recensie> Aleksandra Mir in M of vanuit je luie zetel
Eerste vrouw op de maan
Aleksandra Mir exposeert in museum M, maar ze was in 1999 ook de eerste vrouw op de maan. Huh, heeft er dan al een vrouw gewandeld op het maanoppervlak?
Als je familienaam dezelfde is als het ruimtestation dat eind vorige eeuw boven onze hoofden zweefde, dan is een fascinatie voor ruimtevaart haast vanzelfsprekend. De Zweeds-Amerikaanse kunstenares Aleksandra Mir heeft dan ook een beate bewondering voor ruimtereizen. In The Space Age in M wordt dat thema uit haar oeuvre gelicht door voor het eerst vroeg en recent werk van Mir samen te brengen.
Spaceshuttle
Kunst die streeft naar het overwinnen van zwaartekracht, dat doet al snel denken aan de Belgische kunstenaar Panamarenko. En er zijn inderdaad parallellen te trekken tussen Mir en Henri Van Herwegen, zijn echte naam. Beiden maken gebruik van kinderlijke naïviteit om het kind in de toeschouwer wakker te krijgen. Bij Panamarenko leidt die goedgelovigheid tot poëzie, bij Mir krijgen we geen esthetisch uitvloeisel. Zij opent wel andere luikjes.
Spaceshuttle scheert over Maria.
Die luikjes gaan onder meer over religie, sociale processen en feminisme. Zo ontdekte Mir dat de beeldtaal die NASA gebruikt, zeer nauw aansluit bij de iconografie van de Katholieke Kerk. In haar werk maakt ze dan ook collages die foto’s van astronauten combineren met aureolen van heiligen. Of een spaceshuttle die rakelings over de Heilige Maagd Maria scheert. Deze technisch zeer knappe collages resulteren in een glimlach, maar stemmen je in tweede instantie tot nadenken. Is de tegenstelling tussen religie en wetenschap slechts schijnbaar?
De sociale processen en het feminisme dat Mir wil belichten, komen voornamelijk tot uiting in haar films. Die filmbeelden documenteren op amateuristische wijze de creatie van tijdelijke monumentale werken van Mir. Zo creëerde Mir een constructie van 22 meter hoog uit schroot, die veel weg had van een raket. In Gravity zie je zo hoe menselijke relaties aan de basis lagen van dit huzarenstukje.
In haar project First Woman on the Moon ging Mir nog verder door ervoor te zorgen dat in 1999 de eerste vrouw op de maan landde. Kleine voetnoot: dit gebeurde wel op een strand in Nederland. Ze krijgt de lokale gemeenschap zo ver om mee te gaan in haar droom. Bovendien leidt zij een mannenbastion. Het idee komt van een vrouw, maar het zijn voornamelijk mannen die het als werkmieren uitwerken. Zo beelhouwt ze met losse hand in het mulle zand een maquette van een maanlandschap, waarna zware mannen met dito machines het vuile werk leveren om de maan naar Nederland te brengen.
Het idee komt van een vrouw, maar het zijn voornamelijk mannen die het als werkmieren uitwerken.
Luie zetel
Uiteraard moet je dringend een bezoek brengen aan museum M voor een heleboel redenen, maar deze expo is daar geen van. Je kunt namelijk heel deze boeiende tentoonstelling online bewonderen op de website van Aleksandra Mir. De drie films die je in M kan zien, staan integraal online en dit geldt ook voor het merendeel van haar collages en haar projectSatellite crashes down in Porto Allegre, Brazil. Bovendien is de esthetische waarde, behalve voor de collages, niet echt aanwezig, en daardoor hebben de kunstwerken in real life weinig meerwaarde.
