De vernietigende kracht van het feilloze geheugen

Gebaseerd op de aflevering The Entire History of You van de Britse reeks Black Mirror, vertelt De Allesweters over een nieuwe soort technologie. Een kleine microchip – Memo – onder het oor maakt het mogelijk elk moment in je leven op te nemen en later – al dan niet gezamenlijk – te herbekijken. Nooit meer moeten nadenken over waar je die acteur van kent, of hoe iemand die je al eens ontmoet hebt, heet. Technologie die het leven onherroepelijk verbetert. Althans, als de mens niet zo’n bekrompen, egoïstisch wezen was.

Stroeve start

Het stuk begint met een exposé van een Memo-medewerker over hoe fantastisch het product wel niet is. Een verkoopspraatje van de bovenste plank dat zijn effect niet mist door de locatie van het publiek, op gelijke hoogte met de spelers, en de interactie daarmee wanneer ze gegeneerd wegkijken wanneer ze doorheen de vierde wand worden gesleurd. Dat deze monoloog Sorkiniaanse trekken vertoont en af en toe mikt op een goedkoop lachje, wordt snel goedgemaakt door het vervolg van het stuk.

We volgen de perikelen van Louis en Nana – net niet over the top vertolkt door Jonas De Leeuw en Mathilde Geysen – en hun woelige relatie. Het verhaal krijgt een meer natuurlijke feeling en al snel zien we de evolutie die ‘bloemstuk’ en diens ‘vrijgevochten rebel’ ondergaan. De interactie met Nana’s succesvolle vrienden en mysterieuze Marokko-minnaar zorgen al snel voor spanningen. De problemen die ontstaan – wantrouwen, ontrouw, agressie – zijn niet eigen aan de technologie, maar worden er wel door versterkt. Elk moment van onbewaakte uitbarsting kan oneindig lang herhaald worden, zoals de opwelling van Louis die meerdere malen terugkomt in het stuk, ‘Ge zijt een bitch!’

Visueel vernuft

De voorstelling van dergelijke opgenomen beelden is op een fantastische manier weergegeven. Dat het theater visueel moet onderdoen voor de speciale effecten van televisie wordt spitsvondig opgelost door het gebruik van body doubles die doorheen het stuk levenloos voor zich uitstaren. Als robotachtige versies van die Big Brother, klaar om elk moment het mes tijdens een ruzie wat dieper te draaien, of als persoonlijke private pornosessies waarbij voorbije liefdestaferelen de revue passeren. Dat laatste vormt ook de crux van het verhaal. Net zoals de originele televisie-aflevering gaat het vooral over het slechte kantje van de mensheid, meer specifiek het wantrouwen dat in ieder van ons huist.

Dat wantrouwen komt ook het beste naar boven in scenes waarin het toneel bevolkt is door slechts een handjevol acteurs. De aanvaring tussen Louis en Jonas, de man in Marokko - uitstekend glibberig gespeeld overigens door Robin Achterhof - barst van spanning, gevoed door De Leeuw's snelle afwisseling van maniakale obsessie en 'het was maar een mopje'-attitude. In scenes waarbij de hele cast echter op de buhne staat, worden sommige acteurs een beetje gereduceerd tot de eerder genoemde body doubles, wachtend op het moment voor hun bijdrage. Dit is het duidelijkst zichtbaar tijdens de avond dat iedereen Louis en Nana bezoekt in hun nieuwe flat, waar alle problemen in hun relatie beginnen.

Zinderend slot

Louis vreet zichzelf helemaal op door elke herinnering waarin Nana interageert met Jonas. De uitspraak ‘zo trouw als een hond? Ik ben enkel trouw aan mijn hond’ wordt steeds onthaald op oprecht gelach als simultaan met de ogen rollen. Van het publiek welteverstaan. Want Louis gaat er uiteindelijk aan onderdoor. Langzaam zien we de aftakeling van zijn geest, versneld door de technologische vooruitgang, dat uitmondt in een crescendo van jewelste. Waar de aanvang van het stuk nog wat stroef aanvoelde met de expositie, eindigt het met een zowel emotioneel als visueel spektakel dat – als we dat mogen zeggen – de televisionele tegenhanger overtreft.

Met De Allesweters brengen Rijnders en Linsen een productie die net als het origineel doet stilstaan bij de onvermijdelijke tech-revolutie waarin we ons bevinden. Al geeft het geen uitsluitend oordeel, maar stelt het eerder vragen aan het publiek – vragen die, in tijden van Facebookschandalen en drone strikes, ook nog na het stuk nazinderen. Was het vroeger – in tijden van Lasgo-dance parties – dan zoveel beter? Zijn we niet nog steeds de holbewoner van 315.000 jaar geleden die zijn buurman de schedel inslaat, maar dan met hoogtechnologische robotknuppel? Is het een zegen, of eerder een vloek, om werkelijk elk detail uit je leven te herinneren? Zelfs de allesweters moeten het antwoord bijster blijven, al stellen ze de vraag wel verdomd goed.