voor improvisaties of hen persoonlijke vragen te stellen om een 'ultra' in iedereen te vinden. Nu de voorstelling in haar laatste fase zit, lijkt Shemesh heel tevreden met hoe de voorstelling vorm heeft gekregen: 'Guys, it's amazing. I am almost crying.'

De dansers hebben voor de voorstelling bijna een jaar intensief gerepeteerd. Dat zorgt voor een zeer goede vertrouwensband tussen hen. ‘We moeten elkaar echt hard aanvoelen tijdens de voorstelling, zodat alles op de juiste momenten valt. Als dat aanvoelen er even niet is, merk je dat ook bij de anderen en werkt het niet’, zegt Luna. Mathis vertelt daarbij al lachend dat er ook heel hechte vriendschappen zijn ontstaan. ‘Ik heb mijn vriendin hier leren kennen.’

Dat vertrouwen is ook te zien op scène. Ze tonen heel intense momenten waarin duidelijk wordt hoe moeilijk het kan zijn om te leven in een machocultuur. Choreograaf Shemesh keek naar de trend over vrouwelijk welzijn en wilde hetzelfde bewustzijn creëren over hoe het is om man te zijn. De dansers doen dit op een herkenbare, prachtige manier door zeer sterke bewegingen neer te zetten die je laten stilstaan bij de kwetsbare kant van mannelijkheid.

Na de première vertrekt de groep op tournee met voorstellingen in onder andere Antwerpen en Brugge, maar ook trekken ze naar de Duitse steden Düsseldorf en Keulen. Daarna gaan ze allemaal hun eigen richting uit, maar ze denken nu al na over een reünie.