Edmond Saveniers neemt na 27 jaar afscheid van het USO: 'Hij is de ver­persoon­lijking van het orkest'

Op 3 en 4 april speelt het Universitair Symfonisch Orkest (USO) hun lente­concerten Finalissimo, ditmaal in het teken van het afscheid van dirigent Edmond Saveniers. Saveniers begon zijn carrière bij het USO in 1997. 'Dat is vóór dat de meeste mensen die in het USO spelen geboren waren, wat eigenlijk wel zot is', zegt Hannah Morrison, secretaris en voorzitter bij het USO.

Dat generatieverschil toont zich in enkele aspecten, maar hij houdt er wel rekening mee, zegt Rutger Nagels, PR-verantwoordelijke van het USO: 'Het is niet iemand die zomaar boven ons staat, hij is echt deel van de groep.' Hannah voegt er wel aan toe dat het een impressionant figuur is in het begin. 'Hij hoort alles wat jij op dat moment nog niet kan horen, wat heel indrukwekkend is als jonge muzikant', zegt ze. 'Hij is ook echt de verpersoonlijking van het orkest.'

Frisse wind

Daarnaast heeft Saveniers een aanzienlijke carrière als dirigent van andere orkesten en concerten. 'Hij vertelt daar vaak heel straffe verhalen over. Zo heeft hij ooit een concert gedirigeerd tijdens de kroning van de keizer van Japan', zegt Lucas Schepens, penningmeester en voorzitter bij het USO. 'Toch kiest hij ervoor om met amateurs te werken, wat heel cool is. We zijn blij dat hij dat zo lang voor ons heeft willen doen', zegt Hannah.

Het USO is nu op zoek naar een nieuwe dirigent. 'We hebben dat allemaal nog nooit gedaan, er is ook geen procedure', zegt Hannah. Saveniers is toen aangesteld door de dienst Cultuur, en het orkest had zelf geen inspraak. 'Nu hebben we dat wel, dus dat was een proces waar we ons in moesten verdiepen.'

'We zijn er wel van overtuigd dat een nieuwe dirigent sowieso voor een interessante dynamiek zal zorgen. Er komt een nieuwe wind aan. We weten alleen niet hoe die wind gaat waaien, maar dat zien we nog wel', zegt Hannah. Lucas beaamt dat: 'We hebben 27 jaar lang een systeem opgebouwd dat we nu elk jaar stelselmatig opvolgen. Het is een systeem dat heel goed werkt, maar een nieuwe wind zal zeker niet slecht zijn.'

Gezellige vriendenclub

Dit jaar zijn er ongeveer zestig actieve leden bij het Universitair Symfonisch Orkest. 'Elke rotatie duurt ongeveer vijf jaar, waardoor je telkens een nieuw orkest krijgt', zegt Hannah. Dat vers bloed is volgens hen ook de reden dat het interessant bleef voor Saveniers.

Het USO is volgens de drie leden ook the place to be om vrienden te maken. 'Het orkest is echt een sociale manier van inte­greren als je gaat studeren', zegt Hannah. Veel leden gaan dan ook samen­wonen in enkele USO-huizen in Leuven. 'Er zijn ook al heel wat USO-baby's ontstaan', lacht Hannah. 'En er gaan er nog wel wat komen. De toekomst is gegarandeerd', voegt Lucas eraan toe.

Elk jaar gaat het orkest op concertreis naar een Europese universiteitsstad. Die reis bestaat uit drie repetitiedagen en een of twee concert­dag(en). 'We spelen dan niet voor een publiek dat we gewend zijn, maar voor concertgangers', zegt Rutger. 

'Die reis is ook echt belangrijk als team­building om het groepsgevoel nog meer te versterken', voegt hij eraan toe. Het is ook een moment om de dirigent op een andere manier te leren kennen: '"Mon" kwam altijd naar de eerste deel van onze cantus. Dan trok hij een adje en ging hij slapen', zegt Lucas.

Ook biedt het USO kans aan internationals om erbij te komen en zijn de repetities in het Engels. 'Je maakt hier makkelijk vrienden, dus het is ideaal om hier een leuk (half)jaar te beleven', vertelt Lucas. 'Die interna­tionals sturen ons vaak op voorhand een mail om te zeggen dat ze op zoek zijn naar een studenten­orkest voor tijdens hun Erasmus in Leuven. Dus dat zijn altijd heel gemotiveerde studenten.'

Op vlak van representatie op faculteits­gebied zijn er nog verbeteringen mogelijk. 'Er zit van elke faculteit wel iemand bij ons, maar het grote overwicht is zeker bij de burgerlijke ingenieurs en de geneeskunde­studenten.' Toch vindt Rutger de diverse mix positief: 'Je leert mensen kennen buiten je specifieke interesses, wat ook je wereldbeeld verbreedt.'

'Daarnaast is het ook gewoon leuk om studenten van andere leeftijden te leren kennen. In het middelbaar zit je vaak opge­sloten in een bubbel met exacte leeftijds­genoten en die bubbel verdwijnt compleet bij het USO', haalt Hannah aan. 'Het USO is dan ook een totaalpakket van alles wat je nodig hebt in je leven', besluit Lucas.

Feest

De concerten in april willen dat groeps­gevoel weerspiegelen. Voor één keer zijn de liederen ook niet gebonden aan een vast programma, maar werden ze geselecteerd door de dirigent. 'We hebben Saveniers carte blanche gegeven en gevraagd wat hij nog met ons wilde opvoeren. En dan kwam die mengelmoes eruit', zegt Lucas.

Een van die gekozen werken is de 1812 Ouverture van Tsjaikovski. 'Dat gaat over een veldslag van Napoleon en om die na te bootsen werden er vroeger kanonnen gebruikt. Wij hebben die natuurlijk niet, maar we hebben aan de sportdienst van de KU Leuven gevraagd voor hun startshotgeweer van atletiekwedstrijden. En dat geeft ook een heel luide knal', zegt Lucas.

Na hun concerten spelen de koperblazers traditiegewijs altijd enkele party hits op de trappen in aula Pieter De Somer. 'We drinken dan iets op onze eigen recepties, en zijn klaar met opruimen tegen vier uur. Daarna is het vaak nog richting Oude Markt', zegt Rutger. Dat zal dit jaar niet anders zijn, al rest nog de vraag of er ook traantjes zullen vallen bij het emotionele afscheid.

In gesprek met Edmond Saveniers: 'Mijn verstand geeft aan dat ouderdom consequenties heeft'

Hoe heeft u het USO zien evolueren in die 27 jaar?
Edmond Saveniers: 'In het begin was het vooral muzikaal experimenteren met wat en hoe de muziek het best kan worden uitgevoerd. Ook zijn de audities nu veel strenger geworden om een zeker kwaliteitsniveau te halen en te behouden. Organisatorisch zijn we preciezer geworden en worden de taken beter omschreven.' 

Wat was voor u het mooiste moment uit uw USO-tijd?
'De viering van mijn 25 jaar dirigentschap bij het USO was zeker een bijzonder moment. Niet alleen door de uitvoering van een Mahler 1, een van mijn favoriete werken, maar vooral door de vriendschap en de verbondenheid die ik toen voelde.'

Wat is dirigeren voor u?
'Dirigeren is het bespelen van een instrument dat uit levende mensen bestaat en het gevoel om een grote groep te kunnen leiden. Velen denken dat dirigeren niet belangrijk is, maar een dirigent heeft werkelijk invloed op het spel van een orkest.'

Met welk gevoel neemt u afscheid van het orkest? 
'Afscheid nemen van het USO is dubbel. Ik heb het USO altijd graag gedirigeerd en we hebben samen de mooiste dingen volbracht. Ik zal vooral de vriendschap onthouden tussen ons, en dat zal ik vreselijk missen. Anderzijds is het mijn verstand dat aangeeft dat ouderdom zijn consequenties heeft, en dat het beter is om te stoppen op een moment dat ik het nog allemaal goed kan, liever dan door te gaan tot ik een blok aan het been word.'

Wat gaat u nu doen?
'Ik blijf nog actief. Ik hoop in de komende tijd nog een aantal grote werken van Bach op te nemen in mijn parochie, en daarvoor blijf ik veel orgel studeren. Bovendien kan ik nog altijd coaching geven, deel uitmaken van jury bij examens of audities, en inspringen voor een of andere vervanging.'

Wat wenst u uw opvolger en de USO-leden?
'Ik wens ze heel veel plezier van dat mooie grote repertoire waar het USO voor staat.'