Dubbel geboekt: Jonas Geirnaert en Julie Mahieu

Jonas Geirnaert

Flat Earth News (Gebakken Lucht) – Nick Davies

Het favoriete boek van Jonas Geirnaert is een bitter ernstige aanklacht tegen de media: Flat Earth News onderzoekt hoe leugens in de media doorwerken en welke invloed zij kunnen krijgen. Bij ons deed het niet meteen een belletje rinkelen, maar auteur Nick Davies is een topjournalist van de Britse krant The Guardian. Op een gegeven moment is hij zichzelf beginnen afvragen waarom hij als journalist, maar eigenlijk ook de hele geschreven pers, zo vaak foute en onware verhalen oppikt.

Davies haalt het voorbeeld aan van de Tweede Golfoorlog begin jaren 2000: 'De aanleiding daarvan waren de zogenaamde massavernietigingswapens van Saddam Hoessein, die achteraf niet bleken te bestaan, maar wel overal in de wereld in de kranten hebben gestaan als zijnde iets dat waar was', zegt Geirnaert. Daarom heeft hij een analyse gemaakt van hoe nieuwsredacties werken en dan vooral hoe het komt dat die soms zo de bal kunnen misslaan. Een verhaal over fake news dus, maar dan avant la lettre.

Geirnaert apprecieert vooral hoe het boek je leert nadenken over de geschreven pers op een manier die je niet gewoon bent. 'Je zou misschien wel kunnen zeggen dat het een beetje een boek uit een vorig tijdperk is omdat de manier waarop we nu ons nieuws via nieuwe media consumeren heel anders is dan in 2008. Toch denk ik dat het wel leerrijk blijft om de mechanismen van dat valse nieuws na te gaan. Die mechanismen zijn volgens mij niet heel erg veranderd en ik denk dat het daarom belangrijker is dan ooit om daarbij stil te staan. We moeten kritischer leren na te denken over waar ons nieuws vandaan komt', aldus Geirnaert.

Flat Earth News inspireerde ook de andere Neveneffecten en was indirect de aanleiding voor een item in Basta. 'Het boek is toch een beetje de aanleiding geweest voor wat we bij de eerste aflevering gedaan hebben. We stuurden toen een uit onze duim gezogen persbericht vanuit een niet-bestaande organisatie en tot onze verbazing werd dat heel gemakkelijk opgepikt door de media. Dat is eigenlijk ook wat er in dat boek beschreven wordt: de meeste journalisten staan onder een enorme werkdruk en moeten op alsmaar kortere tijd meer artikelen afleveren. Gelukkig was er ook het voorbeeld van iemand die zijn bronnen wel had gecheckt en het is daardoor dat we een beetje door de mand zijn gevallen', getuigt Geirnaert.

Julie Mahieu

Extreem luid & ongelooflijk dichtbij – Jonathan Safran Foer

Jonathan Safran Foer verwerkt meer dan letters in zijn tweede roman. Op sommige pagina’s nadert de interlinie nul, op andere pagina's vind je foto's, brieven, tekeningen, origami-instructies of niet meer dan enkele woorden. Ook voor Julie Mahieu is de opmaak een schot in de roos. 'Dat draagt allemaal bij tot het grotere geheel van het boek. Ik vind het zo knap hoe Foer zo’n sprong durft te maken in de literatuur.'

Maar een boek is natuurlijk meer dan zijn opmaak. Foer schrijft over een jongetje, Oskar, wiens vader is overleden in de aanslagen van 9/11. 'Maar het gaat eigenlijk helemaal niet over 9/11 of terrorisme. Het gaat echt over dat kind en over hoe hij en zijn moeder omgaan met het verlies van een vader.' Het verhaal wordt grotendeels verteld vanuit het perspectief van de slimme en grappige Oskar. 'De schrijver kruipt echt in het vel van dat jongetje, wat het verhaal nog prachtiger maakt.' Het hoofdpersonage is onder meer francofiel, uitvinder, veganist en verzamelaar van vlinders die een natuurlijke dood zijn gestorven.

Bovendien schetst Foer in Extreem luid & ongelooflijk dichtbij een maatschappijbeeld waarin Mahieu zich wel kan vinden: 'De mensen die Oskar ontvangen, zijn over het algemeen heel open. Ze willen gerust met hem praten. Ik zou het sowieso mooi vinden dat de wereld zo in elkaar zat, dat mensen er altijd voor openstaan om met elkaar te praten en om inzicht te geven aan elkaar.'

Tot slot spreken ook de laatste pagina’s haar aan: 'Op het einde leer je hoe Oskar zijn ontdekkingstocht heeft kunnen maken. Het geeft een heel mooi beeld over hoe ouders met hun kinderen omgaan en over hoe een familie een verlies verwerkt.'

Mahieu raadt aan ook De geschiedenis van de liefde te lezen, geschreven door Nicole Krauss, de ex-vrouw van Foer. Kleine kanttekening: haar boek werd gepubliceerd vóór Extreem luid & ongelooflijk dichtbij, 'als je haar boek leest, dan zie je wel waar hij zijn mosterd is gaan halen.'