Docville: De kracht van conversatie

Op woensdag 21 maart ging Docville meteen van start met een klepper van een documentaire. Normaal gezien moest Super Size Me 2: Holy Chicken het jaarlijkse documentairefestival openen, maar door het #IHave-momentje van regisseur Morgan Spurlock werd de distributie ervan stante pede stopgezet en ingetrokken. A Better Man is daar meteen een gevat antwoord op, aangezien de film een sterke #MeToo-boodschap heeft.

Maar A Better Man is geen beschuldiging aan het adres van de mannelijke patriarchie, en zelfs bijna niet aan de man waar het verhaal over gaat, Steve. Net zoals Call Me By Your Name, dat een actueel thema onttrekt uit de polariserende sfeer van de moderne maatschappij, probeert A Better Man niet te polariseren. De beschuldigende vinger is rap gevonden, maar brengt geen oplossingen. Deze film gaat duidelijk over de conversatie en het proces van het terughalen van feiten die de fantasie soms tarten. Uiteindelijk komt de film met een positieve boodschap, die de vrouw wil zien emanciperen en die berouw pijnlijk hard het scherm op jaagt.

A Better Man begint dan ook met een positieve noot, zowaar de positiefste van het hele gesprek. Met de vraag ‘herinner je je nog de dag waarop we elkaar leerden kennen?’ maakt Attiya Khan meteen een statement à la: ‘ik wil je niet beschuldigen. Ik wil gewoon weten wat er in je omging en nog steeds omgaat.’

Dat eerste gesprek tussen Attiya en Steve komt meteen aan als een mokerslag en toont de sfeer van de hele film. De gesprekken voelen levensecht, met secondenlange pijnlijke stiltes en trillende lippen langs beide kanten. De rauwe emoties spatten van het scherm en worden meteen je traanbuisjes ingejaagd. Wie hier geen traantje laat of een krop in de keel krijgt, is gewoon emotieloos.

The Sleeper

De rest van de film bestaat vooral uit gesprekken tussen Steve, Attiya en een therapist, enkele monologen van Attiya en een aangrijpende terugkeer naar de buurt waarin Steve en Attiya opgroeiden en samen waren. Vooral die gesprekken, die de ruggengraat van de film vormen, geven weer hoe hard de relatie was en hoe Steve er nu tegenover staat. Een pijnlijk aangrijpend moment, waarin Attiya gedetailleerd een incident aanhaalt dat uiteindelijk eindigt met de illustere sleeper, een wurggreep die resulteert in het flauwvallen van Attiya, is zo hard teruggedrongen bij Steve dat hij er helemaal geen recollectie van heeft tot Attiya het vertelt. En tijdens de appartementsbezoeken geeft hij toe dat hij nog amper iets weet van het laatste appartement waar ze samenwoonden.

Je zou dan snel kunnen denken dat Steve ook wordt geportretteerd als een slachtoffer. Maar de film vindt de gulden middenweg tussen de beschuldigende vinger en de slachtofferrol. We beschuldigen Steve niet zozeer als je aanvankelijk zou willen, maar zijn situatie wordt ook niet zo verhelderd dat we mee gaan voelen met hem en zijn ‘lijdensweg’ van de afgelopen 23 jaar. Steve vertelt wel dat er factoren in zijn leven waren die hem zijn onderhuidse woede en permanente frustratie meegaven, maar de film blijft genoeg op het oppervlak om daarmee zijn acties niet te vergoelijken.

Maar hoe sterk de film ook is in het overbrengen van een emotionele boodschap, zo imperfect is hij op bepaalde vlakken. Het grootste probleem is dat de tijdlijn van hun relatie destijds zeer moeilijk te volgen is. We weten dat zij 16 was en hij 18 toen ze elkaar leerden kennen en dat de klappen nog geen twee weken na die ontmoeting begonnen te komen. Maar verder is het lastig te vatten hoe hun leven er destijds uitzag. Hoe lang waren ze samen? Wie zat er op school en wie niet? Waarom leefden ze samen als ze nog op school zaten? Het zijn vragen die onbeantwoord blijven en daarmee het verhaal lastiger maken om te volgen.

En als we dan toch aan het vitten zijn: de film is misschien wel té hard. De krop in de keel verlaat je geen seconde en de brutaal expressieve beschrijvingen van het fysiek geweld helpen daar niet bij. De pijnlijke stiltes, de emotionele fases, de harde vragen en antwoorden. Non-stop worden ze op je afgevuurd en ze doen je met momenten snakken naar een adempauze, die er jammer genoeg niet genoeg komen.

A Better Man is meteen een kwalitatieve start van Docville. Rauw en emotioneel, zo hoort een documentaire te zijn. Al hopen we uit de grond van ons hart dat niet alle films zo hard zullen aankomen als deze, anders zullen er een maandje geen recensies te vinden zijn en liggen alle huisrecensenten met een burnout in bed.