De kunst van het spontane: 'Als je je goed voelt, gaat het improviseren vanzelf'

Wie al eens naar een voorstelling van het Preparee-improvisatietheater ging, weet dat de magie tussen de verschillende acteurs en presentator krachtig is. Actrice Lisa kwam die befaamde magie zelf voor het eerst tegen in een sketch over, jawel, plooifietsen. 

'Lena en ik speelden twee uitvinders die enkel voorwerpen konden uitvinden die plooibaar waren', vertelt ze. 'Ik acteerde alsof ik boos werd en riep: "waarom moet alles plooibaar zijn?".'

'Lena gaf me toen een heerlijk wederwoord: "Ik heb nooit het gevoel gehad dat er genoeg ruimte was voor mij", zei ze. Ik was zo verbaasd, maar vond dat zo'n fantastisch antwoord. Hoe bedenk je dit zomaar, dacht ik.' Veto hoorde drie acteurs en hun presentator uit. We ordenden hun vakkundige tips onder zeven heilige speerpunten.

1. Creëer een goede vibe

Volgens presentator Lore en acteurs Britt, Lisa en Leonie begint een goede improvisatie-act bij het creëren van een goede vibe. 'Als je je goed in de groep voelt en je met iedereen kunt amuseren, dan gaat het improviseren eigenlijk vanzelf.' Die ontspannen sfeer wordt gecreëerd door de openheid en toegankelijkheid van de groep. 'We doen bovendien heel wat toffe activiteiten, die los staan van repetities of optredens. We zijn eigenlijk gewoon een grote vriendengroep.'

2. Gebruik kapstokken

Hoewel het grootste deel van improvisatie op het moment zelf ontstaat, gaat er toch enige voorbereiding gepaard met het neerzetten van een goede improvisatie-act. Zo vertelt presentator Lore dat het zogenaamde platform een belangrijk uitgangspunt is bij improvisatie: 'Het bepaalt tijdens een uitvoering wie je bent, waar je bent en wat je aan het doen bent.' 

Het platform wordt bepaald met behulp van een op voorhand gekozen 'game', vaak in combinatie met een suggestie uit het publiek. 'Dat zijn een soort van kapstokjes waar we verhalen laten uitkomen. We hebben bijvoorbeeld verschillende raadspelletjes bij ons. Vervolgens wordt er aan de hand hiervan met het publiek afgesproken wie deze persoon is. Tijdens het spel moet de acteur dat karakter dan verder ontwikkelen.'

3. Laat het publiek participeren

‘Het publiek is een essentiële component van een goede act', vertelt Britt. 'Zij zijn part of the team. Of sterker nog, misschien wel de allerbelangrijkste medespelers.' De rest van de actrices sluiten zich hierbij aan. 'Je moet voortdurend inpikken op wat je publiek leuk vindt’, benadrukt Leonie. 'Als je merkt dat het publiek lacht bij een grappige handeling, kan je die herhalen. Ook kan je daar twintig scènes later nog eens naar refereren.'

4. Maak gebruik van elkaars talenten

Bovendien is het belangrijk om in te spelen op elkaars talenten. 'Improviseren is echt een teamsport', vertelt Lore. 'Je leert elkaars kwaliteiten kennen doordat je elkaar elke week ziet spelen.' Toch zal er altijd veel onvoorspelbaar blijven. 'Dat is, denk ik, het mooiste aan improviseren', vertelt Lisa. 

'Iemand was laatst een scène aan het spelen en die scène eindigde plots', gaat Lisa verder. 'Ik wist niet dat de scène daar naartoe zou gaan. Achteraf vond ik dat het enige logische einde. Zonder dat ik het zelf doorhad, was dat precies waar het naartoe moest gaan. Het is zo'n cool gevoel als we dat samen kunnen neerzetten.'

5. Vermijd attributen

Naast een rijke fantasie en een goed samenwerkend team, zijn er nauwelijks extra’s nodig om een goede act in elkaar te zetten. Zo wordt het afgeraden om attributen te gebruiken. 'Die werken eigenlijk alleen maar beperkend', meent Lore. 'In de improvisatiewereld kan je alles gebruiken zonder het te hebben: ik zet hier een tafel. Ik pak een fles vast. Je moet enkel uitbeelden dat het er is.' 

'En onthouden dat het er is', voegt Leonie toe. 'Zodat je niet door de tafel heen loopt die je net neergezet hebt. Al is het natuurlijk wel komisch als dat gebeurt. Maar het allerbelangrijkste is je eigen fantasie.'

6. Werk met muziek

Wat daarbij wel niet mag ontbreken, is muziek. 'Improvisatiescènes zonder muziek zijn leuk, maar de scènes met live muziek zijn echt magisch', vertelt Britt. Het is de taak van de muzikant om de emoties tijdens de act te volgen en zijn muziek aan te passen wanneer dit nodig blijkt te zijn, zo legt ze uit.

7. Durf gewoon

Tot slot geven de meiden een allerlaatste gouden tip. 'Je moet "het gewoon doen"!', roept Lore uit. 'Meestal is het eerste wat in je opkomt goed genoeg. Wanneer mensen dat leren accepteren, als ze helemaal ervoor gaan en hun kraantje met creatieve ingevingen laten stromen, dan kun je leren om improvisatie scènes te spelen!'